PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

sanitarnych, chorób przenoszonych przez zwierzęta
i owady. Być może w opracowywaniu listy
nowych haseł warto sięgnąć również do naszej
wiedzy ogólnej. Dlaczego na przykład we współczesnym
słowniku nie zamieścić takiego słowa jak
anthrax (wąglik), które stało się rozpoznawalne po
zamachach z września 2001 roku?
W tabeli 4 zestawiłem propozycje nowych słów
wraz z polskimi odpowiednikami.
Tabela 4.
Proponowane słowo Polski odpowiednik
allergène (subst. masc.; adj.) alergen; uczulający
allergologie (subst. fém.) alergologia
angine (subst. fém.) angina
anorexie (subst. fém.) anoreksja, brak łaknienia
anthrax (subst. masc.) wąglik
arthrose (subst. fém.) artroza, choroba zwyrodnieniowa
stawów
autisme (subst. masc.) autyzm
biopsie (subst. fém.) biopsja
chimiothérapie (subst. fém.) chemioterapia
cholestérol (subst. masc.) cholesterol
dépression (subst. fém.) depresja
gastroscopie (subst. fém.) gastroskopia
greffe (subst. fém.)
przeszczep
grippe aviaire (subst. fém.) ptasia grypa
handicapé, -e (subst. masc.,
fém.; adj.)
osoba upośledzona;
upośledzony
hématome (subst. masc.) krwiak
immunité (subst. fém.) odporność
immunologie (subst. fém.) immunologia
mammographie (subst. fém.) mammografia
mycose (subst. fém.) grzybica
obstétricien, -ne (subst. położnik, położna
masc., fém.)
oncologie (subst. fém.) onkologia
ostéoporose (subst. fém.) osteoporoza, zrzeszotnienie
kości
pontage (subst. masc.) by-pass, przeszczep
omijający, pomost
psychothérapeute (subst. psychoterapeuta
masc., fém.)
réanimation (subst. fém.) reanimacja, resuscytacja
sclérose en plaques (subst.
fém.)
stwardnienie rozsiane
SIDA (subst. masc., acronyme) AIDS
sirop (subst. masc.)
syrop
V.I.H. (subst. masc., sigle) HIV
1
Uwagi dotyczące pisowni
Kilka zdań końcowych chciałbym poświęcić
zmianom w pisowni, które stwierdziłem, porównując
Podręczny słownik francusko-polski ze współczesnymi
źródłami pisanymi.
Pierwszą rozbieżnością, która rzuca się w oczy,
jest zamieszczenie przez K. Kupisza i B. Kielskiego
różnych wariantów (nawet czterech) pisowni tych
samych wyrazów, podczas gdy współczesne słowniki
języka francuskiego podają tylko jeden, np.
hypocondriaque/hypochondriaque – hipochondryk
(obecnie tylko hypocondriaque), végétarisme/végétarianisme
– wegetarianizm (współcześnie végétarisme),
séborragie/séborhagie/séborrée/séborhée
– łojotok (współcześnie séborrhée).
Szczególnym przypadkiem paralelizmu jest również
użycie sufiksów -iste i -logue (służących do budowy
nazwy specjalności lekarza), gdy obecnie dominującym
jest przyrostek -logue, np. neurologue
(neurolog). Tymczasem według K. Wróblewskiej-
Pawlak (1997:159) Słownik lekarski francusko-polski
B. Neumana z 1990 roku nadal podaje dwa
warianty pisowni niektórych specjalności (np. cardiologue/cardiologiste
– kardiolog), zaś tylko jeden
w przypadku słowa stomatologiste (stomatolog).
Uwagę przykuwają też zmiany, które nastąpiły
w pisowni wyrazów złożonych. Kilka terminów
zapisanych w słowniku K. Kupisza i B. Kielskiego
z użyciem łącznika jest współcześnie pisanych łącznie,
np. gastro-entérite/gastroentérite (nieżyt żołądka
i jelit), surdi-mutité/surdimutité (głuchoniemota).
1
Uwagi podsumowujące
Praca zaproponowana moim słuchaczom uświadomiła
przede wszystkim, jak trudno jest opracować
materiał, który w pełni odpowiadałby bieżącym
potrzebom cywilizacyjnym. Zadanie to wydaje się
tym trudniejsze, gdy mowa o nauce, zatem tej części
życia, która podlega najszybszej ewolucji i do
której dostęp ma jedynie niewielka grupa osób.
Moi uczniowie przekonali się, jak bardzo podatny
na wszelkie zmiany jest język francuski medyczny
oraz w jak dużym stopniu głównie przyczyny pozajęzykowe
decydują o jego losach. Jednocześnie
mieli okazję odkryć fragment świata leksykografii
162