:--': ~T~ -'--- ~

8 ONTSTAAN DER DRIE STANDEN
onderneemt verre tochten in Champagne en Picardie om zich to
meten in ridderlijken strijd .
In de 12de en 13de eeuw verbleekt hier steeds meer de beteekenis
van het Duitsche vorstengezag, waaronder de meeste onzer
Neder-landen hadden behoord . Op de graven, hertogen en bisschoppen
ging de koninklijke macht over . Ook de kerk'lijke hierarchie
neemt vaste vormen aan . Bij de reeds bestaande Benedictijner
kloosters komen die van de Praemonstratensers en Cisterciensers,
die de oude tradities van landbouw en landontginning
voortzetten . Doch ook steeds meer worden de kloosters bewaaren
kweekplaatsen van geleerdheid, kunst en wetenschap . De kennis
door de kloosterlingen opgedaan in Bologna, Parijs, Oxford
werd het zaad voor een toekomstige Nederlandsche cultuur .
Scholen en bibliotheken ontstaan . Bouw-, schilder- en beeldhouwkunst
groeien op . Menigen monnik zullen we aantreffen onder
onze eerste dichters of afschrijvers van handschriften . Het Christendom
kweekt de kiem van gevoel in het ruwe passieleven der
baronnen .
Ook de adel, voortgekomen uit de vrijen, vobr een paar eeuwen
nog zelf den ploeg hanteerend op de landen om zijn groote hoeven,
was in de 11 de en 12de eeuw geklommen in aanzien ; de nobilis
werd dominus . Van den graaf krijgt hij recht en gezag in de streken
om zijn kasteel ; zijn verhouding tot den graaf wordt dezelfde
als vroeger de verhouding van dezen tot den koning of keizer,
spoedig voor den landsheer een dreigend gevaar . Naast de kloostergeestelijkheid
wordt de adel de groot-grondbezitter . Vooral in
de Zuidelijke Nederlanden, meer rechtstreeks in aanraking met de
Fransche ridderschap, neemt hij toe in hoofsche vormen, in weelde
en prachtlievendheid . Ridderschap to plegen wordt een cultus,
waartoe de jeugdige page wordt opgeleid tot hij met den ridderslag
in plechtige vormen, naar vaste riten in de ordo equester
wordt opgenomen, die hem tal van verheven plichten op de schouders
legt . De tournooien zijn niet langer een ruwe meting van
kracht, ze worden schitterende feesten van glanzende praal, in
tegenwoordigheid van nobele vrouwen en gracelijke jonkvrouwen
. De kruistochten hadden dit zelfgevoel nog verhoogd, de
zucht naar avonturen gewekt, de behoefte aan comfort doen geboren
worden, de liefde voor pracht en schoonheid doen ontwaken .
Dat plechtige formulieren en voorschriften de ruwe kracht en