viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

687 PRAELECTIONES 688
nioum imperium, quemadmodum impii calumniantur:
sed quia non desinimus obstrepere Deo, et opponimus
nostram rationem arcanis eius consiliis, et ita
litigamus cum eo, quasi iuste et sapienter non faeeret
quod nobis non probatur: ideo ut compescat
spiritus sanctus hanc audaciam pronuntiat Deum
pro suo arbitrio omnia facere. Meminerimus ergo,
ubi fit mentio Dei, non posse in eum competere
quidquam perversum, vel iniustum : voluntatem eius
non rapi aliqua libidine, sed esse summam iustitiam.
Quum ita sit, meminerimus etiam quanta et quam
effraenis ac proterva sit nostra temeritas: quia
audemus prosilire et obiicere hoc vel illud Deo:
unde sequitur hanc doctrinam quae nobis fraenum
modestiae iniiciat, esse necessariam, quod scilicet
Deus pro voluntate sua omnia faciat: quemadmodum
et in Psalmo (115, 3) dicitur, Deus noster
in coelo, quaecunque voluit fecit. lam ex hac sententia
colligimus nihil fortuito contingere, sed pendere
quidquid accidit in mundo ex arcana Dei
Providentia. Neque hie admitti debet putida ilia
distinctio inter permissionem Dei et voluntatem.
Nam videmus spiritum sanctum, qui est optimus
loquendi magister, hic diserte exprimere duo, quod
scilicet Deus faciat, dein de quod faciat pro sua voluntate.
Permissio autem secundum istos vanos
speculatores differt a voluntate, ac si Deus quasi
invitus concédât quod tarnen vellet non fieri. Nihil
autem est magis ridiculum quam Deo hanc debilitatem
affingere. Deinde adiungitur etiam ipsa efficacia
agendi. Facit igitur Deus quae vult, inquit
Nebuchadnezer. Et non loquitur ex sensu carnis,
sed ex spiritus instinctu, quemadmodum dictum fuit.
Perinde igitur audiendus est ac si esset e coelo
missus propheta. Nunc ergo tenemus sic mundum
administrari arcana Dei Providentia, ut nihil accidat
nisi quod iussit et decrevit: deinde ut ipse etiam
censeri merito debeat autor omnium rerum. Qui
obiiciunt speciem absurditatis, Deum igitur esse
autorem peccati, si nihil fit nisi eius arbitrio: imo
si ipse operatur : haec calumnia facile diluitur, quod
scilicet diversa sit Deo agendi ratio atque hominibus.
Nam quum peccat quispiam, Deus suo modo
illic operatur: sed interea longissime distat ab homme:
quia exercet suum iudicium: quemadmodum
dicitur excaecare et indurare. Quum ergo Deus
praecipit reprobis vel diabolo, eos addicit proiiciendos
in omne genus licentiae : quum ergo Deus sic
agit, exercet sua iudicia. Qui autem peccat ille
reus est merito, neque etiam potest implicare Deum
societate sui sceleris. Quare? Deus enim nihil
habet commune cum ipso, quantum ad peccandi
rationem. Ergo videmus haec quae inter se contraria
multi esse volunt, optime congruere, quod
scilicet Deus suo arbitrio moderetur quaecunque in
mundo geruntur: interea tarnen non sit autor pec­
cati. Quare? Nam sic utitur diabolo et reprobis
omnibus ut semper sit iustus iudex. Causa non
semper nobis apparet: sed tenendum est illud principium,
Quia penes Deum summa est potestas, ideo
fas non esse obstrepere eius iudiciis, quamlibet
speciem absurditatis prae se ferant. Et ideo sequitur
in textu, neminem esse qui prohibeat eius
manum, vel qui dicat ei, Quare sic fecisti? Quum
dicit Nebuchadnezer non posse prohiberi manum
Dei, hoc modo deridet hominum vesaniam, qui
tarnen non dubitant contra Deum insurgere. lam
attollant digitum si possint, ut prohibeant manum
eius: et tarnen convicti suae infirmitatis, pergunt
in suo illo furore. Merito igitur Nebuchadnezer
ostendit ridiculam esse ipsorum insaniam, dum sese
intemperanter efferunt ut velint Deum compescere,
vel includere ipsum suis cancellis, vel fabricare aliquas
catenas quibus ipsum constriugant. Quum
ergo homines ita prorumpunt ad sacrilegum furorem,
merito ridentur. Et hue spectant verba quae
hie legimus apud Danielem. Postea adiungit neminem
dicere, Quare sic fecisti? Scimus quidem
linguas solutas esse ad omnem petulantiam: quia
vix centesima pars hominum sese continet in hac
sobrietate, ut tribuat gloriam Deo, et fateatur ilium
esse iustum in suis operibus. Sed hic non respicit
Nebuchadnezer quid fieri soleat inter homines, sed
quid licitum sit. Dicit ergo Deum non posse corrigi,
iure scilicet: quando, utcunque garriant reprobi,
futilitas tarnen ipsorum per se conoidit: quia
nulla ratione nititur: imo etiam nihil habet coloris.
Summa est, voluntatem Dei nobis esse pro lege,
quia frustra contra ipsum litigamus: deinde quia
si tantum nobis permittimus licentiae, et si eo prorumpit
etiam nostra insania ut velimus cum Deo
rixari, hoc erit sine successu. Deus enim ipse
iustificabitur in suis iudiciis, et ita omne os humanuni
obstruetur. Haec est summa. Sed notandum
est quod inseritur, Dei voluntatem fieri tarn in exercitu
coelorum quam in hdbitatoribus terrae. Per exercitum
coelorum non intelligo, ut in aliis locis, soient,
lunam et Stellas, sed angelos ipsos, atque adeo
diabolos, qui coelestes vocari possunt non absurde,
respeotu suae originis: deinde scimus esse aeris
principes. Ergo significat Daniel tarn angelos quam
diabolos, et homines gubernari Dei arbitrio: et
quamvis intemperanter ruant impii, tarnen arceri
arcano fraeno, ne possint exsequi quidquid libido
ipsis dictaverit. Deus ergo dicitur facere tarn in
exercitu coelorum quam in hominiius quidquid vult:
quia angelos habet sibi morigeros, nempe electos:
diaboli autem coguntur imperio eius parère, etiamsi
in contrarium nitantur. Scimus quidem diabolos
modis omnibus adversari, sed tarnen coguntur tandem
obsequium praestare Deo, non voluntarium,
sed coactum. Quemadmodum autem agit Deus in