PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
KOMPUTERY, INTERNET,<br />
MULTIMEDIA<br />
Joanna Wrycza 1)<br />
Gdynia<br />
Elektroniczna Wieża Babel. Wikisłownik – zbiorowym<br />
dziełem leksykograficznym<br />
Zarówno teoria, jak i praktyka układania słowników<br />
jest przedmiotem dziedziny zwanej leksykografią<br />
lub słownikarstwem. Mianem słownika<br />
można określić pewien uporządkowany zbiór<br />
jednostek językowych (najczęściej słownictwa)<br />
jednego (lub więcej niż jednego) języka. Tradycje<br />
leksykografii są bardzo długie, a u ich początku<br />
znajdują się greckie glosy, czyli objaśnienia<br />
nieznanych wyrazów (przeważnie archaizmów<br />
pochodzących z Iliady i Odysei), umieszczone na<br />
marginesie tekstu lub między wierszami.<br />
Autorem pierwszego wielkiego słownika był<br />
Izydor z Sewilli, który w szóstym stuleciu n.e.<br />
stworzył Liber glossarum, czyli księgę słów, przypominającą<br />
jednak bardziej encyklopedię. Powstały<br />
w XIII wieku słownik autora włoskiego,<br />
Jana de Balbis z Genui, zatytułowany Catholicon<br />
lub Summa albo Prozodia wyróżniał się tym, iż<br />
jedna z jego części miała układ alfabetyczny,<br />
który ostatecznie zdominował panujący przez<br />
wiele lat porządek rzeczowy, polegający na grupowaniu<br />
wyrazów według ich znaczenia. Wraz<br />
z końcem dominacji łaciny w XIV wieku zaczęła<br />
rozwijać się tradycja słowników dwu- i wielojęzycznych.<br />
Zapoczątkował ją Ambroży z Calepio<br />
(Calepinus), który wydał w 1502 roku Dictionarium,<br />
zawierający po haśle łacińskim jego tłumaczenia<br />
na grecki, hebrajski, francuski, włoski<br />
i hiszpański 2) .<br />
Także i obecnie obserwujemy kolejny etap<br />
w wielowiekowej historii leksykografii, który jest<br />
związany z coraz większą popularnością słowników<br />
elektronicznych. Za najistotniejsze cechy, odróżniające<br />
je od słowników drukowanych uznaje<br />
się: otwartą strukturę, hipertekstowość, multimedialność<br />
3) .<br />
Zamknięta forma słownika drukowanego stała<br />
w sprzeczności z otwartością opisywanego przezeń<br />
języka. Słowniki elektroniczne, które mogą<br />
być w każdej chwili aktualizowane, wychodzą<br />
naprzeciw zmianom i innowacjom zachodzącym<br />
w każdym języku.<br />
Hipertekst pomaga w oddaniu właściwej struktury<br />
słownika. Jak zauważa W. Miodunka, każdy<br />
słownik jest tekstem przerywanym, nielinearnym,<br />
całością złożoną z części 4) . Charakterystyczna dla<br />
słownika wielość nawiązań między poszczególnymi<br />
hasłami może być przedstawiona za pomocą<br />
hipertekstowych powiązań. Potencjał multimedialności<br />
sprawia natomiast, iż więcej zmysłów<br />
1)<br />
Autorka jest polonistką i germanistką oraz słuchaczką Studium Doktoranckiego na Uniwersytecie Gdańskim.<br />
2)<br />
W. Miodunka (1989), Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa: PWN, s. 25-27.<br />
3)<br />
A. Storrer, K. Freese (1996), Wörterbücher im Internet, w: „Deutsche Sprache“, vol. 2, 1996, s. 97-153, http://www.ids-mannheim.de/grammis/orbis/wb,<br />
10-11-2005.<br />
4)<br />
Ibidem, s. 224.<br />
96
Change language