PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
PrzeglÄ daj publikacjÄ - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ne. Z punktu widzenia słów wychodzących z użycia<br />
interesowały nas właśnie tylko te znaczenia.<br />
Z kolei o ile wyraz recette (recepta, receptura,<br />
przepis) nadal funkcjonuje w języku, o tyle nie jest<br />
stosowany w kontekście medycznym (w słowniku<br />
towarzyszy mu kwalifikator med.). Obecnie używa<br />
się słowa ordonnance, np. médicament délivré<br />
sur ordonnance (lekarstwo na receptę), rédiger une<br />
ordonnance (wypisać receptę).<br />
Tabela 3.<br />
Słowo francuskie,<br />
które wyszło<br />
z użycia<br />
aérothérapie<br />
Polski<br />
odpowiednik<br />
tlenoterapia<br />
aliéniste psychiatre psychiatra<br />
anatomiser disséquer przeprowadzać<br />
sekcję zwłok<br />
auriste<br />
Proponowany<br />
współczesny<br />
odpowiednik<br />
oxygénothérapie<br />
oto-rhino-laryngologiste<br />
otorynolaryngolog,<br />
specjalista<br />
chorób ucha,<br />
nosa i krtani<br />
catarrhe rhume katar, nieżyt<br />
nosa<br />
hôtel-Dieu hôpital szpital<br />
iatrique<br />
médecine;<br />
prendre médecine<br />
parties naturelles<br />
de médecin,<br />
médical<br />
médicament,<br />
remède;<br />
purgatif<br />
organes génitaux<br />
recette ordonnance recepta<br />
1<br />
Nowe słowa<br />
odnoszący się<br />
do medycyny<br />
lub leczenia;<br />
lekarski<br />
lekarstwo;<br />
środek przeczyszczający<br />
narządy płciowe<br />
M. Bańko w książce Z pogranicza leksykografii<br />
i językoznawstwa (2001:13) pisze: „Są trzy źródła<br />
informacji, z których korzysta leksykograf: po pierwsze,<br />
słowniki napisane przez jego poprzedników, po<br />
drugie, teksty źródłowe dokumentujące użycie słów<br />
(np. literatura piękna, literatura popularnonaukowa,<br />
prasa), po trzecie, jego własna wiedza, kompetencja<br />
językowa i intuicja, wspomagana lekturą dzieł<br />
fachowych i opiniami recenzentów i konsultantów,<br />
np. specjalistów z różnych dziedzin”.<br />
Wobec powyższego zdania (a zwłaszcza jego<br />
ostatniej części), niezwykle kuszące wydało mi się<br />
zadanie polegające na stworzeniu listy haseł, których<br />
nie zawiera Podręczny słownik francusko-polski<br />
K. Kupisza i B. Kielskiego, a które mogłyby zostać<br />
w nim zaprezentowane. Znalazły się tu głównie<br />
słowa, które w 1982 roku istniały już w systemie<br />
językowym, lecz zamieszczanie których wydawać<br />
się mogło bezcelowe, gdyż używanie ich ograniczało<br />
się do wąskiej grupy specjalistów. Przykładami<br />
takich wyrazów może być hématome (krwiak) – pojawił<br />
się już w XIX wieku lub termin immunologie<br />
(immunologia) – powstał w latach 20. XX wieku.<br />
Inną formację stanowią jednostki leksykalne składające<br />
się ze słów powszechnie znanych, które<br />
jednak w danym zestawieniu są neologizmem, np.<br />
S.R.A.S. (syndrome respiratoire aigu sévère) = SARS<br />
(zespół ostrej niewydolności oddechowej).<br />
Bez wątpienia w budowaniu listy najważniejszym<br />
punktem odniesienia była wiedza fachowa<br />
lekarzy, ponieważ to oni są w stanie dostarczyć<br />
najbardziej cennych i trafnych uwag dotyczących<br />
prawidłowego użycia danego pojęcia medycznego.<br />
Ale i osoba nie będąca specjalistą również może<br />
skorzystać z różnych źródeł, takich jak: słowniki,<br />
encyklopedie ogólne i medyczne (vide: bibliografia),<br />
czasopismo poświęcone terminologii francuskiej<br />
La Banque des mots 4) , teksty prasowe zamieszczone<br />
w dziennikach, tygodnikach, czasopismach<br />
popularnych (np. Le Monde, Science et Vie, prasa<br />
kobieca). Dla mnie cennym źródłem wiedzy okazał<br />
się również podręcznik do biologii dla liceów<br />
dwujęzycznych autorstwa A. Adamczyk, poświęcony<br />
anatomii oraz procesom fizjologicznym człowieka.<br />
Wybór ten nie był przypadkowy – w moim odczuciu<br />
podręcznik skierowany do uczniów szkół średnich<br />
zawiera wiadomości na temat budowy i czynności<br />
życiowych człowieka, które powinien posiadać<br />
także niefachowiec. Jeszcze innym wartościowym<br />
materiałem źródłowym okazał się… przewodnik<br />
turystyczny. W dobie częstych i dalekich podróży<br />
ten rodzaj pomocy wydał mi się dość interesujący,<br />
gdyż niemal każdy przewodnik zawiera praktyczne<br />
informacje na temat zdrowia w podróży: chorób<br />
i dolegliwości związanych z klimatem, warunków<br />
4)<br />
Czasopismo to jest wydawane przez Międzynarodową Radę ds. Języka Francuskiego (Conseil International de la Langue<br />
Française), a na jego łamach jest publikowany corocznie zbiór neologizmów, które pojawiły się w języku francuskim.<br />
161
Change language