HBV'de Tedavi - EKMUD

Periferik nöropati: INH ile tedavi edilenlerin
yaklaşık %20’sinde oluşur. Doz ile ilişkili bir yan
etkidir. 300 mg/gün üzeri uygulanan dozlarda
daha sık görülür. İleri yaş, diabetes mellitus,
alkolizm, beslenme bozukluğu, düşük asetilleyici
fenotip, HIV enfeksiyonu, böbrek yetmezliği,
gebelik ve emzirme durumlarında risk artar.
Bu durumdaki hastalara profilaktik olarak 25-50
mg/gün dozunda piridoksin verilmelidir.
Klinik hepatit: INH’ye bağlı %0.6 olarak bildirilen
hepatit insidansı rifampin ile kombinasyonda
daha da artmaktadır (%2.7). Hepatit gelişme
riski yaşla artmakta, 50-65 yaş grubunda bu
oran %2’lere varmaktadır. Önceden karaciğer
hastalığı olanlar, alkol kullananlar ve postpartum
dönemdeki kadınlarda bu risk daha da artmaktadır.
Fatal hepatit oldukça nadirdir
(%0.023’ten daha az). INH hepatitinde tedavi
kesilmelidir, çoklu ilaç kullanılan rejimlerde ise
neden olan ilaç tanımlanmalıdır.
Lupus benzeri sendrom: INH kullanım sürecinde
antinükleer antikorlar gelişebilir. Sistemik
lupus eritematozisli hastalarda klinik tablo daha
kötü olabilir.
Etkileşimler:
Yiyecek: INH aç karnına alınmalıdır, absorbe
olması için asit ortam gerekir. Özellikle karbonhidratlar
emilimini azaltabilir. Aşırı glukoz ya da
laktoz içeren sıvılarla da alınmamalıdır. Tiramin,
histaminden zengin besinler ve özellikle kırmızı
şarap olmak üzere alkol ile alınması durumunda
çarpıntı, terleme, flushing, baş ağrısı, ishal, eritem
ve kaşıntı gibi belirtiler görülebilir.
İlaç: INH bazı ilaçların plazma konsantrasyonlarını
toksik düzeylere varacak kadar artırabilir.
Fenitoin ve karbamazepin gibi antikonvülzanlar,
benzodiazepinler, teofilin, valproik asit,
disülfiram, asetaminofen ve oral antikoagülanların
INH ile kullanımında plazma konsantrasyonları
artabilir.
Rifampin (RIF)
1967 yılından beri kullanılmakta olan tüberküloz
tedavisindeki en önemli ilaçtır. DNA’ya
bağımlı RNA polimerazı inhibe ederek etki gösterir.
Bakterisidaldir, hem hızlı çoğalan hem de
dormant basillere etkilidir. İlacın yaklaşık %85’i
karaciğerde metabolize olur. %60-65’i safra yolu
İlknur Erdem
ile atılır. Karaciğer yetmezlikli hastalarda kullanımında
RIF klerensi bozulabilir. Ancak RIF
tüberküloz tedavi rejiminde önemli bir ilaçtır.
Bu nedenle hasta çok yakından izlenmelidir.
Gebelik kategorisi C’dir. Gebelikte kullanılmış
ve teratojenik etki bildirilmemiştir. Emziren
anneler sarılık açısından izlenmelidir.
Minör yan etkiler:
Gastrointestinal reaksiyonlar: RIF ile tedavi
olan hastalarda bulantı, kusma ve karın ağrısı
oluşabilir. Ancak bu belirtiler nadir görülür ve
genellikle ilacın kesilmesini gerektirecek kadar
ciddi boyutlara varmaz. INH kullanımında
olduğu gibi ranitidin ve omeprazol kullanılabilir.
İdrar, ter ve gözyaşında portakal rengi oluşması:
Hastalar vücut sıvılarında renk değişimine karşı
uyarılmalıdır.
Deri reaksiyonları: RIF alan hastaların yaklaşık
olarak %6’sında eritemli ya da eritemsiz kaşıntı
olabilir. Bu reaksiyon genellikle hafiftir. Topikal
ya da sistemik antihistaminik verilmesi genellikle
yeterli olur, bazı olgularda steroid verilmesini
gerektirebilir.
Flu like sendrom: Nadirdir ve intermittant
rejimlerde görülür.
Diğer: Halsizlik, baş dönmesi, baş ağrısı, dispne
ve ataksi RIF kullananlarda görülen diğer yan
etkilerdir.
Majör yan etkiler:
Ekzantem: Tedavi kesilmeli ve neden olan ilaç
tanımlanıncaya kadar, ilaç basamak basamak
artırılarak verilmelidir.
Hepatotoksisite: RIF ile tedavi edilen hastaların
yaklaşık %5’inde serum bilirubin düzeyleri ve
karaciğer enzimlerinde geçici ya da asemptomatik
artışlar olabilir. Bu düzeyler genellikle ilaç
tedavisini kesmeyi gerektirmez ve normale
döner. Ancak INH ve RIF kombinasyonu alan
hastaların %2.7’sinde ve RIF ile diğer antitüberküloz
ilaç alanların %1.1’inde kolestatik hepatit
oluşabilir.
İmmünolojik reaksiyonlar: Trombositopeni,
lökopeni, eozinofili, hemolitik anemi, agranülositoz,
vaskülit ve akut interstisyel nefrit oluşabilir.
Bu reaksiyonlar nadirdir ve hastaların
3. Türkiye EKMUD Bilimsel Platformu 21