:--': ~T~ -'--- ~

KINKER ALS DICHTER 48 3
Vergeefs trachtte hij met eenige vertalingen van Schiller's
drama's Iffland en Kotzebue van het Amsterdamsche tooneel to
verdrijven . Het scheppen van een eigen nationaal drama gelukte
hem evenmin . Hij heeft moed genoeg : hij plaatst zich buiten alle
conventioneele regels ; hij zal de natuur volgen, het leven van zijn
yolk weergeven in taal, manieren, hartstochten en zeden . Toch
wordt zijn ernstig bedoeld drama Van Rots een zonderlinge romantische
draak en zijn zijn latere, als Almansor en Zehra (1804),
een soort vorstenschool, koud verstandswerk .
In zij n lyriek staat hij onder Duitschen invloed, van Schiller vooral,
ook van Klopstock en Herder . Daar vooral komt zijn Kantiaansche
wijsbegeerte aan het woord . Gedichten als Het Ware der
Schoonheid, Het Alleven of de Wereldziel, God en Vrijheid, Wilskracht
en Deugd, Gedachten bij het graf van Kant, De Toekomst
zijn uit de jaren 1800 tot 1812 . De wijsbegeerte was bij hem een
hartstocht geworden, die hem dwong tot verheven geestdriftige
uiting van een gansche ideeen-wereld, welke zich uit den aard der
zaak het best in rustig logisch betoog uiten kan . In hem was wel
inderdaad dichterlijke bezieling . En die komt ook soms tot zijn
recht . Zie slechts zijn verheerlijking van het Alleven .
't Is alles poging tot bevruchting, ter bezieling .
De scheppingsdaad houdt stand in 't barnen der vernieling .
Het leven teelt zich voort ook waar het zich ontbindt,
En strekt ter voeding van de slooping, die 't verslindt 1) .
Maar meestal raakt die bezieling in de knel onder de redeneeren
betoogzucht en krijgen we zwaar klinkende rhetorische frazen,
niet meer dan wijsgeerig leerdicht . Ook in hem weer een vrije
geest, rijk in weten en begrijpen, die wel wist, hoe de ware kunst
zijn moest, maar wien het niet gelukt is, zich uit de knellende armen
van het weten los to wringen, om machtig en vrij enkel zijn
eigen ontroerde ziel to laten spreken .
Aan het eind van onze vluchtige beschouwing van deze groep
kunnen we nog twee mannen, die wat ze wisten en begrepen of
min of meer hartstochtelijk voelden, in goed proza vertellen konden,
in herinnering brengen, Van der Palm en Jacob Vosmaer, den
deftigen orator en den gemoedelij ken causeur (1763-1853) .
1 ) Iste deel der Gedichten, Amst ., 1819 . p . 37 v1g .