HBV'de Tedavi - EKMUD
HBV'de Tedavi - EKMUD
HBV'de Tedavi - EKMUD
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tüberküloz:<br />
Yan Etki Yönetimi<br />
Tüberküloz tedavisinde amaç tüberküloz<br />
hastasını tedavi etmek ve sağlıklı bireylere<br />
tüberküloz basilinin bulaşma olasılığını en aza<br />
indirmektir. Başarılı bir tüberküloz tedavisinde,<br />
hastalığın tanısı ve uygun bir tedavi rejiminin<br />
başlanması yeterli değildir. Hastanın tüm tedavi<br />
süresince yakından izlenmesi ve ilaçlarını<br />
düzenli alması sağlanmalıdır. Tüberküloz tedavisindeki<br />
ilaç rejimleri son derece etkili olmasına<br />
rağmen, antitüberküloz ilaçlar arasında ya<br />
da antitüberküloz ilaçlar ile diğer ilaçlar arasında<br />
etkileşimler, değişen derecede ciddiyeti olan<br />
yan etkiler gibi istenmeyen etkiler olabilir.<br />
İlaç etkileşimleri, bir veya daha fazla ilaç bir<br />
arada kullanıldığında, bir ilacın diğerinin etkisini<br />
tedavide planlananın dışında artırması veya<br />
azaltmasıdır. Etkileşim sonu tedavide yetersizlik,<br />
farmakolojik etkide artış, toksik etki hatta<br />
ölüm görülebilir. İlaç yan etkileri tedavi yetersizliği<br />
ve/veya tedavi uyumsuzluğuna yol açarak<br />
tedavide başarısızlığı oluşturabilir.<br />
Antitüberküloz ilaçların yan etkileri hastanın<br />
yaşı, beslenme durumu, altta yatan hastalığın<br />
varlığı ya da alkolizm, karaciğer fonksiyon<br />
bozukluğu, böbrek fonksiyon bozukluğu, insan<br />
immünyetmezlik virüsü (HIV) koenfeksiyonu<br />
gibi çeşitli faktörlerle ilişkilidir, bu reaksiyonların<br />
temel belirleyicisi ilacın verilme zamanı ve<br />
dozdur.<br />
Antitüberküloz tedavide kullanılan standart<br />
rejimde (2RHZ/4RH) hafif ya da orta yan etki<br />
sıklığı %5-20 arasındadır. Bu, standart rejimlerde<br />
değişiklik yapmayı gerektirmez. Majör ya da<br />
ciddi reaksiyonlar daha az olup, yaklaşık %2<br />
civarındadır. Antitüberküloz ilaçlar ile minör<br />
yan etkiler bulantı, kusma, epigastrik ağrı,<br />
karın ağrısı, artralji, artrit, periferik nöropati,<br />
kaşıntı, baş ağrısı, anksiyete, öfori ve libido<br />
azalması gibi yan etkilerdir. Majör yan etkiler<br />
ise döküntü, vertigo, psikoz ve hepatotoksisite<br />
(karaciğer fonksiyon testlerinde değişiklik,<br />
hepatit)’dir.<br />
Tüberküloz hastasında tedaviye başlamadan<br />
önce tam kan sayımı ve trombosit sayımı, karaciğer<br />
enzimleri, bilirubin ve serum kreatinin<br />
düzeyleri mutlaka incelenmelidir. Pirazinamid<br />
kullanan hastalarda ürik asit incelemesi, etambutol<br />
kullananlarda görme keskinliği ve renk<br />
körlüğü muayenesi yapılmalı, hasta görme alanı<br />
muayenesi için aylık izlenmelidir. Elli yaş üstü<br />
20<br />
hastalarda streptomisin daha düşük dozlarda<br />
verilmeli, tedaviye başlamadan önce işitme ve<br />
denge fonksiyonları araştırılmalıdır. Yaşlılar,<br />
alkolikler ve daha önce karaciğer hastalığı olanlar<br />
hepatit gelişimi açısından özellikle ilk üç ay<br />
yakından izlenmelidir. Hepatotoksisite riski<br />
yüksek olan hastalarda karaciğer enzim düzeyleri<br />
aylık ya da ayda iki kez izlenmelidir.<br />
ANTİTÜBERKÜLOZ İLAÇLAR, YAN ETKİ ve<br />
ETKİLEŞİMLERİ<br />
İzoniazid (INH)<br />
İzonikotinik asidin hidrazididir. 1952 yılından<br />
beri kullanılmakta olan en önemli tüberküloz<br />
ilaçlarındandır. Çoğalan basiller üzerine bakterisidal,<br />
dormant basiller üzerine bakteriyostatik<br />
etkilidir. Plazma ve serebrospinal sıvı konsantrasyonları<br />
yakındır. Karaciğer ve böbrek bozukluğu<br />
olanlarda, yavaş asetilleyicilerde ve HIV<br />
enfeksiyonu olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.<br />
Gebelik kategorisi C’dir.<br />
Minör yan etkiler:<br />
Bulantı, kusma, epigastrik ağrı: Sık olmamakla<br />
beraber daha çok INH kemoprofilaksisinde rastanılmaktadır,<br />
ranitidin ya da omeprazol kullanımı<br />
gibi semptomatik yaklaşımlarla hasta<br />
rahatlatılabilir.<br />
Karaciğer enzim düzeylerinde artış: INH alan<br />
hastaların yaklaşık %10-20’sinde karaciğer<br />
enzimlerinde üç kata kadar varan artış görülebilir.<br />
Hastalar asemptomatiktir, tedavinin devamı<br />
sırasında enzim değerleri düzelir.<br />
Artralji: Nadir bir komplikasyondur. Nonsteroid<br />
antienflamatuvar ilaçlara iyi yanıt verir.<br />
Diğer: Davranış değişiklikleri (baş ağrısı, insomnia,<br />
öfori, ajitasyon, anksiyete, somnolens),<br />
akne, kütanöz kaşıntı ve ateş diğer minör yan<br />
etkilerdir.<br />
Majör yan etkiler:<br />
Psikoz, konvülziyon, konfüzyon ve koma: INH<br />
alan hastalarda nörolojik ve psikiyatrik yan etkiler<br />
daha azdır, daha ciddidir ve tanı koymak da<br />
genellikle zordur.<br />
Hematolojik değişiklikler ve vaskülit: INH verilmesinin<br />
nadir bir komplikasyonudur, hipersensitivite<br />
ile ilişkilidir.<br />
3. Türkiye <strong>EKMUD</strong> Bilimsel Platformu