HBV'de Tedavi - EKMUD
HBV'de Tedavi - EKMUD
HBV'de Tedavi - EKMUD
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Tüberküloz:<br />
Profilaksi<br />
Tüberküloz, halen tüm dünyada önemli bir<br />
halk sağlığı sorunudur ve büyük bir küresel<br />
tehdit oluşturmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü<br />
(DSÖ)’ne göre, dünya nüfusunun olasılıkla<br />
üçte biri (2 milyar insan) Mycobacterium tuberculosis<br />
ile enfektedir. 2009 yılı DSÖ verilerine<br />
göre dünya genelinde 9 milyon yeni tüberküloz<br />
olgusu ortaya çıkmış, yaklaşık 1.7 milyon insan<br />
tüberküloz nedeniyle yaşamını yitirmiştir.<br />
“Dünya Sağlık Örgütü Küresel Tüberküloz<br />
Kontrolü 2009 Raporu” verilerine göre<br />
Türkiye’nin tüberküloz insidansı 100.000’de<br />
30’dur. DSÖ, tüberküloz kontrol programlarının<br />
başarı göstergesi olarak prevalansı esas<br />
almaktadır. DSÖ Avrupa Bölgesi’nde 2008 yılı<br />
tüberküloz nokta prevalansı 100.000’de 39<br />
iken, Türkiye için bu rakam 100.000’de 22’dir.<br />
2008 yılı verilerine göre hastalık en sık Marmara<br />
bölgesinde, daha sonra ise Karadeniz bölgesinde<br />
görülmektedir. Marmara bölgesindeki tüberküloz<br />
insidansı yüksekliğinin 100.000’de 48.6<br />
olan insidansı ile İstanbul verilerinden kaynaklandığı<br />
tespit edilmiştir. BCG’nin kitlesel olarak<br />
uygulandıgı ülkemizde, tüberküloz enfeksiyon<br />
oranı ve yıllık enfeksiyon riskinin ölçümü güçtür.<br />
Bu zorluk nedeniyle, enfeksiyon havuzunun<br />
nüfusu tam olarak bilinememektedir.<br />
Yapılan çalışmalarda 1959 yılında nüfusun<br />
%56’sı enfekte iken, 1982 yılında %25’inin<br />
enfekte olduğu gösterilmiştir. Ülkemizde geniş<br />
çaplı yeni çalışmalar olmamasına rağmen tahmini<br />
olarak 20 milyon latent tüberküloz olgusu<br />
olduğu düşünülmektedir.<br />
Tüberküloz kontrolünde aktif enfeksiyonlu<br />
hastayı tedavi etmek kadar latent tüberkülozlu<br />
hastaları teşhis ve tedavi etmek de önemli bir<br />
yer tutmaktadır. Geçmiş yıllarda kullanılagelen<br />
birincil ve ikincil kemoprofilaksi kavramları<br />
günümüzde latent tüberküloz tedavisi olarak<br />
değiştirilmiştir. Latent tüberküloz enfeksiyonu,<br />
tüberküloz hastalığı etkeni (M. tuberculosis)’nin<br />
radyolojik bulgu ve klinik belirtiler vermeksizin<br />
organizmada bulunması durumudur.<br />
Kavernli akciğer tüberkülozlu basil saçan bir<br />
hasta yakın çevresindeki 20 sağlıklı kişiyi<br />
enfekte edebilmektedir. Kaynak olgunun bulaştırıcılık<br />
özelliklerine, temas edenin bağışıklık<br />
sistemi durumuna, temasın yoğunluğuna ve<br />
süresine bağlı olarak enfeksiyon riski değişebilmektedir.<br />
Basil saçan bir tüberküloz hastasıyla<br />
28<br />
temas eden sağlıklı bir kişi için latent enfeksiyon<br />
olasılığı %95, ilk iki yıl içinde aktif tüberküloz<br />
gelişme olasılığı %5’tir. Latent enfeksiyon<br />
gelişenlerin ise %5’i yaşamlarının geri kalan<br />
bölümünde reaktivasyon tüberkülozu olmaktadır.<br />
Yaşam boyu toplam risk %10 olarak değerlendirilse<br />
de bu hasta grubunda gelişecek<br />
immünsüpresyon (örn. AIDS) reaktivasyon<br />
tüberkülozu riskinin yıllık %10’lara çıkmasına<br />
neden olabilmektedir. Aktif tüberküloz hastalığı<br />
tanısında kültür ve mikroskobik inceleme ön<br />
planda iken, özellikle kültür negatif olan çocuk<br />
hastalar ve latent tüberküloz tanısında tüberkülin<br />
cilt testi (TCT) önemli bir test olmaya devam<br />
etmektedir. Bu amaçla TCT, latent tüberküloz<br />
enfeksiyonu saptandığında tedaviden yarar<br />
görecek olan tüberküloz gelişme riski yüksek<br />
olan hedeflenmiş gruplara yapılır. Testin yapılması<br />
uygun hastalar; yeni tüberküloz enfeksiyonu<br />
riski taşıyanlar ve tüberküloz reaktivasyon<br />
riski olanlar olarak iki ana gruba ayırılabilir.<br />
Yeni tüberküloz enfeksiyonu riski aktif tüberküloz<br />
hastası ile yakın (örn. ev içi) ve normal<br />
temaslılar (örn. sağlık çalışanı) için özellikle<br />
temas sonrası ilk yıllar içinde aktif tüberküloz<br />
olarak tanımlanmıştır. Bu risk edinilmiş ve<br />
doğal immünitenin yaş ile ilişkisinden dolayı<br />
(erken çocukluk döneminde risk daha fazla)<br />
yaşa bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.<br />
Yakın temas sonrası TCT temastan 8-12 hafta<br />
sonra, sağlık çalışanlarında ise yıllık tekrar<br />
değerlendirilmeli ve TCT dönüşümü gerçekleşenler<br />
latent tüberküloz açısından tedavi edilmelidir.<br />
Latent tüberkülozlu sağlıklı bireyin reaktivasyon<br />
tüberküloz geliştirme olasılığı yıllık %0.1<br />
olmakla beraber bireyin altta yatan hastalıkları<br />
veya aldığı ilaçlara bağlı olarak bu risk yıllık<br />
%1-2’lerden (hemodiyaliz, solid organ transplantı)<br />
%10’lara [insan immünyetmezlik virüsü<br />
(HIV) enfeksiyonu] kadar değişen bir aralıkta<br />
artabilmektedir.<br />
Latent tüberküloz tanısında, tüberküloz spesifik<br />
ve nonspesifik antijenlerine karşı gelişmiş hücresel<br />
immünitenin değerlendirildiği in vitro ve<br />
in vivo testler mevcuttur.<br />
Tüberkülin Cilt Testi<br />
M. tuberculosis enfeksiyonunun belirlenmesinde<br />
en yaygın kullanılan testtir. Bu test basilin belir-<br />
3. Türkiye <strong>EKMUD</strong> Bilimsel Platformu
Change language