viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

123 PRAELECTIONES 124
pios, Explicat deinde quomodo vel mutaverint Dei
iudicia, vel illis fuerint rebelles, quia spreverunt,
inquit, iudicia mea, et in statutis meis non ambulaverunt.
Primo dicit non ignorantia fuisse lapsos,
sed superbia et contemptu. Ubi enim nobis innottiit
Dei voluntas, iam non est locus ignorantiae.
Non'peccamus ergo levitate, sed necesse est animos
nostros infectos esse superbia et contemptu Dei.
Iam addit non ambulasse in suis praeceptis, quibus
verbis significat palam apparuisse contemptum ilium,
de quo loquutus est, quia scilicet tota vita se proferebant
fructus. Sequitur,
7. Propterea sic dicit dominator lehovah, Propter
multiplicare vestrum (vel multiplioationem vestram)
prae cunctis gentibus, quae in circuitu vestro sunt, ut
in statutis meis non ambularetis, et iudicia mea non
faceretis, et secundum iudicia gentium quae in circuitu
vestro sunt non faceretis:
8. Proptèrea sic dicit dominator lehovah, Ecce
ego contra te, etiam ego: et faciam in medio tui iudicia
coram oculis gentium.
Yarie exponitur hie versus, propter vocem
D3JD!"I. Nam quidam coniunctim legunt uno contextu,
quod multiplicati non coluerint Deum: quasi
diceret luxuriatos fuisse in sua opulentia: quemadmodum
equi ferociunt prae nimia pinguedine vel
sagina. Notum est illud Mosis (Deut. 32, 15),
Israel saginatus calcitravit. Putant ergo hunc locum
esse similem, et ita contexunt, Quia multiplicati
fuistis prae cunctis gentibus, quae erant in
circuitu vestro, spreviatis mea iudicia, nempe excaecati
rebus prosperis, vel inebriati. Sed sensus
ille mihi non probatur : et certe nimis coactus est.
Alii deducunt ab non, quod significat tumultuari,
vel turbari, et eliciunt hunc sensum, Propterea
quod tumultuati estis prae cunctis gentibus, hoc est,
quia lascivia vestra et intempéries superavit cunctos
populos, dum scilicet quasi absque fraeno praecipites
vos traxit vestra cupiditas. Sed vereor ne expositio
ilia longe petita sit. Ego itaque simpliciter
accipio pro multiplicari, vel multiplicatione. Potest
enim esse nomen, potest esse verbum Machor: sed
eodem sensu. Interea non refero hoc ad numerum
et multitudinem populi, neque etiam ad copiam bonorum,
quemadmodum maior pars facit. Dicunt
enim multiplicatos fuisse hominum turba: quod
scimus non quadrare. Si referatur ad opes, verum
quidem est, Deum plus quam liberaliter egisse erga
urbem illam: sed ego active accipio, quod multiplicaverint
prae cunctis gentibus. Et Hieronymus meo
iudicio non male reddidit, vertendo quia superastis
gentes. Discessit tarnen a proprietate vocis. Ita
8atius erit retinere verbum multiplicand!, vel nomen
multiplicationi8 : active tarnen, quod scilicet intem-
peranter lascivierint in suis superstitionibus, ita ut
sese extulerint prae cunctis gentibus, male agendo.
Propter multiplicare vestrum ergo, vel propter
multiplioationem vestram supra cunctas gentes, id
est, quia non fuistis contenu mediocri impietate,
sed coacervastis omne genus scelerum, ita ut impietas
vestra ad summum usque cumulum pervenerit
: ideo sequitur comminatio. Sed antequam illuo
veniat, confirmât quod ante dixit, nempe quia non
ambulaverant in statutis eius, et iudicia eius non
fecerant. Hoc est igitur multiplicare, quod quum
lex illis esset tradita, earn contempserint, et ita
certaverint impißtate cum aliis gentibus, et terris
quae erant in ipsorum circuitu. Oonveniunt igitur
istae sententiae, quod prae cunctis gentibus rebelles
fuerint Deo ad impietatem: deinde quod multiplicaverint
supra cunctas gentes et terras. Iterum
notanda est ratio, quod non ambulaverint in statutis
Dei. Gentes enim nullam viam tenebant: ideo non
mirum est, fuisse vagatas per suos obliquos circuitus.
Sed quum Iudaeis monstrata esset via, nee
frustra dictum esset à Mose (Deut. 30, 19), Oontestor
coelum et terram, proposui hodie vobis vitam
et mortem: Eligite ergo vitam: quum ergo Deus
deposuisset salutis doctrinatn apud Iudaeos, fuit eo
indignior ipsorum contumacia et turpior, quod non
ambulaverint in statutis eius. Proposita enim illis
erat vita, quemadmodum dictum fuerat a Mose:
restabat ut ambularent, quod fieri non potuit a
gentibus. Iam adiungit, et secundum iudicia gentium,
quae in circuitu vestro sunt. Videtur hie vitio vertere
propheta quod alibi laudatur, et quidem pluribus
locis. Oportuit enim Iudaeos separari a gentibus,
ut Deum pure colerent: et saepe expoatulant
cum illis prophetae, quod sequuti sint iudicia gentium,
vel statuta. De istis voeibus nihil nunc dixi,
quia passim oecurrunt, et pluribus locis iam ostendi
cur Deus iudicia sua vocet leges. Sunt qui distinguunt
inter iudicia et statuta, quod iudicia pertineant
ad mores, statuta ad caeremonias. Sed non ubique
servatur illa distinetio. Pluribus autem Deus commendat
praeeepta legis suae, ut ostendat nihil illic
fuisse omissum ad perfeetam docendi rationem. Sed
nomen hoc aliquando transfertur ad perversos ritus
et vitiosos mores: quemadmodum ambulare in iudieiis
patrum, est sequi eorum superstitiones: ita
ambulare in iudieiis gentium, est sese corrumpere
perversis illorum moribus. Iam quemadmodum dixi,
saepe damnantur Iudaei apud prophetas, quod ita
se addixerint corruptelis gentium. Hie autem propheta
dicit eos non fecisse secundum iudicia gentium.
Sed intelligit hac quoque in parte superasse gentium
amentiam, quod non amplexi fuerint legem
Dei, ita ut manerent oonstanter in eius obedientia.
Vidimus enim apud Ieremiam cap. 2 genteß in suis
deliriis fuisse obstinatas. Quanquam autem illud