:--': ~T~ -'--- ~

ONZE ABELE SPELEN 1 5 1
geinspireerd zijn door de realiteit van het tooneel, door de schikking
der figuren en groepen van Bijbelsche stof. Ook zonder bepaalde
bewijzen zou men gerust mogen aannemen, dat zoo iets
wel eens moet zijn gebeurd . .Maar daar staat tegenover, dat juist
schilders vaak als leden van rederijkerskamers aan de mise en
scene hun artistieke gaven ten goede deden komen .
Onze drie abele spelen zouden we onder de ridderpoezie kunnen
rangschikken . Als Esmoreit vernomen heeft, dat hij niet de broer
van Damiet is, als hij weet, dat zij hem bemint, als hij zelf ook
spoedig in vuur en vlam staat, komt plotseling de groote vrees
bij hem op, dat hij wel eens een dorper zou kunnen zijn en
hij wil Damiet niet tot schande brengen . Hij gaat zijn vader
zoeken . 1 )
Wie een dergelijk stuk zonder nadere bekendheid met de middeleeuwsche
kunst voor het eerst leest, kijkt raar op over allerlei
kleinigheden, die de onbeholpen uiting der middeleeuwsche verbeelding
typeeren . Als de pas geboren koningszoon Esmoreit door
den verrader Robbrecht verkocht is, komt hij aan het hof van
een Oostersch vorst, die hem ter opvoeding aan zijn dochter
Damiet geeft, die dan tegen den tijd dat Esmoreit huwbaar
wordt, wel ongeveer tweemaal zou oud zal zijn als hij . Toch worden
die twee teeder verliefd op elkaar . Wie zag op een middeleeuwsche
schilderij wel niet eens een man staan voor een deur,
welke in proportie meer op den ingang van een kippenhok leek?
Als Esmoreit verdwenen is, beschuldigt Robbrecht de koningin
van moord. De koning sluit haar zonder vorm van proces in het
gevang. Esmoreit komt bij zijn vader, heeft nooit van het christendom
gehoord en is toch direct zonder slag of stoot tot het
nieuwe geloof bekeerd .
Al dergelijke ,rarigheden" mogen den leek een ,glimlach afdwingen"
om wat men dan de naiveteit noemt, hij doet beter door
zich in bewondering over to geven aan de bekoring, die van het
geheel uitgaat, to genieten van de uitbeelding van zuivere menschelijkheid,
van de levendige handeling, die in het drama toch
hoofdzaak is, er zich over to verbazen, hoe hier zonder merkbaren
1) R. Priebsch komt tot de conclusie, dat Jan uut den vergiereenmisschien Valentijn
ende Nameloes tot de bouwsteenen behooren van den Esmoreit (Neophilologus, VII,
57) .