viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

91 PRAELECTIONES 92
neat Dei ipsius nomiDe, hoc est profiteatur se esse
Dei ministrum et testem, ut doctrina non aestimetur
ab ipso. Nam qui affectant laudem ingenii, vel
eruditionis, vel facundiae, saepe obscurant ipsum
Dei nomen: et ideo quam vis initio professi fuerint
se a Deo habere quod docent, tarnen postea loquuntur
quasi ex se ipsis, hoc est, sese venditant
inani ostentatione : ita non apparet maiestas Dei,
nee Spiritus efficacia in ilia profana docendi ratione.
Ergo Deus postquam prophetae legem imposuit, ne
quid proferret, nisi quod audiisset, iam adiungit
illud alterum, ut admoneat populum: sed admoneat
non tanquam a se ipso, sed semper in ore habëat
sacrum illud Dei nomen, et re ipsa ostendat se ab
eo fuisse missum. Secundum hanc rationem etiam
dicebat Moses, Quid sumus ego et frater Aaron?
Videmus ergo ut Moses a Deo loquutus fuerit, hoc
est, professus fuerit se esse Dei ministrum, quum
testatus est se nihil esse, se nihil sibi sumpsisse,
nihil denique egisse proprio consilio, vol motu.
18. Quum dixero impio, Morte morieris, et non
admonueris ipsum, et non loquutus fueris ad eum, ad
monendum impium a via sua impia, ad vivificandum
ipsum: impius ipse in iniquitate sua morietur: sanguinem
vero eius e manu tua requiram.
Nunc docetur propheta quam difficile munus
suscipiat ac simul periculosum. Prius legem posuerat
Deus, ne quid a se ipso proferret. Iam additur
custodem ita praefectum esse populo, ut rationem
redditurus sit, nisi diligenter incubuerit in
suas vigilias. Perinde igitur est ac si dictum fuisset,
animas committi eius curae et fidei, ut si eius negligentia
pereant, subiturus sit poenam coram Deo.
Sed verba expendere convenit, si dicente me ad impium,
Morte morieris, et non admonueris eum, ipse
quidem peribit, sed sanguinem abs te requiram. Primo
loco confirmât Deus quod heri visum fuit, nempe
non permitti tantum licentiae homini mortali, ut
8uo arbitrio damnet, vel absolvat. Quum ergo
Deus servos suos emittit, non résignât ipse suam
potestatem, quin penes eum maneat summum Imperium:
quia unus est legislator, sicut dicit Iacobus
(4, 12), qui potest servare et perdere. Et alibi
exprobrat Ezechiel pseudoprophetis, quod vivificent
animas quae moriebantur, occidant autem animas
quae non örant morti devotae. Scimus enim semper
homines superboe tyrannice dominates fuisse in
conscientias, quum obtenderent nomen propheticum :
sed substituebant se in locum Dei, quemadmodum
factum fuit in papatu. Nam papa quidem simulât
se nihil agere proprio nomine: sed interea sibi
arrogat quidquid proprium est Dei, et sedet in
templo tanquam idolum: quia Deo nihil magis proprium
est, quam regere animas nostras coelesti
doctrina: ipsi autem papistae commenta sua ingerunt:
ita fit ut conscientias misère torqueant et
demergant etiam in ultimum interitum. Leges
ferunt pro sua libidine: deinde addunt semper conditionem,
servandas esse sub poena aeternae damnations,
vel peccati mortalis, ut loquuntur. Hie
ergo locus diligenter notandus est, ubi Deus sibi
uni vendicat potestatem ac ius damnandi: si dicente
me, inquit, ad impium. Hinc colligimus eos omnes
esse sacrilegos qui conscientias obstringunt suis legibus,
decretis, et placitis, qui hoc iubent, illud
vêtant: quia eripiunt Deo quod hie sibi vult adscribi.
Denique unius est Dei sententiam proferre:
prophetae autem sunt praecones duntaxat. Interea
repudiandi sunt fanatici homines, qui huius loci
praetextu vellent dari peccandi licentiam, et nullum
esse discrimen boni et mali, quia nostrum non est
damnare. Neque enim, proprie loquendo, quidquam
nobis sumjmus quum recitamus quod profectum est
ex ore Dei. Deus damnât adulteros, fures, ebriosos,
homicidas, invidos, maledicos, rapaces: si quis
adulterum castigat, si alter obiurgat furem, si tertius
invehitur contra ebriosum, dicemusne eos temere
sibi plus sumere quam oportet? minime: quia
non pronuntiant ex se ipsis, quemadmodum diximus,
sed Deus loquutus est, ipsi autem testes sunt ac
praecones sententiae eius. Haec ergo moderatio
tenenda est, ne quid damnemus pro nostra morositate,
quemadmodum multi quidquid displicet statim
abominantur, et adduci nequeunt ut diligentius inquirant.
Praecedat igitur examen: sed ubi Deus
loquutus est, tunc sequamur regulam quae data
fuit prophetae: si non admonueris, inquit, ipsum, et
loquutus fueris ad admonendum. Hic respicitur persona
quae iam imposita Ezechieli fuerat. Neque
enim competeret idem in omnes privates homines,
qui non sustinent nomen propheticum. Notemus
ergo non esse generalem sermonem, qui promiscue
ad quoslibet spectet: sed quadrare prophetae, qui
iam vocatus fuerat, ut esset speculator. Nisi ergo
moneant qui sustinent tale onus, nulla excusatio
Ulis superest, quin de hominibus perditis rationem
reddant Deo. Et repetitio ostendit non esse hie
defunctorie agendum: sed prophetas debere esse
sollicites, et assiduos etiam in peccatoribus revocandis.
Clara erat haec sententia, si non monueris
impium postquam loquutus fuero: sed additur, et non
loquutus fueris ad ipsum monendum. Videtur haec
sententia frustra iterari: sed significat Deus, nisi
subinde admoneat propheta eos qui peccant, non
ideo absolvi, quia semel in transcursu loquutus
fuerit, quia uno verbo tantum sit defunctus. Notemus
ergo inoulcandas assidue esse obiurgationes, ut
peccatores in viam redeant. Et hue tendit etiam
Pauli doctrina ad Timotheum (2. Timoth. 4, 2),
Insta opportune, importune. Nam si satis esset