HBV'de Tedavi - EKMUD
HBV'de Tedavi - EKMUD
HBV'de Tedavi - EKMUD
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
HIV/AIDS:<br />
Antiretroviral <strong>Tedavi</strong><br />
Antiretroviral tedavi (ART)’de kullanılan<br />
ilaçların 1990’lı yılların ortasından itibaren<br />
kombine edilerek kullanılmaya başlanılmasından<br />
sonra insan immünyetmezlik virüsü<br />
(human immunodeficiency virus; HIV) enfeksiyonlarına<br />
bağlı gelişen mortalite ve morbilitede<br />
azalma olmuştur. Günümüzde ART amacıyla<br />
kullanılan ilaçlar HIV üzerine ciddi anlamda<br />
etkili baskılama uygulamalarına karşılık, HIV’ın<br />
vücuttan tamamen eradikasyonu henüz mümkün<br />
olmamıştır. Bu nedenledir ki, ART ömür<br />
boyu sürecek bir tedavidir. ART’nin uygulanmasının<br />
başlıca amacı HIV’a bağlı gelişecek<br />
morbiditeyi azaltarak kişinin yaşam kalitesini<br />
ve dolayısıyla yaşam süresini uzatmaktır. Bunun<br />
yanı sıra kişinin immün sistemini kuvvetlendirmek<br />
ve HIV yayılımını azaltmak da ART’nin<br />
diğer amaçları arasındadır. Bu etkilerini de başlıca<br />
HIV replikasyonunu engelleyerek göstermektedir.<br />
Tıpta tedavi amacıyla uygulanan diğer rejimlerde<br />
olduğu gibi ART başlamadan evvel tedaviyle<br />
elde edilecek kazanç ile kişinin tedavi nedeniyle<br />
karşılaşabileceği ilaç toksisitesi, direnci, diğer<br />
ilaçlarla etkileşimi, maliyeti ve ömür boyu sürecek<br />
tedavi olması gibi riskler tam olarak değerlendirilip,<br />
daha sonra tedavi kararı alınmalıdır.<br />
Bu nedenledir ki, ART başlanacağı zaman bazı<br />
soruların yanıtlandırılmasında fayda vardır.<br />
ART’nin kime, ne zaman ve hangi ilaçlar kullanılarak<br />
başlanacağına karar vermek tedavi başarısının<br />
en önemli adımlarından birisidir. <strong>Tedavi</strong><br />
başarısında bir başka önemli nokta da tedaviye<br />
uyumdur, bu da tedavi başlanacak hastanın<br />
hayat boyu sürecek olan bu tedaviyi istiyor<br />
olmasıdır. Antiretroviral ilaçlar ilk geliştirildiği<br />
zamandan beri, AIDS belirleyici hastalığı olan<br />
ve/veya CD4 sayısı < 200/mm3 olan hastalara<br />
ART uygulanmaktadır. ART’deki yeni gelişmeler<br />
nedeniyle tedavinin yarar zarar dengesi<br />
erken tedaviye başlama şeklinde değişmektedir.<br />
ART’ye bağlı oluşacak riskler azalmakta buna<br />
karşılık tedavi almayan hastalardaki kontrolsüz<br />
HIV replikasyonu ve immün yanıttaki aktivasyon<br />
sonucunda gelişen kronik enflamasyonun<br />
organ hasarına ve komorbid hastalıklara yol<br />
açtığının anlaşılmasıyla tedaviye erken başlama<br />
görüşü ağırlık kazanmıştır. Özellikle, son 20<br />
yılda yapılan randomize kontrollü klinik çalışmalar<br />
sonucunda CD4 T hücre sayısı ≤ 350<br />
hücre/mm 3 olan HIV pozitif kişilerin ART’den<br />
72<br />
yarar gördüğü kanıtlanmıştır. Bu nedenledir ki<br />
bu hasta grubuna da ART önerilmektedir. Ancak<br />
ART’nin CD4 sayısı daha yüksek olan taşıyıcılarda<br />
yararlı olup olmayacağına dair kesinleşmiş<br />
öneriler bulunmamaktadır. Buna karşılık HIV<br />
tedavisi uygulayan çoğu merkezin ART’nin CD4<br />
sayısı yüksek bu hastalarda AIDS ve AIDS dışı<br />
morbidite ve mortaliteyi azalttığına dair ciddi<br />
gözlemsel deneyime dayanarak, son yıllarda<br />
çıkan kılavuzlarda CD4 sayısı 350-500/mm 3<br />
olan hastalara da tedavi başlanılmasına dair<br />
kanıt düzeyi yüksek önerilerde bulunulmaktadır.<br />
CD4 sayısı > 500/mm 3 olan hastalarda tedavi<br />
uygulanıp uygulanmayacağı konusunda<br />
görüş birliği bulunmamaktadır.<br />
ART başlanmasına karar verilen hastalarda tedavi<br />
öncesinde yapılması gereken birtakım laboratuvar<br />
testleri bulunmaktadır. Bunlar arasında<br />
CD4 sayısının belirlenmesi, serum HIV-RNA<br />
düzeyinin ölçülmesi ve bakılabiliyorsa kemokin<br />
reseptör tropizmi varlığının araştırılması gerekmektedir.<br />
ART, yapılan direnç testi sonucuna,<br />
kullanılacak ilacın yan etki profiline, tolere edilebilme<br />
potansiyeline, ilaç yükü olup olmamasına,<br />
dozlam sıklığına ve kişinin altta yatan başka<br />
bir hastalığının olup olmamasına veya başka bir<br />
nedenden dolayı ilaç kullanması gerekiyorsa<br />
ART kullanılacak ilaçlarla ilaç-ilaç etkileşiminin<br />
olup olmaması gibi faktörler göz önüne alınarak<br />
başlanmalıdır. Halen günümüzde ART’de kullanılabilecek,<br />
HIV üzerinde altı farklı bölgeye etki<br />
eden ilaç grubu bulunmaktadır. Bunlar; nükleozid/nükleotid<br />
revers transkriptaz inhibitörleri<br />
(NRTİ), nonnükleozid revers transkriptaz inhibitörleri<br />
(NNRTİ), proteaz inhibitörleri (Pİ),<br />
füzyon inhibitörleri (Fİ), CCR5 antagonistleri<br />
ve integraz transfer inhibitörleri (İNSTİ)’dir.<br />
Günümüzde, daha önceden tedavi almamış hastalarda<br />
tedaviye başlarken kombinasyon tedavisi<br />
tercih edilmektedir. Bu genellikle üçlü ilaç<br />
kombinasyonu şeklinde olmaktadır. İki NRTİ<br />
tedavinin ana ögesini oluştururken, üçüncü ilaç<br />
olarak NNRTİ, ritonavir destekli-Pİ veya integraz<br />
inhibitörü olabilmektedir. NRTİ olarak tercih<br />
edilen kombinasyonlar arasında tenofovir ve<br />
emtrisitabin kombinasyonu veya abakavir ve<br />
lamivudin kombinasyonu bulunmaktadır.<br />
ART’de yıllardan beri kullanılan zidovudin ve<br />
lamivudin kombinasyonu tenofovir ve abakavirin<br />
kullanılamadığı durumlarda tercih edilmeli-<br />
3. Türkiye <strong>EKMUD</strong> Bilimsel Platformu
Change language