PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

się o happening artystyczny owijając krzaki bibułą,
po prostu wydeptać obrazek w błocie czy
poszukać w naturze instrumentów muzycznych
(sztuka). Przyroda jest niewyczerpanym źródłem
inspiracji – scenariusz lekcji zależy tylko od wyobraźni
nauczyciela.
Jak zaprezentowana wyżej teoria (atrakcyjna, ale
z teorią często tak jest) sprawdza się w praktyce?
Nie wiem, jaką popularnością edukacja na świeżym
powietrzu cieszy się w Polsce – oprócz wspomnianego
projektu z Barlinka nie natknęłam się na inne
przedsięwzięcia tego typu – dlatego przykład, którym
się posłużę, pochodzi ze szkoły w Danii. Jakiś
czas temu spędziłam kilka dni w Lemvig, w Norre
Nissum Seminarium, które jest uczelnią partnerską
mojej akademii. W czasie tej wizyty w ramach zapoznawania
się ze specyfiką duńskiego szkolnictwa,
obserwowałam różne lekcje, w tym i te przeprowadzone
na świeżym powietrzu. Spędziłam jeden
szkolny dzień w plenerze razem z 16-osobową klasą
9-latków i ich nauczycielką Liz, niemłodą już panią,
jedną z około 50 duńskich pedagogów, których
można określić mianem wyznawców edukacji na
świeżym powietrzu.
Szkoła pod chmurką zaczęła się… w klasie.
Dzieci wiedziały, że za chwilę wyjdą na dwór –
zgodnie z zasadami edukacji na świeżym powietrzu
wyprawa w plener odbywa się raz w tygodniu,
zawsze w ten sam dzień – potrzebowały jednak
instrukcji nauczyciela dotyczących tego, czego
się od nich w tym konkretnym dniu oczekuje. Liz
zaczęła od wyznaczenia obszaru zainteresowań
– rzeczowniki i przymiotniki – i wyjaśniła, że za
chwilę wyruszymy w teren na poszukiwanie tych
właśnie części mowy. Jeszcze przed wyjściem około
15 minut zajęło jej tłumaczenie, co to takiego
rzeczownik i przymiotnik. Potem dzieci zaczęły się
ubierać – ciepło i przeciwdeszczowo, bo za oknem
padał deszcz ze śniegiem i wiał silny wiatr
– a Liz przygotowała wózek, w którym były już
spakowane karimatki do siedzenia, suche drewno
na ognisko i jakieś tajemnicze pojemniki. Całość
wyglądała na dość masywną, toteż przyszło
mi do głowy, że jak wyjdziemy ze szkoły, powinnam
zaproponować pomoc. Szybko okazało się
jednak, iż to wcale nie nauczycielka zajmuje się
transportem – są do tego specjalnie wyznaczeni
dyżurni, którzy zmieniają się przy dyszlu w określonych
punktach trasy.
Po 20 minutach marszu przez miasteczko dotarliśmy
na miejsce: mały lasek nad jeziorem.
Stojak na plecaki, krąg ogniskowy i resztki szałasów
na pobliskiej skarpie dowodziły, że jest to
stałe miejsce spotkań Liz i jej klasy. Dzieci, zgodnie
z wcześniejszymi ustaleniami, rozeszły się po
okolicy w poszukiwaniu zadanych części mowy,
uzbrojone w ołówki i małe notesiki, w których
notowały, opierając się o drzewa lub – częściej –
plecy koleżanki czy kolegi. Nie było w tym jednak
pośpiechu i pilnej pracy. Część uczniów szybko
skończyła pisanie, schowała notatniki i oddała się
innym, przyjemniejszym, jak sądzę, czynnościom:
jedne ślizgały się po nieroztopionych jeszcze kałużach,
inne zapamiętale dłubały w błocie, jakiś
chłopczyk wspiął się na drzewo. Liz nie ingerowała.
Była zajęta pracą z jednym – najsłabszym
– uczniem, który pracowicie i powoli wypełniał
swój notesik. Kiedy oboje skończyli, nauczycielka
zabrała się do rozpalania ogniska. Dzieci, zwabione
dymem, zaczęły powoli gromadzić się w kręgu,
siadając na wyjętych z wózka karimatkach.
Niektóre pomagały dokładać do ognia, inne dopracowywały
listy rzeczowników i przymiotników.
Liz tymczasem wyjęła z wózka pojemniki,
w których miała przygotowany gips, piasek, 16
miseczek i dwie sarnie raciczki – większą i małą.
Kiedy dzieci grzały się przy ognisku, nauczycielka
przygotowała wszystko, tak że już po chwili cała
klasa, zgromadzona wokół ogromnej betonowej
pokrywy kanalizacyjnej, na której Liz rozłożyła
pojemniki, w skupieniu nasypywała piasku do
miseczek, robiła odciski racic i zalewała gipsem.
Wiaderko z piaskiem, racice i kubełek z gipsem
wędrowały z rąk do rąk bez najmniejszych problemów
czy kłótni – każdy cierpliwie czekał na
swoją kolej. Następnie dzieci odłożyły odlewy
do zastygnięcia, usiadły przy ognisku i wysłuchały
kilkuminutowej pogadanki nauczycielki. Kiedy
Liz skończyła, dała znak do wymarszu, na który
każde dziecko wzięło swoją miseczkę, nauczycielka
spakowała wózek i wszyscy wyruszyliśmy
w drogę powrotną.
W klasie dzieci zdjęły mokre ubrania i usiadły
w ławkach. Kiedy jadły przyniesiony tymczasem
posiłek, Liz wzywała uczniów po kolei do tablicy
prosząc, by zapisali zebrane części mowy – osobno
rzeczowniki, osobno przymiotniki. Choć wszystko
to odbywało się na forum, interakcja nauczyciel-
121