PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

wyrazu w formie definicji, zaś słownik dwujęzyczny
oferuje jedynie ekwiwalenty wyrazów w języku
docelowym. T. Piotrowski zwraca uwagę,
iż nie ma znaczenia uniwersalnego istniejącego
poza jakimkolwiek językiem, a wyrazy konkretnego
języka są znaczące jedynie w odniesieniu
do innych wyrazów tego języka 16) . Ekwiwalenty
w słownikach dwujęzycznych należy więc traktować
jedynie jako pewnego rodzaju wskazówki,
sposoby odniesienia do pewnych obiektów
istniejącym poza oboma językami opisywanymi
w danym słowniku.
Właściwie dobrany odpowiednik w słowniku
dwujęzycznym pokazuje natychmiast wszystkie
znaczenia, dzięki potężnemu mechanizmowi
analogii językowej, a więc wymaga niewiele wysiłku
od użytkownika 17) . Być może dlatego uczący
się języków obcych tak chętnie korzystają ze
słowników dwujęzycznych, a do obcojęzycznych
słowników jednojęzycznych podchodzą z pewną
rezerwą. Jest jednak prawdą powszechnie znaną,
że im szybciej uczący się języka obcego pozbędą
się swoich słowników dwujęzycznych, tym lepiej
dla nich, ponieważ zmuszają ich one do nieustannego
tłumaczenia, nie pozwalając na swobodnie
tworzenie tekstów w języku obcym 18) .
Od korzystania ze słownika dwujęzycznego do
sprawdzania haseł w jednojęzycznym słowniku
obcojęzycznym dzieli użytkowników Wikisłownika
zwykle jedno kliknięcie, co ułatwia przełamanie
tej bariery i może przyczynić się do poszerzenia
wiedzy językowej.
1
Społeczność Wikisłownika
Twórcy słowników (tzw. słownikarze) nierzadko
pojmowali cele swoich dążeń leksykograficznych
w sposób uniwersalistyczny. Samuel Johnson, autor
słownika angielskiego z 1755 roku, przyznawał,
iż zamierzał stworzyć dzieło wielkie, piękne
i mądre, mogące zastąpić każdy inny słownik.
Podobnie dalekosiężne cele stawiał przed swoim
słownikiem autor pierwszego słownika języka
polskiego, Samuel Linde:
Słownik mój będzie pierwszą przyczyną i zasadą
doskonalszego zbioru i rozbioru języka naszego i pobratymczych,
a może i nie bez wpływu na ogólną
naukę zgłębiania mowy ludzkiej 19) .
Według Doroszewskiego, autora 10-tomowego
Słownika języka polskiego, naczelnym zadaniem
leksykografii jest ulepszanie stosunków między
ludźmi dzięki właściwej interpretacji rzeczy, do
których odnoszą się wyrazy 20) . Owe społeczne cele
słownikarstwa formułuje Doroszewski w sposób
następujący:
Do zadań leksykografii należy nie tylko badanie
treści znaczeniowej wyrazów w związku z opracowywaniem
artykułów hasłowych, ale także uczestniczeniu
w myśleniu językowym jako procesie społecznym
21) .
Leksykografia ma więc kształtować przekonania
i postawy użytkownika słownika względem
języka, a dzięki temu – względem świata. Dość
ciekawym sposobem realizacji owego „postulatu”
jest Wikisłownik, który dzięki zaangażowaniu
wielu anonimowych leksykografów, czyni myślenie
o języku zjawiskiem społecznym.
Praca nad powstawaniem słownika jest procesem
trwającym często wiele lat, w który są zaangażowane
zespoły ludzi. W ujęciu W. Miodunki,
przygotowywanie słownika zakłada ustalenie
pewnych podstawowych zasad, do których należą:
określenie rozmiarów słownika, jego formy
wydawniczej, ceny, objętości, w której zmieszczą
się wszystkie artykuły hasłowe oraz ułożenie planu
słownika jako całości, tzn. określenia, jakie słownictwo
zostanie uwzględnione, ile miejsca zajmie
jaki typ słownictwa 22) . Twórcy Wikisłownika nie
są ograniczeni jego rozmiarami i nie dotyczą ich
problemy związane z ustaleniem jego ceny czy
objętości. Jako, że słownik ów ciągle się rozrasta,
jego układ tworzy się na bieżąco.
16)
T. Piotrowski, op.cit., s. 145-146.
17)
Ibidem, s. 153-155.
18)
Ibidem, s. 139.
19)
S. B. Linde (1989), Wstęp, w: Słownik języka polskiego, tom IV, cytuję za: W. Miodunka, op. cit., s. 32.
20)
T. Piotrowski, op. cit., s. 43.
21)
W. Doroszewski (1970), Elementy leksykologii i semiotyki, Warszawa: PWN, s. 127.
22)
W. Miodunka, op.cit., s. 229.
103