viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

715 PRAELECTIONES 716
usque ad mille aetates, si tamdiu durasset monarchia
ilia. Quod autem nepos eius tarn cito oblitus
fuit huius documenti, hinc merito coarguitur turpissimae
socordiae. Haec igitur ratio est, cur iterum
répétât Daniel historiam: A filiis hominum, inquit,
abdicatus fuit, cor eius positum cum bestiis, hoc est,
caruit ad tempus ratione et iudicio. Scimus autem
hoc esse praecipuum discrimen inter homines et
bruta animalia, quod homines intelligunt etiudicant:
bruta autem animalia suo sensu rapiuntur. Deus
ergo ediderat memorabile exemplum in rege illo,
quum ita spoliasset eum omni ratione et intelligentia.
Fuit, inquit, habitatio eius cum onagris, qui
ante habitaverat in palatio illo, quod toti mundo
oonspicuum erat, unde tunc omnes popuk' orientales
iura petebant. Quum ergo solitus esset coli pro
Deo, hoc horribile fuit iudicium, quod posteâ habitavit
cum feris sylvestribus: quod etiam instar tauri
pabulum suum habuit in herbis, quum ante omnes
delitiae affluèrent, et solitus esset tarn laute tractari,
ut ferebat illius regni opulentia: praesertim quum
sciamus orientales omnibus aliis esse magis delicatos,
Babylonem etiam matrem fuisse omnis luxuriae,
quum ergo mutata fuit in hune modum regis
conditio, nemo potuit ignorare, hoc non fortuito
fuisse factum, sed raro et singulari Dei iudicio.
Postea adiungit quqd prius dixerat, corpus eius fuisse
irrigatum pluvia coéli, donec cognosceret Deum excelsum
dominari in regno hominum. Hic rursus
etiam exprimitur finis poenae, ut scilicet Nebuchadnezer
sentiret se creatum fuisse regem divinitus, et
reges omnes terrenos non stare, nisi quatenus Deus
8uffulcit eos manu sua et virtute. Putant enim se
extra omnem fortunae aleam esse positos : et quamvis
verbo iactent se regnare Dei gratia, contemnunt
tarnen omne numen, quia ad se transferunt divinitatis
gloriam. Haec est yesania regum omnium,
quemadmodum ex his verbis colligitur. Nam si hoc
persuasum fuisset regi Nebuchadnezer, reges constitui
a Deo, pendere ex eius arbitrio, et stare et
cadere prout decrevit: non opus fuerat hac poena,
quemadmodum diserte exprimitur in his verbis.
Excluait igitur Deum a gubernatione mundi. Sed
hoc commune est cunctis regibus terrenis, quemadmodum
nuper attigi. Omnes quidem aliud profitebuntur:
sed spiritus sanctus non moratur falsas
istas protestationes, ut vocant. Ideo hie in persona
regis Nebuchadnezer proponitur nobis quasi in speculo
regum omnium ebria confidentia: quod scilicet
existimant se propria virtute stare, et eximunt se
ab imperio Dei, quasi non sederet in coelo iudex.
Oportuit igitur Nebuchadnezer humiliari, donec
cognosceret Deum regnare in terra: quasi scilicet
communi opinione ipsum includunt in coelo, ac si otio
suo contentus esset, neque curam gereret humani
generis. Tandem adiicitur, et quem voluerit statuit,
vel imponit. Melius exprimitur quod obscure dictum
fuerat, quomodo scilicet cognoverit Nebuchadnezer
tarn 8evera poena domitus ao subactus, Deum
regnare in terra. Nam ubi vident reges terreni se
praesidiis munitos esse, se pollere opibus, posse ad
nutum colligere exercitus magnos: ubi etiam vident
se omnibus esse terrori, existimant Deum nihil ampliu8
habere iuris, neque possunt animis concipere
ullam mutationem : quemadmodum etiam in Psalmo
(10, 6) dicitur de omnibus superbis: et quemadmodum
Isaias (28, 15) in eundum sensum loquitur,
Etiam8i flagellum transient vel si diluvium grassetur
per totam terram, tamen malum nos non attinget:
ac si dicerent, quamvis Deus fulminet e coelo,
tarnen erimus tuti et immunes ab omni incommodo
et discrimine. Hoc sibi reges persuadent. Ergo
tunc demum ineipiunt cognoscere Deum esse regem
terrae, ubi sentiunt in manu eius esse et arbitrio,
abiieere quos ante extulerat: deindo extollere humiles
et abiectos, quemadmodum ante vidimus. Est
igitur clausula versus quasi explicatio superioris
sententiae. Nunc sequitur,
22. Et tu ßius eius Beltsasar, non humüiasti
cor tuum : qua propter (ad verbum, sed valet, quandoquidem)
totum hoc cognoveras.
Hie ostendit Daniel quorsum retulerit quod
hactenus audivimus de poena regis Nebuchadnezer.
Debuerat enim Beltsazar domestico illo exemplo
sie affici, ut se Deo subiieeret. Iam credibile est,
patrem eius Evilmerodah fuisse oblitum eius poenae:
quia tamen non ita petulanter se gesserat
contra Deum, neque insultaverat verae et sincerae
pietati, Deus pepercit misero tyranno, qui in aliqua
medioeritate se continebat. Sed quantum ad nepotem
Beltsazar speotat, fuit prorsus intolerabilis :
ideo manum suam exseruit Deus. Hoc nunc docet
propheta, Tu filius eius, inquit. Hac circumstantia
magis eum urget, quia non oportuit longe petere
exemplum ab alienis gentibus, quum domi cognosceret
quod opus erat et utile cognitu. Et amplificat
etiam crimen alio modo: dicit, Tarnen hoc totum
sciebas. Nam soient homines obtendere ignorantiam
pro clypeo, ubi exténuant culpam scelerum: sed qui
scientes et volontés peccant, omni excusatione carent.
Convincit igitur propheta manifestae contumaciae
hunc regem: quasi diceret, eum data opera
provocasse iram Dei : quia non latuerat ipsum quale
et quam horribile iudicium maneat omnes superbos,
quum testimonium tarn illustre et notabile haberet
in avo suo, quod debuerat assidue versari ante eius
oculos. Sequitur,
23. Et contra Dominum coeli te extulisti, et vasa
domus eius (hoc est, templi eius) protulerunt in con-