:--': ~T~ -'--- ~

5 3 2 BILDERDIJK EN BYRON
kunstenaar, die zijn strijdlust, zijn drang tot omvertrappen, tot
honen of verheerlijken opwekken, is de pose, die hij aanneemt,
anders . Byron richt zich tegen de Engelsche politiek, tegen Engelsche
hypocrisie, huldigt Napoleon, omdat Engeland lien haat,
verheerlijkt den klassicus Pope, omdat de Lakepoets hem naar
beneden rukken ; Hugo strijdt tegen een taai klassicisme, tegen
sociale onrechtvaardigheid ; Bilderdijk stuit in zijn vaderland op
een muf wereldje van kibbelende of elkaar ophemelende geleerden
en dichtertjes, op een duf rationalistisch Christendommetje, een
zoetelijk streven naar rust, op zelfgenoegzaamheid en zelfverheerlijking,
op al wat bier uit de Aufklarung versuikerd was .
Zijn individualiteit vliegt daartegen to wapen ; zijn pose is hem
aangewezen . Hij komt tot geheel andere uitingen dan Byron en
later Hugo, maar daarom zijn zijn aard en romantische persoonlijkheid
niet anders dan van die beiden en van alle andere romantici
; in hem is als in alle anderen hybris, antithese, omdat die
alleen plaats geven voor de oorspronkelijkheidspose, waartoe
dwong het souvereiniteitsgevoel geboren uit den cultus van het
eigen zelf, die de eigenlijke aard van het 18de-eeuwsche sentimenteele
werd .
Zoo beschouwd, wordt Bilderdijk in de wereldlitteratuur een
der eerste groote romantici . Als zuiver kunstenaar mag hij in
veler oor vaak weerzin wekken, als romanticus wordt hij een
hoogste belangrijke figuur . Met hem zijn wij tot op zekere hoogte
nu eens geen navolgers, maar voorgangers in de West-Europeesche
kunst . Van invloed naar buiten is, door de bijzondere verhouding
van Holland tot het groote geheel, natuurlijk bij hem
geen sprake geweest . Had het toeval hem tot Franschman of
Engelschman gemaakt dan zou zijn Romantiek zich door de
gewijzigde omgeving allicht anders hebben ontwikkeld . Maar nu
zien we in hem toch mooi, hoe het algemeen West-Europeesche
sentimenteele zich tot een nieuwen staat moest ontplooien, hoe
de aanvankelijke geslagenheid en verteedering bij het zich verdiepen
in zich zelf moesten opveeren tot hybris en souvereiniteitsgevoel
; het toeval heeft gewild, dat een gunstige ontwikkelingsbodem
voor dat nieuwe zich nu eens mee het eerst in Holland in
onzen Bilderdijk voordeed .
Waar Bilderdijk al het esthetische getheoretiseer der 18de eeuw
aanschouwde in het buitenland en in navolging en compilatie bij