:--': ~T~ -'--- ~

202 LITTERATUUR
zoo oneindig veel meer bij Pieneman . Veel werk heeft vele drukken
beleefd in de 17de eeuw, is volop gelezen en gezien en zeer
stellig ook gevoeld door velen, is fel bestreden als iets gevaarlijks
door de Calvinisten, die de kunst vreesden en verachtten en
slechts als een slaafsche dienares wenschten to gebruiken ; maar
dat neemt niet weg, dat de kunst, die met de Renaissance opbloeit,
veel meer is komen to staan buiten het yolk, moest komen to
staan, en nog staat . De klassieke uiterlijkheden hebben daaraan
vermoedelijk weinig meegewerkt . Die moet het groote publiek,
dat naar kunst omkeek, wel hebben verstaan ; dat was de opschik,
de mode, waarover men elkaar gemakkelijk kon onderrichten en
die reeds populair was bij de rederijkers . Het yolk ging geheel
op in traditioneele symboliek . Toen er geen groote artisten meer
waren, bleef de mode alleen over en de kunst leek dood .
Naast de genoemde algemeene werken : R . BAKHUIZEN VAN DEN BRINK, verschillende
opstellen in den eersten bundel Studiin en Schetsen, vooral De Adel,
verder : De beweegredenen van onzen opstand tegen Spanje (deel V, 309) . - R .
FRUIN, Tien jaren uit den tachtigjarigen oorlog, Den Haag . - J . G. DE Hoop
SCHEFFER, Geschiedenis der Kerkhervorming in Nederland, Amsterdam . 1873. -
P . OOSTERLEE, Anabaptisme in Nederland (Ons tijdschrift, IX, 329) . - H . E . VAN
GELDER, Satiren der XVIde-eeuwsche kleine Burgerij (Oud Holland, XXIX, 201)
.
- L . KNAPPERT, Uit het Leidsche volksleven in den aanvang der 16de eeuw (Handel.
Mij . Letterk ., 1904-5) . - P. L . MULLER, Onze gouden eeuw, 3 dln ., Leiden . 1896-
98 . - D. C . MEYER JR., G . W . KERNKAMP, etc.,Amsterdam in de zeventiende eeuw,
Den Haag . 1887-1904 . - H BRUGMANS, Opkomst en bloei van Amsterdam, Amst .
1911 . - H . BRUGMANS en A . W . WEISMAN, Het stadhuis van Amsterdam, Amst .
1914. - H . A. E . VAN GELDER, De levensbeschouwing van Corn . Pietersz . Hooft,
Amst . 1918 . - W . VAN RAVESTEIJN, Onderzoekingen over de economische en sociale
ontwikkeling van Amsterdam, ged. d e 16de en het eerste kwart der 17de eeuw, Amst .
1906 . - W. P . C. KNUTTEL, De toestand der Ned. katholieken ten tijde der Republiek
Den Haag, 1892.-R . FRUIN, De wederopluiking van het Katholicisme in N . Ned .
omstreeks den aanvang der 17de eeuw (Verspr . Geschr., III).-A . A. VAN SCHELVEN,
Omvang en invloed der Zusd Ned . immigratie van het laatste kwart der 16de eeuw,
Den Haag . 1919. - A . W . WEISSMAN, Geschiedenis der Nederlandsche Bouwkunst,
Amsterdam . 1912 . - JAN KALF, Een geschiedenss der Nederlandsche bouwkunst
(Gids, 1914.1,318).-W. J . STEENHOFF, Nederl . Schilderkunst in hef Rijksmuseum,
Amst . z. j . - C . H . C . A. VAN SYPESTEYN, Oud Holl. tuinkunst, Den Haag . 1910.-
H . F. WIRTH, Der Untergang des Niederl . Volksliedes, Den Haag. 1911 (beschouwt
onze Renaissance van Pan-Germanistisch standpunt) . - J . A . N . KNUTTEL, Een
revolutie in de Nederlandsche letterkunde? (Gids, 1912, 1, 68) . - G. H . BETZ, Het
Haagsche leven in de 17de eeuw, Den Haag . 1900 . - R . KRUL, Haagsche doctoren en
apothekers in den ouden tijd, Den Haag . 1891 . - C . A. VAN SYPESTEYN, Holland
in vroegere tijden, Den Haag. 1888 . -C. H . MOQUETTE, De vrouw, Amst. 1915.