PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
słownika (każdego). Podobną zależność zauważył<br />
Baxter (1980), który dodatkowo zaobserwował<br />
tendencję pośród nauczycieli języków obcych do<br />
faworyzowania słowników jednojęzycznych, pozostającą<br />
w sprzeczności z preferencjami samych<br />
uczniów, którzy częściej sięgają po słowniki dwujęzyczne<br />
niż jednojęzyczne. Béjoint (1981) wyjaśnia,<br />
że jego badani korzystają ze słownika dwujęzycznego<br />
przede wszystkim podczas wykonywania<br />
zadań kodujących (w trakcie pisania w obcym języku,<br />
mówienia lub tłumaczenia na język obcy),<br />
a słownik jednojęzyczny służy wówczas wyłącznie<br />
jako narzędzie do ewentualnego uzupełnienia informacji<br />
odszukanej wcześniej. Z kolei Hartmann<br />
(1983) zauważa, że jego respondenci częściej wybierają<br />
słowniki dwujęzyczne, gdyż współczesne<br />
publikacje tego typu lepiej niż kiedykolwiek<br />
w przeszłości uwzględniają potrzeby uczących się<br />
języków obcych i skuteczniej spełniają ich wymagania.<br />
Prace badawcze zespołu Bensoussan, Sim,<br />
Weiss (1984), podczas których testowano wpływ<br />
różnych słowników na efektywność wykonywania<br />
zadań z tekstem, wykazały, że aż 59% badanych<br />
pracowało wyłącznie ze słownikiem dwujęzycznym,<br />
20% – z jednojęzycznym, a pozostałe 21%<br />
nie korzystało ze słownika wcale. I wreszcie Atkins<br />
i Varantola (1998), którzy przeprowadzili na dużą<br />
skalę ankietyzację wśród respondentów w czterech<br />
krajach, stwierdzili znaczne preferencje dla<br />
słownika dwujęzycznego (71%) w stosunku do<br />
jednojęzycznego (28%) – i to bez względu na<br />
umiejętności, poziom zaawansowania użytkowników<br />
oraz rodzaj wykonywanego zadania. Autorzy<br />
zaobserwowali też większą zależność uczniów<br />
mniej zaawansowanych od jakichkolwiek<br />
słowników.<br />
W polskich badaniach Lew (2002) przeprowadził<br />
serię testów na pasywną dokładność leksykalnego<br />
dekodowania i uznał, że uczniowie<br />
korzystający ze słowników zawierających polskie<br />
ekwiwalenty (np. publikacje dwujęzyczne lub hybrydowe)<br />
osiągają lepsze wyniki niż inni, polegający<br />
wyłącznie na pozycjach jednojęzycznych.<br />
Kolejną zaletą słowników dwujęzycznych jest<br />
natychmiastowy dostęp do ekwiwalentu w rodzimym<br />
języku użytkownika. Snell-Hornby (1990)<br />
zauważa, że jest to prawdopodobnie najważniejsza<br />
cecha dla tłumaczy oraz uczniów, którzy<br />
wykonują zadania produktywne, np. pisanie lub<br />
mówienie w języku obcym. Również Atkins i Varantola<br />
(1998) zajmowali się problemem tłumaczeń<br />
z wykorzystaniem różnych typów słowników.<br />
Rezultaty badań wykazały, że aż 72% tłumaczeń<br />
z języka rodzimego na obcy i 63% tłumaczeń<br />
z obcego na rodzimy było wykonanych przy pomocy<br />
słownika dwujęzycznego. Ta dominacja,<br />
konkludują autorzy, jest prawdopodobnie związana<br />
z szybkim i komfortowym dostępem do ekwiwalentów,<br />
jakie oferują publikacje dwujęzyczne.<br />
Nieco wcześniej Underhill (1985) zasugerował<br />
natomiast, że przyczyną preferencji dla słowników<br />
dwujęzycznych jest poczucie bezpieczeństwa<br />
podczas pracy nad językiem obcym, szczególnie<br />
na niższych poziomach zaawansowania. Autor<br />
podaje przykład przymiotników opisujących cechy<br />
charakteru (np. patient – cierpliwy, generous<br />
– hojny, reliable – wiarygodny, rzetelny), w przypadku<br />
których definicje wyjaśniające istotę danej<br />
cechy są na tyle skomplikowane i ogólnikowe, iż<br />
rzeczywiście najlepszym sposobem poznania ich<br />
znaczenia jest podanie ekwiwalentu (tłumaczenia).<br />
Atkins (1985) uzupełnia powyższe rozważania<br />
stwierdzeniem, że słowniki dwujęzyczne<br />
są bardziej przyjazne dla użytkowników, gdyż<br />
oferują informację semantyczną i gramatyczną<br />
w ich mowie ojczystej, w której uczniowie czują<br />
się pewniej.<br />
Komorowska (1978:188), po przeprowadzeniu<br />
badań nad sukcesem i niepowodzeniem w nauce<br />
języka obcego, sformułowała tylko jeden wniosek<br />
dotyczący korzystania ze słowników. Autorka<br />
twierdzi, iż w swoich badaniach wykazała istotny<br />
związek między kompetencją językową a wyposażeniem<br />
domu ucznia w słownik dwujęzyczny.<br />
Podsumowaniem jej rozważań jest wniosek,<br />
że uczniowie dysponujący słownikiem (w wersji<br />
dwujęzycznej) osiągają wyższe wyniki w teście<br />
kompetencji lingwistycznej (ale nie komunikacyjnej<br />
– B. P.). Pogląd ten podziela również Harmer<br />
(1991) dodając jednocześnie, że pozycje dwujęzyczne<br />
są bardziej przydatne na niższych poziomach<br />
zaawansowania, a szczególnie dla osób<br />
początkujących, których kompetencja leksykalna<br />
wymaga najszybszego rozwoju.<br />
2 Słowniki dwujęzyczne – wady<br />
Światowe badania dotyczące używalności słowników<br />
wykazują zgodnie, iż wydawnictwa dwuję-<br />
21
Change language