PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
z użyciem starannie dobranych sekwencji ćwiczeniowych<br />
o różnym stopniu trudności, prowadzących<br />
od formułowania pojedynczych zdań i grup<br />
zdaniowych aż do tworzenia spójnych, poprawnych<br />
pod każdym względem tekstów.<br />
Umiejętność porozumiewania się składa się z logicznego<br />
punktu widzenia z czterech sprawności,<br />
wyróżnianych ze względu na rolę przyjmowaną<br />
przez uczącego się w akcie komunikacji. Pierwszą<br />
zasadą kategoryzacji różnych typów ćwiczeń jest<br />
w związku z tym podział według ich funkcji komunikacyjnej,<br />
bowiem uczeń chcący porozumiewać<br />
się w języku obcym musi opanować owe cztery<br />
sprawności: mówienia, rozumienia ze słuchu, rozumienia<br />
tekstu czytanego i pisania, przy czym<br />
sprawności te często występują łącznie 2) . Należy<br />
jednak podkreślić, iż sprawności o charakterze receptywnym:<br />
rozumienia ze słuchu i rozumienia<br />
czytanego tekstu oraz produktywne: mówienia<br />
i pisania trudno jest od siebie oddzielić, dlatego<br />
też wszelkie ćwiczenia nie powinny traktować ich<br />
w sposób izolujący, lecz integrujący, przez symulowanie<br />
realnych sytuacji komunikacyjnych,<br />
co umożliwia pracę nad skoordynowanym rozwijaniem<br />
różnych umiejętności. W przypadku<br />
ćwiczeń konwersacyjnych punkt wyjścia będzie<br />
stanowić uprzednio wysłuchany lub przeczytany<br />
tekst; bodźcem do stworzenia wypowiedzi<br />
pisemnej może być przeprowadzona dyskusja<br />
lub również wysłuchany czy przeczytany tekst 3) .<br />
Rozwój kompetencji komunikacyjnych wymaga<br />
zatem opanowania tak wiedzy z zakresu leksyki<br />
i gramatyki, jak i – co ważne w przypadku pisania<br />
– zasad ortografii. Ogólny poziom kompetencji<br />
językowych odgrywa w procesie pisania szczególną<br />
rolę, tu bowiem wzajemnie warunkuje się<br />
samo pisanie i „mówienie wewnętrzne”: dobrze<br />
ukształtowana w procesie mówienia wewnętrznego<br />
koncepcja i wstępne sformułowanie „w myślach”<br />
tekstu korzystnie wpływa na sam proces<br />
pisania, przy czym uczeń powinien od początku<br />
mieć świadomość istnienia znaczących różnic między<br />
językiem mówionym i pisanym i zwracać na<br />
nie baczną uwagę.<br />
1<br />
Formy rozwijania sprawności<br />
pisania – typologia ćwiczeń<br />
Z metodycznego punktu widzenia jest zatem<br />
zalecane, aby kompleksowe rozwijanie sprawności<br />
pisania poprzedzały różnorodne ćwiczenia<br />
gramatyczno-leksykalne o charakterze wprowadzającym,<br />
przy czym zasady nimi rządzące są<br />
różne w zależności od przyjętej metodologii.<br />
I tak przykładowo według metody gramatycznotłumaczeniowej<br />
należy najpierw poznać zasady<br />
strukturalne rządzące danym językiem obcym,<br />
również przez porównania z językiem ojczystym<br />
ucznia, ćwiczenia zaś opierają się na rekonstruowaniu<br />
wybranych fraz w języku obcym zgodnie<br />
z poznanymi regułami. Preferowane typy ćwiczeń<br />
stanowią zatem: tworzenie poprawnych<br />
zdań zgodnie z podaną regułą, wstawianie poprawnych<br />
form w puste miejsca, przekształcenia<br />
zdań według określonych kategorii gramatycznych<br />
oraz tłumaczenia 4) . Z kolei metoda audiolingwalno-audiowizualna,<br />
zakładająca rozwój<br />
kompetencji językowych przez naśladownictwo<br />
i konsekwentne ćwiczenie wzorcowych wyrażeń<br />
i typów zdań na zasadzie analogii, przyznaje prymat<br />
ćwiczeniom ustnym, autentyzmowi wzorców<br />
językowych i wyćwiczeniu tych wzorców przez ich<br />
imitowanie. Stosowanymi tu ćwiczeniami są więc<br />
ćwiczenia typu pattern drills, rozsypanki wyrazowe,<br />
zastępowanie określonych wyrażeń innymi<br />
bądź ich uzupełnianie, sterowane np. przy pomocy<br />
ilustracji, powtarzanie i odtwarzanie scenek<br />
dialogowych oraz przekształcenia. Należy jednak<br />
zauważyć, iż we wszystkich wspomnianych<br />
typach ćwiczeń język jest stosowany w postaci,<br />
w jakiej właściwie nigdy nie występuje poza rzeczywistością<br />
sali lekcyjnej, a mianowicie w formie<br />
fragmentarycznej jako pojedyncze, wyrwane<br />
z kontekstu zdania. Język nauczany w ten sposób<br />
nie przygotowuje zatem do realnej komunikacji<br />
(ani ustnej ani pisemnej), choć ćwiczenia tego<br />
typu, niezbędne do uporządkowania formalnych<br />
sprawności i umiejętności, można uznać za<br />
wstępny etap na drodze do komunikatywnego<br />
2)<br />
Patrz także: Peter Doyé (1992), Typologie der Testaufgaben für den Unterricht Deutsch als Fremdsprache, Berlin: Langenscheidt.<br />
3)<br />
Por. Dorota Tomczuk (2007), Ćwiczenia konwersacyjne i rozwijanie sprawności wypowiadania się w języku obcym, w: „Języki<br />
Obce w Szkole”, nr 1/2007, Warszawa: CODN, s. 54-59.<br />
4)<br />
Gerhard Neuner (1981), Übungstypologie zum kommunikativen Deutschunterricht, Berlin: Langenscheidt.<br />
43
Change language