:--': ~T~ -'--- ~

KARAKTER VAN DEN SPAENSCHEN BRABANDER 293
plotseling die omkeer in den toon, dat deftige netjes spreken en
lief doen, als er wat to verdienen lijkt en Jerolimo opkomt
met zijn :
Ick bid ou Majesteit haar zoo laach to verneeren,
Dat ick een letsken mocht met ou wat pourmaneeren .
Aanstellerig gracieus klinkt het aanhalige antwoord ; maar als
blijkt, dat er niets to verdienen is, terstond de striemende schimp :
Gaet heen, gy kalen neet !
Van een aandoenlijke luchthartigheid zijn de verhalen, hoe
Tryn en An in het groote gild zijn gekomen . Hoe is hier in vaste
omtrekken het algemeen menschelijke uitgebeeld ; ook in de spinsters
van het derde bedrijf, die tot een lugubere groteskheid stijgen,
welke aan Goya denken doet . Hoe trilt in dat beurtelings
schelden en tieren en het doelloos kletsen dier vrouwen het holle,
het schiftende van het leven .
In Breero is nog veel raadselachtigs. Hij moet onbewust een geslagene
door de tragiek van het leven zijn geweest . Hij hunkerde
naar de hoogste zaligheid der liefde, en telkens weer komt de teleurstelling
en de wanhoop over zijn ziel en hij schiet op in dolle
woeste schijnvreugd ; hij gaat dagen onder in den roes van zijn
zwerftochten met zijn kornuiten door de kroegen en kaatsbanen
van Amsterdam en Haarlem ; tot hij plotseling zich zelf weervindt
in droevige verzonkenheid achter zijn beker en mijmert
over wat men hem vertelde van geloof, over wat hij droomde van
reinheid en geluk . En de groote onvoldaanheid van het leven
groeide wijd uit boven de kleine liefdes-miseres . Zoo geeft hij zich
in zijn liedjes, maar vooral ook in zijn Spaenschen Brabander .
De droeve weemoed, de bittere teleurstelling van het leven
gaat door die alien, Floris en de patriotten,de snollen,de spinsters,
Byateris en Gierighe Geraart en die bende officieele gezaghebbers,
en boven hen uit steekt in droevige Don-Quichotterie Jerolimo
zelf met zijn holle droomen van grootheid en macht, eer en aanzien
met de tegenstelling van then nuchteren Robbeknol, die rustig
neemt het leven, zooals het is, grijpt wat hij vangen kan en van
alles het zijne denkt . Ze staan daar allen om uit to drukken het
miserabele, troostelooze . Over alien klinkt de pijnlijke lach van
wie vergeten wil, van wie dit alles zich wil opdringen als een
dolle klucht .