HBV'de Tedavi - EKMUD

EHKM Uzmanlığı: Geleceğe Yansımalar:
EHKM Uzmanlığının Tarihçesi
Osmanlı Devletinde müstakil olarak ilk tıp
okulunun açılışı ülkede batıya yönelimin
başladığı III. Selim devrindedir. Rum öğrenciler
için Kuruçeşme’de, aynı dönemlerde
Kasımpaşa Taşkızak tersanesinde Türk öğrenciler
için tıp eğitimi veren birer okul açılmıştır.
Sonraları Kuruçeşme’deki okul Mora’daki Rum
isyanı sırasında kapatılmış, Kasımpaşa’daki
okul ise 1822 yılında çıkan bir yangınla yok
olmuştur. Sultan II. Mahmut döneminde batılılaşma
hareketi daha da hız kazanmıştır. Bu
dönemin Hekimbaşısı Mustafa Behçet Efendi
padişaha 26 Ocak 1826 tarihinde sunduğu bir
öneri ile, islam hekimlerinin yeterli tıbbi bilgi
ve yabancı dil bilgisinden yoksun olduklarını,
askerlerimizin sağlığını gayrimüslim hekimler
yerine iyi yetiştirilmiş kendi hekimlerimize
emanet etmenin gerekli olduğunu ifade etmiştir.
Sultan II. Mahmut’un teklifi uygun görmesiyle
1827 yılında “Tıbhane” ve beş yıl kadar
sonra da “Cerrahhane” açılmıştır.
1839 yılında iki okul birleştirilerek bugün
Galatasaray Lisesinin olduğu binada Sultan II.
Mahmud tarafından “Mekteb-i Tıbbiye” olarak
açılmış ve öğrencilerine Sultan Mahmut tarafından
üstünlük işareti olan nişanlar verilerek
zamanın en iyi şartları sağlanmıştır.
II. Abdülhamid’in padişahlığı döneminde sağlıkla
ilgili konulara da önem verilmiş ve zamanın
en modern tıp fakültesi ve hastanelerinin
kurulması hedeflenmiştir. Avrupa’daki tıp ve
bilim alanındaki gelişmeler çok yakından takip
edilerek en kısa sürede ülkeye getirilmeye çalışılmıştır.
Kuduz aşısının Pasteur tarafından
keşfinden birkaç yıl sonra İstanbul’da üretilebilir
ve hatta yurt dışına satılabilir hale gelmesi
bunun en güzel örneklerinden birisidir. Yine
Abdülhamid tarafından önce 1898 (Gülhane)
yılında kurulan ve daha sonra da 1903 yılında
Haydarpaşa-İstanbul’da yeniden tesis edilen
Tıbbiye-i Şahane (Askeri Tıbbiye) ülkemizdeki
modern tıbbın çekirdek kurumlarından birini
teşkil etmiştir. Tıbbiye-i Şahane 1914-1918
yılları arasında yalnızca askeri hastane olarak
görev yapmıştır. 1918 yılında Gülhane müdürlüğüne
Dr. Süleyman Numan Paşa getirilmiştir.
Savaş sonrası, İstanbul yabancı ordular tarafından
ele geçirilince, Aralık 1918 yılında Gülhane
de Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. Üç gün
içinde hastane, sargı ve komprime yapım yerle-
62
ri ile birlikte Gümüşsuyu Asker Hastanesine
taşınmak zorunda kalmış, Süleyman Numan
Paşa da tutuklanıp Malta’ya sürülmüştür.
Yaklaşık beş yıl sonra büyük zafer sonrası 2
Ekim 1923 günü Gümüşsuyu’ndan tekrar kendi
binalarına taşınmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra 1941
yılında Cebeci-Ankara’ya taşınan askeri tıbbiye
1947 yılında GATA (Gülhane Askeri Tıp
Akademisi) adını almıştır. Bu kurumda görev
yapan Abdülkadir Noyan (1943-1946) ve Behiç
Onul (1946-1949) gibi hocalar daha sonra
AÜTF’nin kuruluşu / EHKM kürsüsünün kuruluşunda
da görev almışlardır. Aynı şekilde;
• Prof. Dr. Ö. Fethi TEZOK
• Prof. Dr. Fethi SERTER
• Prof. Dr. Kaya KILIÇTURGAY
• Prof. Dr. Kazım KURTAR
• Prof. Dr. Kemal BİROL
• Prof. Dr. Sedat ARITÜRK
• Prof. Dr. İbrahim BAYDAR
• Prof. Dr. Alaaddin PAHSA
Gülhane Askeri Tıp Akademisi EHKM’deki hizmetlerini
takiben UÜTF, EÜTF, GÜTF, DÜTF,
Gaziantep ÜTF vb. tıp fakültelerinin EHKM’de
de kurucu öğretim üyesi/üst düzey yönetici olarak
görev almışlardır.
Osmanlı tarihinde, Kırım Savaşı’na (1854) kadar
enfeksiyon hastalıkları ile ilgili herhangi bir atılıma
rastlanmamaktadır. Bu savaşta çok sayıda
asker ve sivilin tifo ve tifüs salgını nedeniyle
kaybedilmesinden sonra bulaşıcı hastalıklarla
ilgili eksikliklerin farkına varılmış ve bu konuyla
ilgilenilmeye başlanılmıştır.
Birinci Dünya Savaşı sırasında ordular yalnızca
birbirleriyle değil, kimi zaman birbirlerinden
daha öldürücü bir düşmanla, salgın hastalıklarla
mücadele etmek zorunda kalmışlardır. Özellikle
kötü beslenme ve olumsuz hava ve barınma
koşulları hem askerlerin hem de sivil nüfusun
kolera, tifüs, dizanteri, hatta grip gibi hastalıklar
neticesinde ölümlerine yol açmıştır. Örneğin;
1918 yılında Fransa-Almanya sınırındaki siperlerde
başlayan grip salgını kısa zamanda tüm
kıtayı sarmış, hatta ABD’ye ulaşmış ve yüzbin-
3. Türkiye EKMUD Bilimsel Platformu