viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

217 * IN EZECHIELIS PROPH. CAP. X. 218
lam descendit Ezechiel ad ipsa animalia, quae
nunc pronuntiat fuisse Cherubim, sub alia tarnen
imagine, quam erant in sanctuario. Diximus primo
capite cur viderit quatuor Cherubim, quum tantum
duo essent qui circumdabant arcam foederis. Videri
posset absurda haec varietas. Nam Deus visiones
solitus fuit accommodare ad formam legalem, ut
teneret populum in simplicitate legis. Sed ratio
quam primo capite attuli minime repudianda est,
quod scilicet tanta fuit ilia aetate populi crassities
et ruditas, ut necesse fuerit deflectere a prima et
genuina institutione. Deus contentus fuerat duobus
Cherubim: et in illo numéro haud dubie repraesentabat
omnes angelos: sed a dextra et sinistra
cinctus erat, ut ostenderet sibi minime defore virtutem
ad suppetias populo, ferendas. lam ita obstupuerant
Iudaei, ut includerent Deum coelo, quia
nulla fere tunc cognitio restabat providentiae eius,
ut ante visum fuit. Quum ergo Iudaei ita excluderent
Deum a mundi gubernatione, oportuit tradi
novam formam et diversam a legali, ut scilicet
cognoscerent Dei virtutem extendi per quatuor
mundi piagas. Neque enim dubium est, quin per
quatuor animalia Deus admonuerit, nihil fieri in
mundo nisi pro suo arbitrio. Ubi autem mundus
describitur, ponuntur quatuor eius plagae vel regiones.
Nunc ergo tenemus cur propheta non tantum
duos Cherubim viderit, sed quatuor: accedit etiam
eadem ratio diversitatis in ipsa forma Cherubim.
Nam Cherubim erant quasi pueri alati: sed propheta
dicit singula animalia fuisse praedita quatuor
capitibus. Hoc etiam procul dubio fuit quasi adminiculum
ad wxcutiendum populi torporem : quia
Iudaei aliter capere non poterant quid Taleret, et
quam esset efficax angelica inspiratio, qua Deus
gubernat totum mundum: ideo postquam quatuor
animalia fuerunt oblata prophetae, singulis etiam
animalibus data fuerunt quatuor capita, nempe
caput bovis, caput hominis, caput leonis, et caput
aquilae. Diximus primo capite in istis capitibus
repraesentari nobis omnes creaturas. Etsi enim
arbores, et mare, et fluvii, et herbae, et aer, et
stellae, et sol sunt etiam partes mundi: tarnen in
animantibus est aliquid quod propius accedit ad
Deum, et ubi perspicere licet eius virtutem. Nam
est agitatio in homine, in bove, in aquila, in leone.
Per synecdochen ergo haec animalia singulas mundi
partes sub se comprehendunt. Interea quum animalia
sint angeli, videndum est quomodo angelis
ipsis Deus attribuât caput leonis, caput aquilae, caput
hominis. Videtur enim istud minime consentaneum.
Sed non potuit melius exprimere individuam
connexionem, quae est in motu angelico, et
in omnibus creaturis. Diximus angelos non frustra
nominari Dei virtutes. Iam quum leo vel rugit,
vel exercet suum robur, videtur a se ipso moveri:
ita etiam dicetur de aliis animantibus. Atqui Deus
hic dicit animalia ipsa quodammodo esse angelorum
partes, non quod eiusdem sint substantiae. Neque
enim hoc ad naturam refertur, sed ad effectum
duntaxat. Sciamus ergo dum homines cursitant,
atque ut fungantur suis muneribus, sese et sua
studia hue vel illuc applicant: dum idem faciunt
ferae bestiae, tarnen subesse motus angelicos, ita ut
neque homines, neque reliqua animalia sese moveant,
sed ab arcana inspiratione pendeat totus
eorum vigor. Superest difficilis quaestio, quia hie
Ezechiel primum caput dicit fuisse Cherub, quum
primo capite dixerit fuisse bovis. Quidam effugium
excogitant, quod procul apparuerit species bovis,
sed propior intuitus declaraverit esse Cherub. Sed
illud est nimis coactum. Itaque non dubito quin
fuerit aliquid diversum in hac visione: nee obstat
quod continuo post addit, fuisse illud animal quod
viderat in fluvio Chebar. Nam idem vooat quod
affine est, et quod tendit in eundem finem. Paulus
dicit (1. Cor. 10, 3) patres in deserto comedisse
eundem eibum spiritualem, et bibisse eundem potum
spiritualem. Atqui scimus quam diversum fuerit
symbolum Man, et aqua e rupe profluens, a sacra
coena, quam nobis Christus reliquit, sed quemadmodum
iam dixi, quoniam affinitas est inter haec
sacra symbola, deinde referuntur in eundem scopum:
ideo Paulus dicit eundem potum, et eundem
eibum: et Ezechiel dicit idem fuisse animal. Interea
nihil est absurdi, si dicamus aliquid mutatum
fuisse in visione. Nam quum Deus se initio patefecit,
erat in terra profana: nunc visio magis accedit
ad formam sanctuarii, quia per spiritum raptus
fuit, ut videret abominationes, quibus Iudaei templum
inquinaverant ut ante dictum fuit. Quum
ergo faciès bovis oblata fuisset prophetae prope
fluvium Chebar, nunc ut intelligat esse angelos vel
Cherubim animalia, neque quatuor capita ipsum
abstrahant: ideo proponitur facies Cherub: ut illo
indicio admonitus statuât unumquodque animalium
nihil aliud esse quam angelum, vel Cherub: tametsi
différât a recepta forma, cuius Deus proposuerat
exemplar Mosi in monte. Iam tenemus cur Deus
deflexerit a legis suae praescripto, quum obtulit
hanc visionem suo prophetae: quia scilicet ita degeneraverat
populus ab omni pietatis sensu, ut non
posset doceri simplici legis ratione vel régula, sed
opus haberet crassis adminiculis: hoc est unum.
Deinde quatuor animalia ponuntur, ut Deus significet
virtutem suam diffundi per totum mundum.
Deinde quatuor capita tribuuntur singulis animalibus,
ut sciamus nullam mundi partem eximi ab
eius Providentia, et ab arcana inspiratione, quae
efficax est per angelos. Iam quod ad postremum
membrum pertinet, quum ante visa fuisset facies
bovis prophetae, nunc apparet facies Cherub, ut