PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
stwierdzenia mają oczywiście swoje uzasadnienie<br />
metodologiczne, których celem jest przygotowanie<br />
uczących się do zrozumienia ogólnego sensu przekazu<br />
komunikacyjnego i umożliwienie aktywnego<br />
udziału w akcie komunikacyjnym. Jednak uczenie<br />
studentów, że nie muszą rozumieć wszystkiego,<br />
jest w gruncie rzeczy nielogiczne, co potwierdzają<br />
następujące stwierdzenia:<br />
►<br />
►<br />
►<br />
uczący się nie rozumieją języka obcego,<br />
rodzimi użytkownicy rozumieją wszystko bez<br />
zwracania uwagi na poszczególne kwestie,<br />
tak więc, aby rozumieć, nierodzimi słuchacze<br />
nie powinni koncentrować się na wszystkich<br />
frazach, czyli słuchać „słowa po słowie”.<br />
Stwierdzenie pierwsze jest naturalnym problemem<br />
uczących się języka obcego, drugie – oczywistym<br />
faktem, trzecie – błędną dedukcją. W tym<br />
jednak illogicznym wniosku można się doszukać<br />
podstaw metodologicznych. Słuchający, dla których<br />
dany język jest ich językiem ojczystym, nie<br />
muszą wsłuchiwać się w kolejne słowa, ponieważ<br />
są one im znane – nie wymagając od uczących<br />
się uważnego słuchania przypisujemy im cechy<br />
native-speakerów zamiast dopiero kształtować te<br />
umiejętności. W tym przypadku cel zastąpił metodę.<br />
Zrozumienie komunikatu bez zwracania uwagi<br />
na każde słowo jest bowiem celem uczących się,<br />
nie zaś metodą osiągania tego celu.<br />
Oczywiście nie oznacza to, że należy wymagać<br />
od studentów, aby zrozumieli każdą frazę czy też<br />
wybierać (a raczej preparować) teksty, które nie<br />
stanowią dla uczących się żadnego wyzwania. Nie<br />
należy, a nawet nie można też zaniechać ćwiczeń<br />
polegających na globalnym rozumieniu tekstu.<br />
Niemniej jednak analiza realizacji dźwiękowej<br />
poszczególnych słów może być dla studentów<br />
niezwykle cenna w budowaniu własnej charakterystyki<br />
naturalnej, spontanicznej mowy. Skupiając<br />
się na uważnym śledzeniu kolejnych dźwięków<br />
studenci mogą zauważyć, jakie grupy głoskowe<br />
ulegają uproszczeniu lub modyfikacji w szybkiej<br />
mowie. Tego typu spostrzeżenia i praktyka mogą<br />
być bardzo przydatne w doskonaleniu sprawności<br />
słuchania. Należy bowiem pamiętać, że aby<br />
słuchać, trzeba najpierw usłyszeć. Z tego punktu<br />
widzenia ćwiczenia doskonalące kształcenie słuchu<br />
fonematycznego powinny być ważnym elementem<br />
programu nauczania języka obcego.<br />
Aby uniknąć zaniedbania tych umiejętności, lektorzy<br />
mogą prowadzić własne badania dotyczące<br />
trudności percepcyjnych. Jedną z możliwości jest<br />
oddanie studentom kontroli nad magnetofonami/<br />
odtwarzaczami CD. Umożliwi to im wielokrotne<br />
odsłuchiwania trudnych fraz lub wyrazów, a lektorom<br />
pozwoli spostrzec, które fragmenty danego<br />
tekstu mówionego stanowią dla studentów trudność<br />
i dzięki temu udoskonalić metody i techniki pracy<br />
z konkretnymi typami tekstów. Wyniki tego typu<br />
badań przeprowadzonych dla języka angielskiego<br />
okazały się niezwykle zaskakujące 8) i pokazały,<br />
że nie zawsze to, co wydaje się trudne z punktu<br />
widzenia lektora, jest trudne dla studentów i odwrotnie<br />
– to, co według lektorów nie powinno<br />
sprawiać uczącym się problemów, w rzeczywistości<br />
przysparza im wielu kłopotów.<br />
Zwrócenie uwagi na kształcenie zdolności percepcyjnych<br />
jest zadaniem niezwykle trudnym i ważnym,<br />
nie jest jednak wystarczające, by wykształcić<br />
u studentów umiejętność rozumienia różnego rodzaju<br />
tekstów mówionych w języku obcym. Ważnym<br />
punktem w procesie kształcenia sprawności<br />
rozumienia ze słuchu jest wprowadzanie ćwiczeń<br />
poprzedzających słuchanie (warm-up activities),<br />
których celem jest zwykle zapoznanie uczących się<br />
z tematem, organizacja odpowiedniego słownictwa<br />
oraz zaznajomienie studentów z typami struktur<br />
językowych występujących w nagraniu. Kolejnym<br />
etapem jest wykonywanie określonego rodzaju zadań<br />
podczas słuchania (while listening). Ćwiczenia<br />
te powinny służyć doskonaleniu sprawności percepcyjnych.<br />
Jak jednak wynika z pobieżnego nawet<br />
wglądu w podręczniki do nauczania języków<br />
obcych 9) , zadania wykonywane podczas słuchania<br />
służą przede wszystkim odciążeniu pamięci krótkotrwałej,<br />
czyli odnotowywaniu w różnych formach<br />
(ćwiczenia typu prawda/fałsz, uzupełnianie tabel,<br />
poszukiwanie odpowiedzi na pytania otwarte itd.)<br />
informacji zawartych w tekście. Brakuje zupełnie<br />
zadań koncentrujących się na analizie mowy.<br />
Należałoby zatem zwrócić szczególną uwagę na<br />
wszelkiego rodzaju uproszczenia, akcent oraz intonację,<br />
która może nadawać wypowiedzeniu<br />
8)<br />
R. T. Cauldwell (1996), Direct Encounters with Fast Speech on CD Audio to Teach Listening, w: „System” 24/4, s. 521-528.<br />
9)<br />
Mam tu na myśli przede wszystkim podręczniki do nauczania języka angielskiego, niemieckiego oraz języka polskiego jako obcego.<br />
41
Change language