:--': ~T~ -'--- ~

OORSPRONG VAN HET DRAMA 1 49
kunnen we een aardig stamboompje opzetten . Hoe en waar deze
drama's zijn opgevoerd, we weten het niet . Zelfs of ze wel ooit
zijn opgevoerd, al is dit dan ook vrij waarschijnlijk . Esmoreit,
Lanseloet, Gloriant, ze staan voor den onderzoeker in tergende
geheimzinnigheid . Overal ruikt hij het vreemde . Aan alles ziet hij,
dat het wel geen oorspronkelijk Dietsch werk kan zijn . Meermalen
meent hij een paadje gevonden to hebben, dat hem tot het onthulde
mysterie brengen zal ; punten van overeenkomst met
allerlei Romaansche verhalen zijn er verscheidene . Maar hoe we
aan onze mooie abele spelen komen als drama's blijft een raadsel .
Ze zijn er . Zoo is het met bijna al onze middeleeuwsche sotternien,
die als nastuk na het abel spel, het ernstig drama, gegeven werden .
Zoo is het met het zooveel latere Marieken van Nimweghen . Er zijn
vage Faust- en Tannhauser-motieven, maar die thuis to brengen
en in hun oorsprong op to sporen, gelukt ons niet . In de geestelijke
stukken is natuurlijk gebruik gemaakt van de bekende Bijbelsche
en hagiografische stof .
Bij onze kennis van het tooneel zelve, het decoratief, de costumes,
de mise en scene bij de vertooning van de oudste drama's,
moeten we ons alweer tot gissingen bepalen . Prenten, daarop betrekking
hebbende, en uitvoerige tooneelaanwijzingen hebben we
eerst uit de 16e eeuw, ja van een rederijkerswedstrijd, in de laatste
jaren der 16de eeuw to Leiden gehouden, bezitten we zelfs zeer uit
voerige rekeningen 1 ) . Zes dagen is er door den stadstimmerman
met zeventien knechts gewerkt om een tooneel in de Breestraat en
aan de Zijlpoort op to slaan, alleen aan kleeren en schoenen werd
508 gulden uitgegeven ; men konit zelfs to weten, wat de borsten
gekost hebben, waarmee een rederijker, die in een vrouwenrol
optrad, het publiek verschalkte .
Waarschijnlijk bleef de mise en scene in den oudsten tijd onveranderd
; men zal sours verschillende tooneelen tegelijk hebben gezien,
nu eens boven, dan naast elkaar (hemel, aarde en hel), sours
door gordijnen afgesloten . Op vast doek waren wellicht tempels en
paleizen geschilderd of wat er verder in het stuk voorkwam . In de
hemel zetelde de Triniteit, omgeven door de gelukzaligen ; in de
hel, waarvan de ingang door een drakenmuil werd voorgesteld,
zag en hoorde men de duivels en hunne slachtoffers . Alle spelers
') Rekeningen van de kosten van het rederijkersfeest to Leiden in 1596, Bijdr . Hist .
Gen , XXV, 444 .