viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

127 PRAELECTIONES 128
filios suos (Lament. 4, 10). Certe ille est satis
idoneus testis. Dicere ergo nusquam reperiri id
fuisse factum, perinde est ac si reiicerent testimonium
Ieremiae. Deinde id ipsum minatus fuerat
Deus per Mosen: neque potest eludi locus ille,
quia pondus est in verbis, Viri delicati apud vos,
et qui lautitiis assueti sunt, inquit, filios suos comedent:
vir invidebit uxori sinus sui, ita ut non partiatur
cibum ilium nefarium cum ilia. Deinde furtim
absumet et vorabit carnem filii sui, ita ut
nullam partem distribuât alteri (1. 1. 53). Quum
Moses ita loquitur, certe non intelligit fore intestina
dissidia, ut discipuli insurgant contra magistros,
magistri etiam discipulos opprimant, quemadmodum
Hieronymus ludit. Sed necesse est accipere verba
ut sonant, nempe non fore Deum vulgaribus et
usitatis poenis contentum, ubi ad extremum usque
impietatis et scelerum conscenderint Iudaei: quia
prodigiosis modis in ipsos animadvertet. Hoc ergo
nunc, minatur Ezechiel: nee mirum est prophetas
ex Mose sumere tales formulas, quia ne spernerentur
eorum vaticinia, loquuti sunt verbis Mosis
potius quam novo sermone. Nunc ergo statuendum
est, secundum literam ut loquuntur, prophetam minari
Iudaeis quod hie legimus. Verum si quis nunc
obiiciat, saepius ergo id esse factum quod Deus fore
negat, quaerenda est solutio. Diximus autem quum
obsessi fuerunt Iudaei a Tito, talem rabiem fuisse
grassatam in quibusdam mulieribus, ut furtim filios
suos comederent. Atqui pronuntiat Deus se nunquam
amplius facturum. Respondeo non ita restringi
ad unum diem hoc genus vindictae, quin Deus
saepius eodem modo ulcisei potuerit Iudaeos. Sed
hoc alibi non legitur fuisse factum. Quanquam
enim in tragoediis immanitas ilia narratur, quod
dati in cibum fuerint liberi parentibus, tarnen nusquam
exstitit ilia barbaries, ut pater sciens et volens
filium suum comederet. Ergo fuit illud singulare
in Iudaeis. Quod autem semel exsequutus
fuerat Deus hanc vindictam per Chaldaeos, non
fuit obstaculo quominus iterum saevierit eius vindicta
simili modo, quum scilicet punire voluit extremam
defectionem illius populi. Nam quamvis tempore
Ezechielis omnia essent valde corrupta : scimus
tamen ubi tandem reiectus fuit Dei films, Iudaeos
omnes spes sibi abscidisse, ut locus non esset inisericordiae
Dei. Non mirum igitur est, si iterum
passus fuerit filios vorari a patribus, quemadmodum
nunc minatur patres ita fore rabidos, ut ne visoeribus
quidem propriis parcant. Nescio cur Hieronymus
excogitaverit hie discrimen, quod prorsus
futile est. Dicit enim ubi aliquid honestum fit et
decorum adscribi Deo: ubi autem res ipsa turpis
est, Deum a se avertere illam infamiam. Nam
quum hic de portento agatur, non dicit Deus, ego
faciam ut populus comedat filios: sed dicit, patres
filios suos comedent, et fily patres suos. Atqui
nihil in hoc commento solidum est, quia crudelitas
quam exercuerunt Ghaldaei adversus Iudaeos, non
fuit certe res vel honesta vel decora: et tamen
Deus sibi ipsi adscribit quidquid fecerunt Chaldaei.
Deinde, quid turpius fuit incestu Absalom, dum
uxores patris sui stupravit, neque id modo, sed
clangore tubae voluit totum populum esse testem
flagitii sui? Et tamen quomodo loquitur Deus?
Ego faciam coram sole hoc, inquit. Videmus ergo
virum ilium non fuisse exeroitatum in scripturis:
et tamen nimis licentiose iactasse sua commenta.
Non fuit certe in illo homine vera religio. Ego
non sine causa vos admoneo. Nam periculum esset
ne multi fallerentur, nisi essent admoniti fuisse ingenium
illud plenum ostentationis et arrogantiae.
Dicit ergo, patres comedent filios in medio tui: hoc
certum est fuisse impletum. Loquitur quidem Ieremias
de mulieribus, sed viros comprehendit. Dicit
enim feminas miséricordes: non dicit matres simpliciter,
sed quae erant prae aliis humanae. Scimus
autem maternum affectum esse teneriorem. Atqui
quum matres et quidem miséricordes vorarunt filios
suos, illud fuit ultimum portentum. lam addit,
faciam igitur (nam copula hie debet resolvi in expletivam
particulam) faciam igitur in te iudicia, hoc
est, hoc modo re ipsa ostendam me esse iudicem
et dispergam cunctas reliquias tuas ad quemlibet
ventum. Hie talem fore dissipationem significat, ut
nullum maneat corpus populi vel nomen. Spes
autem ilia poterat fovere et sustentare utcunque
Iudaeos, si adhuc relictum fuisset nomen aliquod
et corpus populi. Ubi autem pronuntiat Deus fore
tanquam quisquilias, quae dispergentur ad quemlibet
ventum, ita tollit omnem spem restitutionis,
nempe in praesentia. Scimus enim fuisse aliq^iem
numerum residuum: sed oportuit minari talem interitum
antequam spem aliquam faceret Deus suae
misericordiae. Quum dicit, ad quemlibet ventum,
significat ad quaslibet plagas. Nam prout flat unus
aut alter ventus, ita etiam fertur pulvis, feruntur
quisquiliae in diversas partes. Sequitur,
11. Propterea vivo ego, dicit dominator Iehopah,
Si non propterea quod sanctuarium meum polluisti
(hoc est, sicut polluisti sanctuarium meum) in omnibus
detestationibus tuis, et in omnibus abominaiionibus
tuis:
12. Etiam ego diminuant (alii vertunt confringam),
et non parcet oculus meus, et etiam ego non
miserebor (non ignoscam).
Hic Deus iterum clarius exprimit cur tantopere
ardeat ad sumendam vindictam, nempe quia corrupta
fuerat apud Iudaeos religio, et templum eius
fuerat violatum, ut eras dicemus.