viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

693 IN DANIELEM. CAP. V. 694
vocat nunc regem, cuius nunc fit mentio, Beltsazar,
sed patrem eius vocat Labynetum: et hunc eodem
etiam nomine appellat. Videtur ergo hallucinatus
esse Metasthenes in nominibus. Sed quantum ad
temporis supputationem spectat, libenter amplector
quod dicit, Evilmerodah regnasse triginta annis.
Nam quum agitur de septuaginta annis quos ante
designaverat Ieremias, non debemus incipere ab exsilio
Danielis, sicuti neque ab urbis excidio, sed a
clade quae media fuit inter primam victoriam regis
Nebuchadnezer, quam adeptus est patre adhuc superstite,
et templi urbisque incendium et ruinam. Nam
quum allata esset fama de morte patris, quemadmodum
alibi diximus, reversus est in patriam, ne
quid ipso absente turbarum oriretur. Ergo ut reperiamus
annos septuaginta, quibus volebat Deus
finire captivitatem populi sui, necesse erit longius
producere regnum Evilmerodâh, quam ad annos
viginti très. Quanquam in ea re non multum est
discriminis. Nam paulo post Nebuchadnezer reversus
abduxit regem, quamvis urbe adhuc intégra.
Quamvis autem tunc staret adhuc templum, Deus
tarnen gravissimam poenam populo inflixerat,
quae ultimae cladi similis esset, vel saltern non
longe distaret. Quidquid sit, videmus Beltsazar
célébrasse hoc convivium quum iam instaret ternpus
liberationis. Et hic nobis consideranda est
Providentia Dei, qui moderatur articulos temporum,
ut impii, quum adest maturum ruinae
tempus, se ultro praecipitent. Hoc contigit huic
impio régi. Mira fuit stupiditas, quod paravit splendidum
convivium et plenum lautitiis, quum tarnen
urbs obsideretur. Nam Cyrus longo tempore coopérât
obsidere urbem cum magno exercitu: erat
dimidia ex parte captus miser ille: et tarnen quasi
invito Deo exstruit opiparum convivium, et adhibet
mille con vivas. Hinc satis coniicere licet, quantus
fuerit strepitus, et quantum sumptuum in illo convivio.
Nam si quis tantum velit accipere decern
aut viginti convivas, multum erit negotii et molestiae,
si quidem velit splendide ipsos tractare.
Quum autem esset regius apparatus, quum essent
mille proceres, uxor regis et concubinae: quum ergo
tan ta turba collecta esset, oportuit certe conquiri
multis ex partibus quod sufficeret ad illas lautitias:
hoc posset videri incredibile. Sed Xenophon, quamvis
multis in rebus fabuletur, neque servet gravitatem,
neque fidem historici, quia vult celebrare ut
rhetor laudes Cyri: quamvis ergo in multis nugetur,
tarnen hac in parte nulla fuit ratio vel occasio
mendacii: dicit repositam fuisse annonam, ut possent
ferre Babylonii obsidionem per decern aut
multo plures annos*). Et Babylon etiam merito
confertur regioni. Fuit enim magnitudo illius urbis
*) Xenophon, Cyrop. VII, 5.
tarn ampla, ut fidem superet narratio. Certe oportuit
esse valde populosam: sed quum ex tota Asia
adveherent annonam, non mirum est si Babylonii
habuerint repositum victum, ut possent etiam clausis
portis, longo tempore se sustentare. Sed in hoc
convivio est aliquid prodigii simile, quod rex, qui
debebat excubias ipse agere, vel saltern mittere suos
vigiles, ne urbs interoiperetur, quod scilicet animum
tunc ad delitias applicuerit, ac si esset in alta pace,
et nihil esset periculi ab externo hoste. Erat illi
certamen cum strenuo viro, si quis unquam fuit.
Cyrus et prudentia singulari pollebat, et celeritate
etiam agendi omnes alios longe antecessit. Quum
ergo tarn acriter oppugnaretur, mirum est quod ita
fuerit socors, ut celebraret convivium. Dicit quidem
Xenophon fuisse festum ilium diem. Quod Iudaei
putant fuisse partam victoriam a Chaldaeis contra
Persas, illud est nugatorium. Nam Xenophon, cui
hac in parte adhibenda est fides, ubi scilicet non
mentitur in Cyri gratiam, quia tunc est gravissimus
autor et dignus fide testis: ubi autem vult laudare
Cyrum, nullus est finis: in hac parte est historicus,
quum dicit quotannis diem fuisse festum et solennem
Babyloniis. Quomodo autem capta fuerit Babylon
ipse etiam tradit: nempe Gobria et Gabatha
ducibus. Nam hie Beltsazar alterum oastraverat
per ignominiam, alterius filium occiderat, vivo adhuc
patre. Quum ergo alter arderet cupiditate
vindictae ob mortem filii, alter vero ob ignominiam
sibi illatam, conspiraverunt simul. Ita factum est,
ut averterit multos rivos Euphratis Cyrus, et ita
subito capta fuerit Babylon. Notandum autem est
bis fuisse captam: et alioqui etiam non constaret
fides vaticiniis: quia ubi prophetae minantur Babyloniis
Dei ultionem, dicunt hostes fore atrocissimos,
qui non quaerant aurum vel argentum, sed appetant
humanum sanguinem: deinde commémorant etiam
atrocissima quaeque facinora, quae perpetrari soient
in bello. Nihil autem tale contigit quum Babylon
a Cyro capta fuit. Sed quum Babylonii excusso
iugo se libérassent ab imperio Persarum, Darius
urbem recuperavit, nempe opera Zopyri, qui corpus
suum mutilavit, et finxit se ita crudeliter affectum
fuisse a rege, ut urbem proderet. Tunc autem colligimus
quam duriter afflicti fuerint Babylonii, quod
tria millia procerum cruci affixit. Quid factum est
vulgo, quum deleti fuerint proceres ipsi ad tria usque
millia, et omnes suspensi fuerint in patibulo,
imo etiam affixi cruci? Hinc ergo facile apparet,
poenam Babyloniis ad tempus illud fuisse dilatam,
quamvis interea subditi fuerint alieno imperio, et
contumeliose tractati a Persis, redacti scilicet ad
serviles operas. Nam prohibiti sunt ab usu armorum,
et edocti sunt primo die a Cyro servire, ita
ut gladium gestare non auderent. Haec breviter
attingere oportuit, ut sciremus sic gubernari occulto
44*