:--': ~T~ -'--- ~

6 86 DE NIEUWE KRITIEK
meer dan alle anderen, de ,verachting" had to dragen van heel 't
beschaafde Holland" 1) .
En wie onder deze jongeren geroepen waren, hebben naast de
jongeren, die langzamerhand de ouderen werden,voortgewerkt
aan het grootsche werk dier nieuwe, levende Hollandsche kunst ;
ook wel ongeroepenen . En ook onder het werk dier latere jaren is
zeer stellig heel wat slappe navolging en mode, kwasterige aanstellerij
en allerdwaaste overdrijving, kille, uiterlijke knapheid
zonder meer, - waar en wanneer was dit er niet ? - maar onder
dit alles leeft krachtig, frisch, innig gezond werk, in de poezie,
maar vooral ook in de proza-kunst . Het is een vreugde dezen tijd
mee to mogen beleven .
Vooral ook in haar kritiek heeft de beweging van '80 grooten invloed
gehad . De intellectueele kritiek van Potgieter en Huet
wordt vervangen door een gevoelskritiek, waarbij echter ernstig
nadenken en vergelijken, rustige ontleding niet zijn uitgesloten .
Alle persoonlijke overwegingen, buiten de schoonheid om, tracht
men buiten beschouwing to houden . Hoor Kloos over Boissevain
die Lilith ongunstig beoordeelt en daarbij de hoofdvraag waar het
om gaat : is de dichter dichter geweest, vergeet voor het nevenvraagje
: „is de dichter wel fangs mijn particulier paadje getrokken
en mag ik hem dus beschouwen als behoorende tot het bendje,
waarvan ik de eer heb lid to zijn? De heer B . komt namelijk met
zijn speciaal geloof voor den dag. Hij heeft ontdekt, dat er hier
sprake is van dingen, die door sommigen wel eens met hun God in
verband gebracht worden, en dadelijk slaat hij nu alarm en roept
als weleer de Engelsche conservatieven tegen Shelley en Byron :
„Te wapen ! to wapen ! hier wordt de zedelijkheid vernietigd, de
jeugd bedorven, de godsdienst aangerand!" " 2) .
Men ziet, het is bij Boissevain als bij Potgieter en zijn school :
heeft Van Lennep wel voor zijn historischen roman de periode gekozen,
die ik de belangrijkste en leerrijkste vind?
,,De waarachtige kritikus", zegt Kloos 3), ,nadert de werken,
volstrekt onbevangen, zonder eenige vooropgestelde voor- of afkeur,
zonder, van to voren, iets to willen verdedigen of aanvallen
en laat rustiglijk zich overgevend aan den invloed, then het ge-
1 ) Just Havelaar in De Gids van Oct . 1912, p . 145.
2) N . Lit . Gesch ., I, 28 .
') N . Lit . Gesch ., I, 3 .