HBV'de Tedavi - EKMUD

Biyoterörizm:
Tarihçe
Biyolojik savaş veya biyoterörizm; insanlarda
veya diğer canlılarda hastalık yaparak onların
ölmelerine, sakat kalmalarına veya iş göremez
hale gelmelerine neden olan mikroorganizmaları,
onların toksinlerini silah olarak kullanarak
yapılan savaş veya terör olayları olarak
tanımlanmaktadır. Biyolojik savaşın tarihi
insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar arasında
çekişmeler ve kavgaların başlamasıyla bir ölçüde
bu tür saldırı araçları da ortaya çıkmaya
başlamıştır.
Biyolojik ajanların kendilerinin veya onlardan
elde edilen toksinlerin biyolojik savaş ajanı olarak
kullanımı çok eskilere kadar uzanmaktadır.
Biyolojik ajanların ilk kullanımı Romalılar
dönemine dayanmaktadır. Romalılar insan ölüleri
veya hayvan leşlerini şehrin su kaynaklarına
atarak suları enfekte etmek suretiyle biyolojik
savaşın ilk örneklerini vermişlerdir.
Orta Çağ’da vebadan ölmüş insanların cesetlerini
düşman su kaynaklarına veya mancınıklarla
düşman kaleleri içerisine atmak suretiyle hastalık
bulaştırıldığına dair belgeler görmekteyiz.
Ukrayna Kaffa’da Tatar askerleri, vebadan
ölmüş insan cesetlerini mancınıklarla şehrin
surlarından içeri atarak salgın oluşturmuşlardır.
1754-1767 yıllarında Kuzey Amerika’daki
İngiliz kuvvetlerinin çiçek virüsü ile kontamine
olmuş battaniye ve mendilleri Kızılderililere
vererek çiçek salgınına neden olması ve sonuçta
Kızılderililerden çok sayıda kişinin ölmesi bilinen
tarihi öneme sahip olaylardandır. Romanya
Rusya’ya ihraç ettikleri koyunları Bacillus anthracis
ve Burkholderia mallei ile enfekte etmeyi
planlamıştır.
Yirminci yüzyılda belki de biyolojik savaşın ilk
belirlendiği alan hayvanların birinci dünya
savaşı sırasında ruam etkeni ile enfekte edilmesi
olmuştur. İtalya’da kolera salgınının birinci
dünya savaşında görülmesi de bir biyolojik
savaş olarak değerlendirilmiştir. İkinci dünya
savaşında; şarbon, veba, çiçek, tularemi, ruam,
kolera gibi çeşitli enfeksiyon hastalıkları etkeni
130
biyolojik savaş ajanı olarak denenmiştir. 1918
yılında ilk olarak arsenik içeren deriye toksik
olabilecek ajanlar Almanya tarafından kullanılmıştır.
Biyolojik silahların kullanımını 1925
yılında Cenevre Protokolü imzalanarak yasaklamıştır.
1935-1936 yıllarında İtalyanlar Etopya’da
göz yaşartıcı gaz ve mustard gazı kullanmışlardır.
1940-1944 yıllarında Japon güçleri Çinlilere
ve Çin ordusuna karşı kolera ve veba etkenlerini
kullanarak üstünlük sağlamışlardır. 1941-1942
yıllarında İngilizler, Greenad adalarında şarbon
sporları bırakmışlar ve adada 36 yıl boyunca
şarbon sporlarıyla kalmasına neden olmuşlardır.
Adanın temizlenmesinde 280 ton formaldehid
kullanılmış, çalışmalar 1979 yılında başlamış ve
ancak 1987 yılında bitmiştir. 1979 yılında
Rusya’da birçok kişi şarbon basilinin havaya
yayılması sonucu akciğer ödeminden ölmüştür.
Biyolojik etkenler dışında kimyasal etkenler de
kullanılmıştır. 1983-1988 İran ve Irak savaşlarında
sinir gazı ve sarin gazı kullanılmıştır. 1984
yılında gıdalara kasıtlı olarak Salmonella typhimurium
bulaştırılmış ve 751 ishal olgusu oluşmuştur.
Bu olguların ise 45 tanesi durumlarının
ağır olması nedeniyle hastaneye yatırılarak tedavi
edilmiştir. 1995 yılında Japonya’da sarin gazı
saldırısı metro istasyonuna yapılmış ve pek çok
insan ölmüştür. 2001 yılında Amerika Birleşik
Devletleri’nde şarbon sporları konmuş mektuplar
tespit edilmiştir. Bu olaylar sonucunda da 15
kişide hastalık oluştuğu belirlenmiştir.
KAYNAKLAR
1. Baysallar M. 5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon
Kongresi, Kongre Kitabı. Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi,
2007:521-39.
2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
Update: Investigation of bioterrorism-related anthrax-
Connecticut, 2001. MMWR 2001;50:1077.
3. Szinicz L. History of chemical and biologic warfare.
Toxicology 2005;214:167-81.
4. Tucker JB. Historical trends related to bioterrorism: an
empirical analysis. Emerg Infect Dis 1999;5:498.
3. Türkiye EKMUD Bilimsel Platformu