:--': ~T~ -'--- ~

584 VAN KAMPEN OVER VAN LENNEP
karakters aan deze toevalligheden ; de intrigues worden daardoor
uiterst ingewikkeld, de ontknooping verrassend, de belangstelling
in de gebeurtenis bij den lezer grooter dan de belangstelling
in den held" . Dat is Van Lennep met zijn roman van de,,Romantische
school" . Daartegenoverhandhaaft Van Kampen een,,hooger
en wijsgeeriger standpunt", waarbij de auteur,,huldigt de werking
van eenen verborgenen, maar alles doordringenden tijdgeest . Hij
wijzigt wel de karakters van zijn helden naar opvoeding en omstandigheden,
maar erkent in derzelver grondbeginsel iets oorspronkelijks,
dat zich gestadig en onafgebroken in alle vormen
der omstandigheden ontwikkelt . Hij levert meer idealen, minder
gewone personen, grooter helden en minder kinderen der fortuin" .
Bij dezelfde gelegenheid maakt Van Kampen er Van Lennep
een verwijt van, dat hij niet genoeg Hollands glorie en geestkracht
deed uitkomen : ,Nergens toch geeft de Roman ons een denkbeeld
van de veerkracht, die onze natie over het geheel to dien tijde
kenmerkte ; nergens van de heldere en verlichte begrippen, die
dezelve den fakkel aan bet overige Europa deed voordragen ; nergens
van de vlijt en koopmansgeest, die dezelve kenmerkte ; nergens
van de kloekheid en geestkracht onzer oude regenten, alsof
niet tegen eenen Mom, duizenden Van der Werven en Hildebrands,
niet tegenover eenen De Vlaere duizend kundiger en
braver regters hadden overgestaan" .
Potgieter en Bakhuizen van den Brink staan geheel aan de
zijde van den kriticus, beiden verwijten ze Van Lennep zijn slaafsche
navolging van Scott, beiden eischen ze een meer didaktischen
historischen roman, waarvan opvoedende kracht zal uitgaan
om het slappe geslacht van hun tijd to prikkelen tot nieuwe
energie 1 ) . Aan dien eisch heeft Toussaint grootendeels voldaan .
We zagen daareven reeds Van Kampen tegenover het oppervlakkige
avontuurlijke, grillige, fantastische optreden als de verdediger
van bet diepere, rijpere, meer wel overwogene, meer wijsgeerige,
dat tevens op een volledige nationale renaissance gericht
was . Daarmee geeft hij den toon aan van een groep, al staat hij er
zelf vrijwel buiten .
N . G. Van Kampen heeft tevens het eerst getracht in een verhandeling
van 1823 bet verschil vast to stellen tusschen klassiek en
1 ) Zie o . a. Potgieter's Kritische studien, I, 269 en Bakhuizen's bekende aankondiging
van De Roos van Dekama (Studien en Schetsen, III, p . 36) .