PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Bez wątpienia jednak ćwiczenia w kreatywnym<br />
pisaniu wymagają odpowiednio motywujących<br />
ucznia bodźców. Mogą je stanowić pomoce wizualne<br />
w postaci konkretnych przedmiotów, zdjęć,<br />
obrazków, jak również karteczek ze słowami i zdaniami.<br />
Bodźcem może być „cały świat wokół nas” 7) .<br />
Dla uczniów mniej zawansowanych najbardziej<br />
godne polecenia są ćwiczenia aktywizujące i rozwijające<br />
słownictwo, np. tworzenie „węży wyrazowych”,<br />
w których ostatnia litera (lub sylaba) jednego<br />
wyrazu ma stanowić zarazem pierwszą literę<br />
(lub sylabę) kolejnego wyrazu. Stopień trudności<br />
można stopniowo podnosić, np. przez zawężenie<br />
kategorii znaczeniowych (wszystkie wyrazy mają<br />
dotyczyć jednego określonego tematu) lub przechodząc<br />
do etapu zdaniowego (podajemy jeden<br />
dość długi wyraz, np. Urlaubsreise, zaś zadaniem<br />
uczniów jest utworzenie zdań, zaczynających się<br />
od kolejnych liter tego słowa – wszystkie mają<br />
dotyczyć właśnie owego kluczowego słowa-tematu).<br />
Dla uczniów bardziej zaawansowanych<br />
istnieje wiele pomysłów ćwiczeń z wykorzystaniem<br />
przedmiotów z najbliższego otoczenia (bądź<br />
specjalnie przyniesionych w tym celu przez nauczyciela<br />
lub uczniów). Na przykład „przedmioty<br />
opowiadają swoje historie” (każda rzecz ma<br />
swoją historię, którą niniejszym opowiada) lub<br />
„moje manatki, które zabrałbym na bezludną wyspę<br />
/ w podróż dookoła świata” itp. Punkt wyjścia<br />
mogą stanowić także zdjęcia (uczeń ma za<br />
zadanie nie tylko opisać i zinterpretować scenę<br />
przedstawioną na zdjęciu, ale także na przykład<br />
„wkraczając” w przedstawiony fragment rzeczywistości<br />
opisać swoje własne wrażenia i odczucia<br />
lub odtworzyć myśli i emocje postaci na zdjęciu).<br />
Można także wręczyć uczniowi np. cztery różne<br />
obrazki z zadaniem dopisania do nich spójnej historyjki.<br />
Jako bodziec można potraktować także<br />
utwory muzyczne, do których uczniowie mają<br />
dopisać opowieść, powstałą podczas słuchania<br />
w ich wyobraźni. Najczęściej jednak punkt wyjścia<br />
do ćwiczeń w pisaniu stanowią teksty, dające<br />
niemal nieograniczone możliwości ćwiczeniowe.<br />
Dla uczniów mniej zaawansowanych polecana<br />
jest rekonstrukcja tekstu „poszatkowanego” na<br />
poszczególne fragmenty lub uzupełnienie pustych<br />
miejsc. Godne polecenia są także słowne<br />
zabawy językowe, stanowiące doskonałą wprawkę<br />
w pisaniu kreatywnym, jak na przykład teksty<br />
ze słów. Uczniowie spontanicznie podają 15 do<br />
20 dowolnych słów, które są notowane na tablicy,<br />
a następnie kilkuoosobowe grupy mają za<br />
zadanie uworzyć z nich tekst na dowolny temat<br />
(przy czym można określić rodzaj tekstu, jaki ma<br />
powstać, np. notatka prasowa, opowiadanie czy<br />
nawet wiersz). Innym ćwiczeniem jest grupowe<br />
pisanie opowiadania, kiedy to uczniowie otrzymują<br />
czyste kartki, na których jedna osoba pisze<br />
tytuł, podaje następnej, której zadaniem jest<br />
dopisanie dwóch-trzech linijek wstępu, kolejna<br />
osoba kontynuuje pisanie tekstu itd. W sali krąży<br />
zatem tyle kartek, ilu jest uczniów w grupie, przy<br />
czym każdy uczeń powinien uważnie czytać powstałe<br />
już części, aby przy pisaniu zwracać uwagę<br />
na spójność całości, na koniec zaś zostają odczytane<br />
wszystkie powstałe wspólnym wysiłkiem<br />
teksty. Przy tej okazji można omówić i poprawić<br />
powstałe błędy, które dotyczą całej grupy, praca<br />
ma bowiem charakter zespołowy.<br />
W grupach bardziej zaawansowanych najchętniej<br />
są wykorzystywane teksty literackie i prasowe,<br />
na podstawie których – obok standardowych<br />
ćwiczeń typu streszczenie, charakterystyka bohaterów<br />
itp. – uczeń może także ćwiczyć pisanie<br />
kreatywne. W tym wypadku może ono polegać<br />
na dopisaniu historii poprzedzającej wydarzenia<br />
opisane w tekście lub wymyśleniu alternatywnego<br />
dalszego ciągu akcji. Można również przedstawić<br />
uczniom jedynie początkowy fragment tekstu<br />
i polecić samodzielnie stworzyć kontynuację, starając<br />
się przy tym o zachowanie stylu oryginału.<br />
Następujące po tym porównanie własnych wersji<br />
z oryginalnym tekstem może stanowić doskonałe<br />
ćwiczenie stylistyczne, podobnie jak pisanie alternatywnych<br />
tekstów, np. ze zmianą osoby przedstawiającej<br />
wydarzenia bądź czasu lub miejsca<br />
akcji. Pomocna w ćwiczeniu różnicowania płaszczyzn<br />
stylistycznych będzie także transformacja<br />
tekstów na inne ich rodzaje (np. opowiadania<br />
na reportaż prasowy) lub zmiana stylu, np. listu<br />
przez skierowanie go do innego adresata.<br />
Na podkreślenie zasługuje fakt, iż ćwiczenia<br />
w kreatywnym pisaniu znajdują zastosowanie nie<br />
tylko w pracy indywidualnej, polecanej głównie<br />
7)<br />
Christa Zopfi, Emil Zopfi (1995), Wörter mit Flügeln. Kreatives Schreiben, Bern: Zutglogge Verlag.<br />
45
Change language