15.12.2012 Views

HBV'de Tedavi - EKMUD

HBV'de Tedavi - EKMUD

HBV'de Tedavi - EKMUD

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Tüberküloz:<br />

Yan Etki Yönetimi<br />

Tüberküloz tedavisinde amaç tüberküloz<br />

hastasını tedavi etmek ve sağlıklı bireylere<br />

tüberküloz basilinin bulaşma olasılığını en aza<br />

indirmektir. Başarılı bir tüberküloz tedavisinde,<br />

hastalığın tanısı ve uygun bir tedavi rejiminin<br />

başlanması yeterli değildir. Hastanın tüm tedavi<br />

süresince yakından izlenmesi ve ilaçlarını<br />

düzenli alması sağlanmalıdır. Tüberküloz tedavisindeki<br />

ilaç rejimleri son derece etkili olmasına<br />

rağmen, antitüberküloz ilaçlar arasında ya<br />

da antitüberküloz ilaçlar ile diğer ilaçlar arasında<br />

etkileşimler, değişen derecede ciddiyeti olan<br />

yan etkiler gibi istenmeyen etkiler olabilir.<br />

İlaç etkileşimleri, bir veya daha fazla ilaç bir<br />

arada kullanıldığında, bir ilacın diğerinin etkisini<br />

tedavide planlananın dışında artırması veya<br />

azaltmasıdır. Etkileşim sonu tedavide yetersizlik,<br />

farmakolojik etkide artış, toksik etki hatta<br />

ölüm görülebilir. İlaç yan etkileri tedavi yetersizliği<br />

ve/veya tedavi uyumsuzluğuna yol açarak<br />

tedavide başarısızlığı oluşturabilir.<br />

Antitüberküloz ilaçların yan etkileri hastanın<br />

yaşı, beslenme durumu, altta yatan hastalığın<br />

varlığı ya da alkolizm, karaciğer fonksiyon<br />

bozukluğu, böbrek fonksiyon bozukluğu, insan<br />

immünyetmezlik virüsü (HIV) koenfeksiyonu<br />

gibi çeşitli faktörlerle ilişkilidir, bu reaksiyonların<br />

temel belirleyicisi ilacın verilme zamanı ve<br />

dozdur.<br />

Antitüberküloz tedavide kullanılan standart<br />

rejimde (2RHZ/4RH) hafif ya da orta yan etki<br />

sıklığı %5-20 arasındadır. Bu, standart rejimlerde<br />

değişiklik yapmayı gerektirmez. Majör ya da<br />

ciddi reaksiyonlar daha az olup, yaklaşık %2<br />

civarındadır. Antitüberküloz ilaçlar ile minör<br />

yan etkiler bulantı, kusma, epigastrik ağrı,<br />

karın ağrısı, artralji, artrit, periferik nöropati,<br />

kaşıntı, baş ağrısı, anksiyete, öfori ve libido<br />

azalması gibi yan etkilerdir. Majör yan etkiler<br />

ise döküntü, vertigo, psikoz ve hepatotoksisite<br />

(karaciğer fonksiyon testlerinde değişiklik,<br />

hepatit)’dir.<br />

Tüberküloz hastasında tedaviye başlamadan<br />

önce tam kan sayımı ve trombosit sayımı, karaciğer<br />

enzimleri, bilirubin ve serum kreatinin<br />

düzeyleri mutlaka incelenmelidir. Pirazinamid<br />

kullanan hastalarda ürik asit incelemesi, etambutol<br />

kullananlarda görme keskinliği ve renk<br />

körlüğü muayenesi yapılmalı, hasta görme alanı<br />

muayenesi için aylık izlenmelidir. Elli yaş üstü<br />

20<br />

hastalarda streptomisin daha düşük dozlarda<br />

verilmeli, tedaviye başlamadan önce işitme ve<br />

denge fonksiyonları araştırılmalıdır. Yaşlılar,<br />

alkolikler ve daha önce karaciğer hastalığı olanlar<br />

hepatit gelişimi açısından özellikle ilk üç ay<br />

yakından izlenmelidir. Hepatotoksisite riski<br />

yüksek olan hastalarda karaciğer enzim düzeyleri<br />

aylık ya da ayda iki kez izlenmelidir.<br />

ANTİTÜBERKÜLOZ İLAÇLAR, YAN ETKİ ve<br />

ETKİLEŞİMLERİ<br />

İzoniazid (INH)<br />

İzonikotinik asidin hidrazididir. 1952 yılından<br />

beri kullanılmakta olan en önemli tüberküloz<br />

ilaçlarındandır. Çoğalan basiller üzerine bakterisidal,<br />

dormant basiller üzerine bakteriyostatik<br />

etkilidir. Plazma ve serebrospinal sıvı konsantrasyonları<br />

yakındır. Karaciğer ve böbrek bozukluğu<br />

olanlarda, yavaş asetilleyicilerde ve HIV<br />

enfeksiyonu olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.<br />

Gebelik kategorisi C’dir.<br />

Minör yan etkiler:<br />

Bulantı, kusma, epigastrik ağrı: Sık olmamakla<br />

beraber daha çok INH kemoprofilaksisinde rastanılmaktadır,<br />

ranitidin ya da omeprazol kullanımı<br />

gibi semptomatik yaklaşımlarla hasta<br />

rahatlatılabilir.<br />

Karaciğer enzim düzeylerinde artış: INH alan<br />

hastaların yaklaşık %10-20’sinde karaciğer<br />

enzimlerinde üç kata kadar varan artış görülebilir.<br />

Hastalar asemptomatiktir, tedavinin devamı<br />

sırasında enzim değerleri düzelir.<br />

Artralji: Nadir bir komplikasyondur. Nonsteroid<br />

antienflamatuvar ilaçlara iyi yanıt verir.<br />

Diğer: Davranış değişiklikleri (baş ağrısı, insomnia,<br />

öfori, ajitasyon, anksiyete, somnolens),<br />

akne, kütanöz kaşıntı ve ateş diğer minör yan<br />

etkilerdir.<br />

Majör yan etkiler:<br />

Psikoz, konvülziyon, konfüzyon ve koma: INH<br />

alan hastalarda nörolojik ve psikiyatrik yan etkiler<br />

daha azdır, daha ciddidir ve tanı koymak da<br />

genellikle zordur.<br />

Hematolojik değişiklikler ve vaskülit: INH verilmesinin<br />

nadir bir komplikasyonudur, hipersensitivite<br />

ile ilişkilidir.<br />

3. Türkiye <strong>EKMUD</strong> Bilimsel Platformu

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!