:--': ~T~ -'--- ~

252 LEV EN EN KARAKTER VAN SPIEGHEL
heid of ook : aflaat van zonden, ware verlossing van zonden,
volmaakte onzondelijkheid, gehoorzaamheid, onderdanigheid,
eerste of geestelijke verrijzenis ." Doch hij maakt daarbij steeds
onderscheid tusschen goddelijke en menschelijke volmaaktheid,
God is volmaakt van eeuwigheid, maar de mensch wordt het in
den tijd . God heeft zijn volmaaktheid van zich zelf, maar de
mensch heeft ze van God ; Gods volmaaktheid kan niet toenemen
of vermeerderen,maar de menschelijke kan dat wel . Daarom was
hij in de oogen van de predikanten een „instrument des Sathans"
Ook zoekt men voor Coornhert en Spieghel beiden meer verband
met de mystieke geschriften van een Tauler en Sebastian
Franck, die hier in de zestiende eeuw druk in vertalingen gelezen
werden, dan met het eigenlijke humanisme .
Groot was ook de belangstelling van Coornhert voor een juist
begrip der Nederlandsche taal en voor de zuivering der taal 1 ) .
Misschien is hij de schrijver van een Nederlandsche spraakkunst,
waarvan onlangs een fragment is uitgegeven .
DIRCK VZ. COORNHERT, Wercken, waer van eenige noyt voor desen gedruct zijn,
Amsterdam. 1630-32, 3 din . (hierv6or het levensbericht, waaruit we onze voornaamste
kennis van Coornherts seven putten, het wordt toegeschreven aan Bogaert)
.- J . TEN BRINK, DirckVolekertsen Coornhert en zijne wellevenskunst, Amsterdam
. 1860 . - F. D . J . MOORREES, Dirck Volckertszoon Coornhert, de Libertyn,
Schoonhoven . 1887 . - XX Lustighe Historien Joannis Boccatii overgheset deur
Dirick Coornhert, uitgeg . door G . A . NAUTA, Gron . 1903 . - A . BORGELD, ,Lustighe
Historien" van Coornhert (Taal en Letteren, XIV, 57) . - J . W . MULLER, Fragment
eener zestiende-eeuwsche Ned . spraakkunst (Tijdschr. Mij . Letterk ., XXXVIII
1) . - J . KooPMANS, Opmerkingen bij Coornherts ,Beatus ille" (N . Taalgids, IV,
113, 179) . - B . BECKER, ,Het leven van D . V . Coornhert" and seine Verfasser (Bijdragen
Vad . Gesch . en Oudheidkunde, 1925, 1) . - Dez ., Coornhert de 16e eeuwsche
apostel der volmaakbaarheid (Het Boek, XIX, 59) . - Dez., Thierry Coornhert
et Christophe Plantin (Le Compas d'or, 1923) . - A . ZIJDERVELD, Verwaarloosde
,,Renaissance"-litteratuur, een bijdrage tot nader verstand van Coornhert en
Spieghel (Nw . Theologisch Tijdschrift, 1927, 125) . - M . BOAS, C . A . Boomgaart,
een vriend van Coornhert en Spieghel (Tijdschr . Mij . Letterk., XLIII, 40) . - A .
HALLEMA, Het oudste ontwerp van Coornherts Boeventucht teruggevonden (Tijdschr.
Mij . Letterk., XLV, 1).- J . F . M . STERCK, Een rijmbrief van Coornhert (Nw . Taalgids,
XVI, 292) . - OLGA RINCK WAGNER, Dirck Volkertszoon Coornhert 1522-
1572 mit bes. Berilcksichtigung seiner politischen Tdtigkeit . Berlin. 1919 . - W. VAN
HOOFT-GUALTHERIE VAN WEEZEL, Coornhert's Notarismerk, (Het Boek, VI, 121) .
- P . L .VAN ECK, Over en uit Coornhert's Zede-kunst (Gr . Nederl., 1924, 11, 88) .
- A . ZIJDERVELD, De Humanist Montaigne (Neophilologus, XII, 257) .
Naast Coornhert is Hendrik Laurenszn Spieghel (1549-1612)
de rustige burger, die staat buiten de partijen, maar in tegenstelling
met hem leeft hij buiten alien partijstrijd, gesloten
1 ) Zie hier achter, p . 257 .