viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

591 PRAELECTIONES 592
industria, vel aliis pravis artibus subigere urbes
Graeciae, flevit prae invidia, quod putaret sibi
nihil relinqui a patre. Quod ergo puer potuerit
efflare illam superbiam, hinc colligitur nihil fuisse
in eo humanuni. Et quo consilio et fine suscepit
expeditionem, qua factus est rex regum, nisi quod
non poterat contentus esse, non-dico propriis opibus,
sed mundo toto. Et scimus etiam fievisse
quum audiret ex philosophia ilia fantastica plures
esse mundos: Quid? ego mundo uno nondum potitus
sum. Quum ergo non sufficeret unus mundus
homuncioni qui fuit parvae staturae, fieri aliter
non poterat quin exueret omnem humanitatem,
sieuti re ipsa apparuit. Neque enim sanguini pepercit:
sed quoounque irrupit, fuit quasi saeva
tempestas, quae omnia perderet. Deinde non debet
restringi ad Alexandri personam dun taxât quod dicitur
de ilia monarchia, cuius princeps ipse et autor
fuit: sed extenditur ad omnes successores. Scimus
autem horribilem fuisse inter illos saevitiam. Nam
antequam divisum fuerit eius imperium in quatuor
partes, nempe in regnum Asiae, et Syriae, et Aegypti,
et Macedoniae, videmus quantum sanguinis
effusum sit. Deus sustulit totam illam progeniem
Alexandri. Poterat domi vivere et gignere liberos,
et ita fuisset nobilis et Celebris eius memoria ad
posteros: sed Deus ex orbe exterminavit totum
illud genus. Mater etiam octogenaria periit gladio:
uxor eius, filiique, frater, qui tarnen non erat mentis
compos: denique horribile fuit documentum irae
Dei in Alexandri progeniem, ut palam fieret omnibus
saeculis quantopere displiceat ei crudelitas. Sed
si complectimur imperium illud macedonicum usque
ad ultimum finem quo devictus fuit Perseus, deinde
in Aegypto occisa fuit Cleopatra, et Ptolemaeus
etiam occisus est, Aegyptus redacta fuit in potestatem
imperii romani, et Syria, et Asia: si ergo
complectimur totum illud tempus, non mirabimur
cur propheta Daniel vocet monarchiam aeream.
Quod autem romanum imperium vocat ferreum,
semper tenenda est ratio quam notavi, quae generaliter
ad totum mundum spectat, nempe homines
ita vitiosos esse natura, ut apud ipsos semper crescant
vitia et perversi mores, donee ad summum
cumulum perveniant. Sed si consideramus qualiter
so gesserint ßomani, et quam crudeliter dominati
8int, in promptu occurret ratio, cur eorum dominatio
hic vocetur ferrea a Daniele. Etsi enim in
speciem apud eos viguit aliqua ratio politica, scimus
tarnen quanta fuerit ambitio, et avaritia, et crudelitas.
Vix reperietur gens ulla, quae laboraverit
tribus illis morbis, sieuti Romani. Quum ergo et
morbis illis, et aliis ita dediti fuerint, non mirum
est si propheta eos infamavit: ut etiam praeferat
et Macedones, et Persas, et Medos, et Assyrios
etiam ac Ohaldaeos. lam quod dicit pedes imaginis
fuisse partim ferreos, partim testaceos, referri debet
ad ruinam, quae accidit quum Deus dissipavit illam
monarchiam, et discerpsit in frusta, ut ita loquar.
Cecidit quidem imperium chaldaicum: postea Macedones
quum domuissent Orientem, traxerunt ad se
monarchiam, ut Medi et Persae illis servieriut.
Idem et Macedonibus accidit: quia tandem domiti
sunt a Romanis, et profligati etiam omnes reges
qui successerant Alexandro. Sed alia fuit ratio,
quum vellet Deus evertere romanam monarchiam.
Ipsa enim sic corruit, ut facile constet effectua huius
prophetiae: quoniam sine externo hoste per se ita
collapsi sunt, ut facile appareat, confractos fuisse a
Christo, quemadmodum somnium regis Nebuchadnezer
continet. Certum quidem est, nihil etiam ab
initio stabile in mundo fuisse: et semper illud Pauli
verum fuit, nempe figuram huius mundi praeterire
(1. Cor. 7, 31). Sub figurae nomine significat quidquid
splendet in mundo, esse tamen umbratile et
evanidum. Ideo etiam addit, hoc totum quod perstringit
nobis oculos, evanescere. Sed diversa tamen
fuit ratio, ut dixi, quum vellet Deus perdere imperium
chaldaicum, et deinde persicum, et tandem
macedonicum: quia in Romanis clarius hoc ostensum
fuit, Christum suo adventu sustulisse quidquid
splendidum et magnificum et admirabile erat in
mundo. Haec igitur ratio est, cur diserte Romanis
assignet Deus pedes testaceos. Haec, quantum ad
quatuor imperia pertinet. Iam tertio loco posset
dubitari, cur Christus dicatur e monte fregisse hanc
imaginem. Nam si Christus aeterna est Dei sapientia,
per quam reges regnant, videtur hoc minime
esse consentaneum, ut suo adventu contriverit
ordinem politicum, quern scimus Deo probari, et ab
eo esse constitutum, et eius virtute etiam stabiliri.
Respondeo, contineri et comminui terrena imperia
a Christo accidentaliter, ut loquuntur. Nam si reges
probe munus suum exercèrent, certum est Christi
regnum non esse contrarium illorum imperiis. Unde
igitur fit, ut reges sceptro ferreo percutiat Christus,
et frangat et conterat, et in nihilum redigat? Nempe
quia indomabilis est eorum superbia, et efferunt
capita supra coelos, et veliut (si fieri posset) detrahere
Deum ex suo solio. Hinc fit ergo, ut sentiant
manum Christi sibi adversam, quia non possunt se
Deo subiicere: hoc est, nolunt. Sed potest adhuc
moveri alia quaestio: quoniam ubi Christus manifestatus
fuit, iam pridem ceciderant monarchiae
illae, nempe chaldaica et persica: deinde successores
Alexandri iam deleti erant. Solutio in promptu
est, si tenemus quod prius admonui, nempe hie sub
una imagine depingi nobis statum terrae. Quanquam
ergo hoc non accidit eodem temporis momento,
tamen verum esse reperiemus, neo frustra
esse dictum a propheta, quod scilicet Christus contriverit
omnes monarchias. Nam quod mutata fuit