PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
zachęcać studentów do stosowania parafrazy jako<br />
skutecznej techniki, dzięki której można uzupełnić<br />
luki we własnym zasobie leksykalnym.<br />
Zaproponujmy praktyczny przykład z tematycznego<br />
zakresu Przybory toaletowe i kosmetyki.<br />
Nauczyciel przygotowuje karteczki, na których<br />
w języku ojczystym uczących się znajdują się następujące<br />
wyrazy oznaczające przybory toaletowe<br />
i kosmetyki damsko-męskie (tu zaczerpnięte z wymienionego<br />
słownika): cień do powiek, pomadka,<br />
tusz do rzęs, kosmetyczka, podkład, puder, krem do<br />
golenia, krem nawilżający, lakier do paznokci, maszynka<br />
do golenia, maszynka elektryczna, mleczko<br />
do zmywania twarzy, mydło, pasta do zębów, papier<br />
toaletowy, suszarka do włosów itp. Każdy student<br />
otrzymuje przynajmniej jedną karteczkę (jeśli<br />
grupa jest nieliczna to oczywiście otrzymuje ich<br />
więcej). Na karteczce jest napisany jeden wyraz<br />
w języku ojczystym uczestników zajęć. Uczący się<br />
nie może nikomu pokazać tego, co jest napisane<br />
na kartce. W języku obcym mówi na przykład:<br />
„Znajduje się to w łazience. Może być różnokolorowe.<br />
Jest okrągłe. Jest wykonane z papieru i nie możemy<br />
się bez tego obyć”. Studenci mogą oczywiście<br />
przerywać i zadawać pytania na temat wyrazu,<br />
który należy odgadnąć. Uczestnicy konwersacji<br />
odpowiadają „papier toaletowy”. Jeśli nie znają<br />
obcojęzycznego ekwiwalentu danego słowa, nauczyciel<br />
podaje go ustnie, a następnie zapisuje<br />
na tablicy.<br />
Ważnym jest, by na kolejnych zajęciach wracać<br />
do słownictwa z poprzednich lekcji. Dzięki<br />
temu retencja nowej leksyki będzie skuteczna<br />
i odciśnie trwały ślad w pamięci długotrwałej.<br />
Kompetentni użytkownicy języka obcego doceniają<br />
ćwiczenia tego typu, gdyż są w pełni świadomi,<br />
iż nikt nie zna całego słownika, a zdarzają<br />
się przecież chwile (zwłaszcza w czasie wakacji,<br />
gdy spędzamy czas za granicą), gdy nie ma czasu<br />
na konsultację językową ze słownikiem i natychmiast<br />
musimy wybrnąć z naszych trudności<br />
komunikacyjnych. Dlatego właśnie warto poświęcać<br />
np. pierwszą część zajęć z konwersacji (np.<br />
25-30 % czasu przeznaczonego na konwersację)<br />
na ćwiczenia leksykalne, podczas których uczeń<br />
wzbogaca repertuar swoich środków językowych<br />
oraz jednocześnie nabywa praktyczną umiejętność<br />
zdefiniowania nowego wyrazu (czyli potrafi sparafrazować<br />
określony wyraz).<br />
Pod koniec zajęć można wrócić do nowo poznanego<br />
słownictwa. H. Komorowska przedstawia<br />
ćwiczenia leksykalne asocjacyjne (Komorowska,<br />
1988:90-92), które, uważam, można śmiało wykonać<br />
jako 5-minutowe powtórzenie. Nauczyciel<br />
(lub uczący się) wybiera słowo, które pojawiło się<br />
na początku zajęć i które należało sparafrazować.<br />
Dla przypomnienia można pokazać zapis graficzny<br />
danego wyrazu umieszczony na tablicy. Wróćmy<br />
do naszego przykładu: „papier toaletowy” – kolejni<br />
studenci podają wszystko to, co im przywodzi<br />
na myśl „papier toaletowy” → łazienka → muszla<br />
klozetowa → smród → biegunka → zaparcie →<br />
usiąść → czytać gazetę itp. Większość skojarzeń<br />
jest dowodem na konotację, która cieszy się większym<br />
powodzeniem u uczących się niż denotacja.<br />
Nie muszę chyba dodawać, iż każde skojarzenie<br />
jest dopuszczalne. A jeśli studenci przy tym się<br />
jeszcze dobrze bawią, to nie można przecież już<br />
niczego więcej wymagać.<br />
H. Komorowska proponuje również wiele innych<br />
wariantów ćwiczeń skojarzeniowych. I tak<br />
dla przykładu, podaje się pierwszy wyraz „papier<br />
toaletowy”. Każdy następny wyraz jest asocjacją<br />
nierozerwalnie związaną z poprzednim wyrazem,<br />
a nie – z początkowym. Przykład: papier<br />
toaletowy → toaleta → kąpiel → woda → ciało<br />
→ mydło → sklep → kupować → wziąć paragon<br />
→ włożyć zakupy do reklamówki → wyjść<br />
ze sklepu → wrócić się po parasol zostawiony<br />
przy kasie itd. (oczywiście, wszystko odbywa się<br />
w języku obcym).<br />
Podany przykład ilustruje, że łańcuch skojarzeń<br />
nie tylko powinien dotyczyć rzeczowników,<br />
ale nawet całych zwrotów (np. „włożyć zakupy<br />
do reklamówki”).<br />
1<br />
Realizacja sprawności językowych<br />
oraz kompetencji sprawnego<br />
użytkownika języka<br />
podczas zajęć z konwersacji<br />
Wiadomo, iż w czasie lekcyjnych spotkań konwersacyjnych,<br />
sprawnościami, którymi posługuje<br />
się uczący, są sprawności produktywne (do nich<br />
bowiem należy mówienie) oraz – interakcyjne<br />
(gdyż należy połączyć słuchanie z mówieniem)<br />
(Komorowska, 2003:10). Jeśli zaś chodzi o kom-<br />
144
Change language