PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

padku początkujących uczniów w młodym wieku
można przymrużyć lingwistyczne oko na taką
symplifikację i zaakceptować ją, by uniknąć intelektualnego
chaosu w umyśle ucznia wynikłego
z nadmiaru informacji. Ale już w odniesieniu do
dorosłych, nawet na poziomie elementarnym,
takie podejście nie wytrzymuje krytyki z co najmniej
dwóch powodów.
Po pierwsze, uczący się są bardziej dojrzali intelektualnie
i ich zdolność do przyswajania zasad
gramatyki wraz ze świadomością istniejących
odstępstw jest większa. Po drugie, samodzielnie
zwracają uwagę na zjawiska językowe odbiegające
od podręcznikowych reguł i domagają się ich interpretacji
– o ile nauczyciel już ich nie uprzedził.
Najbardziej newralgiczną grupę tworzą uczniowie,
którzy wyszli już poza fazę początkową i wchodzą
w fazę, powiedzmy średnio zaawansowaną, gdy ze
zwiększoną intensywnością przyswajają duże ilości
nowego materiału gramatycznego i leksykalnego.
Jeżeli w tym okresie nauczyciel nadal będzie prezentował
idylliczny obraz gramatyki angielskiej
o harmonijnej budowie, to utrwaleniu mogą ulec
koncepcje wadliwe, odbiegające od rzeczywistej
postaci języka. Nawyki nabyte tą drogą będą trudne
do wykorzenienia w przyszłości.
Uczniowie niejednokrotnie doznają stresu, gdy
dochodzi do bezkompromisowej konfrontacji ich
szkolnej vel podręcznikowej znajomości drugiego
języka z jego natywną postacią. Gdy ktoś słyszy
w refrenie piosenki zespołu The Beatles frazę but
she don’t care, nie musi wyciągać wniosku, że John
czy Paul mieli problem z gramatyką własnego języka.
Jedynie podręczniki dla zawansowanych,
w ograniczonym zakresie, ilustrują, jak elastyczne
bywają reguły gramatyczne, a te, od których nie
ma wyjątków, można policzyć na palcach jednej
ręki – i jeszcze pozostaną wolne palce.
Prezentowanie na lekcjach gramatyki angielskiej
z uwzględnieniem możliwych wariancji wydaje się
rzadkością. Częściowo może to wynikać z tego,
że nauczyciel nie jest świadomy niektórych lingwistycznych
aberracji, na które powinien zwrócić
uwagę ucznia. Jaka jest świadomość gramatycznej
względności wśród uczniów i nauczycieli?
W jakim związku pozostają błędne koncepcje gramatycznie
z poziomem zaawansowania w nauce
drugiego języka? Które sfery gramatyki angielskiej
są bardziej podatne na mylne upraszczanie?
Próba znalezienia odpowiedzi na te pytania jest
przedmiotem opisanego tu badania.
1 Badanie
W badaniu wzięły udział dwie grupy oznaczone
jako A i B. Grupa A składała się z 11 osób
(ośmiu licealistów i troje studentów kierunków
niefilologicznych) w wieku 17-21 lat. Uczestnicy
tej grupy przygotowywali się do egzaminu FCE
korzystając z podręcznika New First Certificate Masterclass
2) . W skład grupy B weszło 14 badanych,
wszyscy byli studentami trzeciego roku filologii
angielskiej. Badanie zostało podzielone na trzy
etapy i przeprowadzone oddzielnie w grupach.
Etap pierwszy i drugi obejmował wykonanie zadań,
etap trzeci polegał na przedyskutowaniu
uzyskanych wyników z badanymi.
W etapie pierwszym uczestnikom zostały dostarczone
wydruki zadania pierwszego – 15 zdań,
każde obejmujące twierdzenie gramatyczne ilustrowane
przykładem. Uczestnicy zostali poproszeni
o zadecydowanie, czy dana reguła jest prawdziwa,
czy fałszywa. Prawidłową odpowiedź oceniałem
jednym punktem. Czas na podanie odpowiedzi
wynosił 30 minut. Jedynie reguły 8, 13 i 14 były
prawdziwe.
Oto forma zadania I, w nawiasach jest podany
procentowy udział podanych odpowiedzi w obu
grupach. Wartości przed ukośnikiem odpowiadają
grupie A, po ukośniku – grupie B.
ZADANIE I – WYBRANE REGUŁY GRAMATYKI JĘZYKA
ANGIELSKIEGO
Zaznacz znakiem , które z podanych stwierdzeń są prawdziwe,
a które fałszywe.
1. Stopień wyższy przymiotników jednosylabowych nie
może być tworzony przez dodanie MORE, np.:
Tom is taller/more tall.
TAK (91/21) NIE (9/79)
2. W zdaniach pytających i przeczących należy zawsze
używać ANY zamiast SOME, np.:
There aren’t any/some doughnuts in the box.
TAK (45/7) NIE (55/93)
2)
Simon Haines, Barbara Stewart (1999), Masterclass, Oxford University Press.
183