:--': ~T~ -'--- ~

FOKKE SIMONSZ . VAN HEMERT 48 1
Hij heeft losheid en vrijheid in het proza gebracht . Hij schrijft de
levende beschaafde spreektaal .
Bij de boertige kritiek van Arend Fokke Simonsz . (1755-1812)
zullen we hier niet lang stil staan . Zij is voor ons vrijwel ongenietbaar
geworden . Hij had onbetwistbaar een zeer uitgebreide kennis
van de West-Europeesche litteratuur en wijsbegeerte zijner eeuw
en heeft die verwerkt in meestal komische vertoogen . Laten we
hier enkel zijn Modernen Helicon (1802) memoreeren .
Van meer beteekenis zijn VanHemert en Kinker . Zij brengen ons
aan het voorloopig eindpunt van de lijn, die we met Simon Stijl
begonnen . In hen zien we Aufklarung en Deisme overgaan in de
nieuwe leer van Kant 1-) : „De Godheid is het ideaal van moraliteit,
zich openbarende in de individuen, in het onaantastbaar zelfbewustzijn,
dat hen zedelijk vrij maakt en in het geweten zijn uitspraak
doet" . En Kinker voert ons uit de verwarrende bosschages
van esthetische theorien tot de eenvoudige erkenning, dat eigen
fantasie, eigen gloed en drang tot scheppen alles is in een kunstwerk
2 ) .
De Kantiaan Paulus van Hemert (1756-1825), sedert 1790
hoogleeraar aan het Remonstrantsch Seminarium to Amsterdam
verkondigde zijn ideeen in tien deeltjes Lectuur bij de Ontbijt- en
de Theetafel (1804-1808), populaire geschriften over godsdienst
zedekunde, litteratuur, politiek . Zijn esthetische inzichten en kennis
kwamen vooral tot uiting in zijn Redevoering over het verhevene
(1804) . Maar dit alles behoort eigenlijk meer tot de wijsgeerige
geschiedenis van ons yolk dan tot de litteratuur .
Johannes Kinker (1764-1845) was een geestdriftig wijsgeer en
bovendien een geboren dichter, maar de wijsgeer werd den dichter
de baas .
Zonder geldzorgen studeerde hij to Utrecht medicijnen en
rechten en verkeerde daar in den kring van Bellamy . Hij wordt
advocaat in Den Haag en raakt bevriend met Bilderdijk . In 1793
vestigt hij zijn practijk in Amsterdam ; van 1817-'30 is hij to
Luik hoogleeraar in het Nederlandsch . In Amsterdam komt hij
spoedig in den kring van Van Hemert en Van Hall, in Concordia
et Libertate, de groote Keezen-club, waar al wat vooruitstrevende
1) De Kritik der reinen Vernuft is van 1781 .
2 ) Zijn ideeen o . a . In Het ware der Schoonheid, D1 . I der Gedichten, vooral p . 7-10 .
Ook in de voorredenen bij de drie bundels gedichten .
PRINSEN, Me druk 31