:--': ~T~ -'--- ~

3 1 8 VONDEL'S DRAMA'S
en zijn lyriek zijn sublieme kracht en teerheid openbaart, zijn
mysterieuze middeleeuwsche ziel laat uitbloeien, of zijn 17deeeuwsch
Hollanderschap forsch en stout uitzegt .
Vondel's drama's . Zijn dramatiek vult heel zijn leven . In 1612
begint hij met zijn Pascha, op 66-jarigen leeftijd bereikt hij zijn
hoogste glorie in den Lucifer, vast tachtig jaar geeft hij in zijn
Noah nog altijd nieuwe schoonheid .
Wie Vondel niet aanvaardt, zooals hij is, wie, bouw en orde van
anderer werk of bloote theorie als norm van volmaaktheid aannemend,
het zijne er aan toetst, komt nimmer tot een juist inzicht,
tot ongestoorde schoonheidsontroering . Vondel heeft recht als
gelijkwaardige naast Shakespeare, naast Corneille en Racine gewaardeerd
en genoten to worden . In Vondel is het middeleeuwsch
Christelijke, het verchristelijkt Hebreeerdom tegenover werkelijkheid
en historie bij Shakespeare, Romeinsch-Grieksch klassicisme
bij de groote Franschen . Nu is de ernstige moeilijkheid,
dat deze door de kennis van het leven, het denken, het weten gestaalde-als
men wil misleide-middeleeuwsche ziel zijn vastheid
en steun zoekt in de na-middeleeuwsche theorieen zij ner kunst, dat
de door geleerdheid geimponeerde Vondel iets anders dacht to
geven, dan zijn onbevangen aandrift inderdaad gaf . Wie zal echter
den dichter, die in den vollen bloei zijner mysterieuze schoonheid
voor hem staat, er een verwijt van maken, dat de weter niet
bereiken kon, wat het genie in zijn natuurlijken drang, zwevend
langs eigen banen, ver onder zich liet?
De Klerk heeft het zoo goed gezegd : ,Wij glimlachen soms, als
hij ons in de Berechten bij zijn tooneelspelen met zekere triomfante
bescheidenheid rekenschap geeft van zijn gelukkige vondsten
en kunstig-bedachte schikkingen - van zijn to pas brengen van
dit, zijn herinneren aan dat, zijn gewijzigd overnemen van een
of ander gezegde, zijn verwerken van deze of gene lectuur -
want straks aan het verzen-schrijven blijkt die prettige praatvaer
van zooeven een ziener en zegger van veel dieper dingen dan zijn
Berecht zou doen vermoeden . De beste schilders zijn niet zelden
de onbeholpenste stamelaars, als ze hun eigen werk trachten to
duiden in woorden" 1) .
En dan nog dit : Wat Heinsius, Vossius en anderen uit Aristoteles'
leer meenden to begrij pen, Vondel heeft het in alle bescheiden-
') C . R . de Klerk, Kultuurbeschouwende inleiding tot Vondels spelen, p . XI .