:--': ~T~ -'--- ~

DE TWE-SPRAACK 257
Emblemata heeft onze dichter geofferd 1) . Dat hij als Van Hout
liefhebberij in Middeleeuwsche zaken ging krijgen en historisch
besef, blijkt uit zijn uitgave van de Rijmkroniek van Melis Stoke,
in 1591 met een voorrede van Janus Douza verschenen . Verschillende
Nieuwe-Jaars-Liederen herinneren ons aan zijn werkzaamheid
als hoofdman der kamer In Liefde Bloeiende en deze aan
zijn taalkundig werk .
De strijd voor een zuivere, welluidende landstaal, in krachtigen,
logischen bouw, het besef van gelijkwaardigheid van het Nederlandsch
naast Fransch en Latijn is evenzeer een Renaissanceverschijnsel,
dat ook bij de Pleiade en haar verwanten voorkomt .
De Antwerpenaar Jan van der Werve was reeds begonnen in
zijn Tresoor der Duytscher Talen (1553) . Coornhert verdedigt welsprekend
de rechten van het Nederlandsch v66r zijn vertaling van
Cicero's De Officiis (1561) ; verschillende rederij kers waren aan
het woord geweest, maar het groote, belangrijke werk ging uit op
naam van De Egelantier in 1584, de Twe-spraack van de Nederduitsche
letterkunst ofte vant spellen ende eyghenschap des Nederduytschen
taals, tusschen Roemer en Gedeon (Fallet?), die aldus
aanvangt en daarmee direct den toon aangeeft : „Bon jours
Neef. - Ghoedendagh Cozijn . - Ey, ziet, hoe fijn slaat onze
tong discoord . - Elck verduitscht ende verduistert anders
woord . - Wats dat to zeggen? - Als ick voor bon fours ghoeden
dagh zeg, is dat niet verduitscht en voor neef Cozijn is immers
verduistert, want Neef een eyghen Duits woord is en Cozijn een
Fransoys basterd" .
En dan het Ruygh-bewerp van Redenkaveling, opgedragen aan
de ,Hoofden des Hoghen Schools van Leyden", in welke opdracht
deze merkwaardige woorden : ,Zulx is oock hier ons byzonderste
wit : versoeckende, alzo de schole an ghene tale ghebonden
is, maar in alles de bequaamste tot meeste vorderingh bezicht, dat
ghy van onse Moeders-tale een Moeder-taal aller ghoeder kunsten
maken, dese sake behertighen ende de grote nutbaarheid, die den
Vaderlande hier duer magh gheschieden, overweghen wilt" . Men
kwam een kleine driehonderd jaar to vroeg, om op een gunstige
beschikking to mogen hopen .
Coornhert patroniseerde met een krachtig woord als voorrede
de Twe-spraack, die waarschijnlijk het werk enkel van Spieghel is .
1) De Vries, Emblemata, No . 240 .
PRINSEN, 3e druk 17