:--': ~T~ -'--- ~

JOOST VAN DEN VONDEL
Een onzer Vondel-kenners koos een ongelukkig beeld, waar
hij het werk van den dichter bij een panorama vergeleek, dat
door de donkere gangen zijner studie zou bereikt worden . Een
panorama, toch altijd een min of meer sensationeel kijkspel voor
de groote menigte : ,Chot mensch, je zou zweren, dat het echt
was" . Vondel is altijd echt, trachtte nooit met handige foefjes en
grove middelen verbluffende effecten to bejagen .
Wilt ge een vergelijking met schilderwerk, plaats Vondel naast
Rubens, plaats hem naast Rembrandt .
Niet min en toonde sich de Vyvernymph terstond
Genegen, en quam opgeborrelt uyt den grond ;
Daer 't hofwed wortels laeft van jofferlijcke linden ;
Met sleep die sich gereed tot haeren dienst laet vinden,
Van beyderleye sex, to weten : Pruyckjenat,
Spuytverre, en Lobberigh, gehult met leliblad - -
Sy selve, silvren nat uytgietende, uyt een' kruyck
Van glinstringh berghkristal ; haer' parelsnoerde pruyck
Beurde in de bladen, daer 't gevogelt tjilpt en snatert :
Van d'eene schouder hangt een mantel van gewatert
Blancketblaeu kamelot, der Nereiden gift .
Neem enkel die Geboortklock, uit de kracht van zijn leven, of
het Bruyloftbed voor den Drost en zijn Helionora, is die blanke
overvloed van kleuren, die vonkelende schittering van sieradien,
de malsche weelde van klassieke pracht, die voile rijkdom van
klank en verbeelding, die aanzwelt en uitschiet, zich slingerend in
hemelschen val, deze breede schildering van vorstelijke gratie in
zoeten zwier, niet als gevloeid uit het machtig penseel van den
Zuid-Nederlandschen Renaissance-schilder bij uitnemendheid . 1)
Maar hoe nauw is de verwantschap tusschen den Rembrandt van
1) Van zeer veel belang is in dit verband to zien, hoe Vondel zelf zich een ,heerlijck
en koninklijck tafereel" uit zijn Gebroeders fantaseert, zooals hij het geschilderd zou
wenschen door ,Rubens, de glorie der penseelen onzer eeuwe" . Opdracht aan Vossius
van de Gebroeders, uitgave Van Lennep-Unger (waar ik hier steeds naar verwijzen
zal), deel 1639-'40, p . 15 .