viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

567 PRAELECTIONES 568
Ulis erat propositum decipere regem. Putabant
enim sibi aliquid posse statim occurrere, quod liberaret
omni cura illius animum. Sed rex semper
prosequitur caecum ilium impetum suae saevitiae.
Ac notanda interim est prima causa, nempe quia
torquetur divinitus, ut non possit ad momentum
unum quiescere, donee obtineat expositionem somnii.
Postea adiungit, Si non exposueritis mihi somnium,
haec una stat sententia, inquit, hoc est, de vobis
omnibus iam decretum est, non inquiram sigillatim
quis in culpa sit, et quis velit me fraudare, sed
exscindam prorsus omnem stirpem magorum: denique
nemo supplicium effugiet, nisi exposueritis mihi
tarn somnium quam eius interpretationem. Postea
adiungit, Praeparastis fallacem et corruptum sermonem,
ut diceretis hie coram me quod fert vestra excusatio.
Iterum rex illis obiectat fraudem, et malitiam,
cuius tarnen non erant conscii: quasi diceret,
eos data opera ad fallendum quaerere speciosos
praetextus. Sed dicit, sermonem mendacem, vel
fallacem, et corruptum : hoc est, vestra ista excusatio
est putida, quemadmodum vulgo loquimur, Foetet
mihi: si quis esset color ego possem admittere quod
dicitis : sed video in verbis vestris nihil esse praeter
fallacias, et fallacias quae sapiunt suam putredinem.
Nunc ergo videmus non tantum regem excandescere,
quod magi récusent narrare somnium, sed etiam
gravare ipsos maiori crimine, quod scilicet afferant
sermonem putidum, et velint quasi ex professo
illudere. Postea addit, Somnium narrate mihi, et
inde cognoscam, vel, quo inde cognoscam vos posse
etiam fideliter interpretari quid contineat. Hie rex
aliud argumentum sumit, quo magos astutiae convincat:
Iactatis vobis non difficilem fore interpretationem
somnii: qua fiducia? nam somnium ipsum
vobis est adhuc incognitum: si narrassem vobis,
tunc possetis dicere, si quid vobis occurreret. Sed
nunc ego interrogo de soninio, quod vos latet, et
me ipsum: dicitis, ubi somnium narravero, vobis
reliquum esse in manu. Ego autem cognoscam vos
esse bonos et dextros interprètes somniorum, si
potestis somnium narrare, quia alterum pendet ex
altero: et vos estis nimium temerarii, quum ita
praesumitis quod nondum vobis compertum est.
Ubi ergo ita feBtinanter prorumpitis, et vultis hoc
mihi esse persuasum, interpretationem vobis fore
certam, constat vos iterum hac in parte fallere: et
hic detegitur vestra temeritas una cum fraude, quia
scilicet mihi palam illuditis. Haec est summa.
Reliqua in crastinum diem.
10. Besponderunt Chaldaei coram rege, et dixerunt,
Non est homo super terram, qui sermonem (vel,
rem) regis posset explicare: propterea nullus rex,
princeps, vel praefectus rem consimilem exquisivit ab
ullo mago et astrologo, et Chaldaeo.
Excusant rursus Chaldaei, quod non possint
regi suum somnium narrare. Dicunt in summa,
hoc non esse proprium suae artis vel scientiae: de»
inde nullo exemplo fuisse hoc proditum, ut interrogarentur
sapientes in hunc modum, nempe ut
responderent tarn de facto, quam de iure, ut loquuntur.
Iactabant quidem se somniorum esse
interprètes: sed coniecturae eorum non poterant
extendi usque ad ipsa somnia: sed tantum ad
interpretationem spectabant. Erat quidem haec
iusta excusatio: sed non admittitur a rege, qui furore,
sicuti heri dictum fuit, impellitur, idque non
sine arcano Dei instinctu, ut pateat magos, et ariolos,
et astrologos meros esse impostures, qui illuserant
populo. Et finis semper nobis observandus
est, quia voluit Deus extollere servum suum Danielem,
et a vulgari ordine ipsum eximere. Addunt
etiam nullos unquam reges, vel principes ita
egisse cum magis et sapientibus. Postea sequitur,
11. Et sermo de quo rex inquirit pretiosus est
(vel, rarus): et nullus est qui possit exponere coram
rege, nisi dii, quorum habitatio cum came non est*
ipsis (sunt multa verba supervacua, ut lingua
ilia fert).
Addunt rem hanc de qua rex sciscitatur excedere
captum humani ingenii. Non dubium est
quin aegre hoc confessi fuerint, quia, ut antehac
dictum fuit, acquisierant sibi famain tantae sapientiae,
ut vulgus putaret nihil eos latere, vel esse
ipsis incognitum. Quod ergo fatentur inscitiam hac
in parte, non dubium est quin libenter refugissent:
sed necesse fuit in extremo discrimine quaerere
etiam hoc subterfugium. Porro dubitari hie potest,
cur dicant sermonem, de quo rex sciscitatur, esse
pretiosum. Nesciunt enim quid rex somniaverit.
TJnde igitur hoc pretium? Sed non mirum est,
homines anxios, et perculsos etiam extrema formidine
quidvis effutire sine iudicio. Dicunt igitur
rem hanc esse pretiosam, nempe miscent hanc adulationem
aliis excusationibus, ut mitigent iracundiam
regis, atque ita effugiant praesentem mortem, quae
iam instabat, Sermo ergo de quo rex inquirit pretiosus
est: et tarnen fuit hoc etiam dictu probabile,
quia res erat non vulgaris, somnium divinitus immissum
esse regi, postea sepultum fuisse subita
oblivione. Oportuit igitur esse mysterium aliquod:
et ideo non sine colore dixerunt Chaldaei, negotium
hoc, vel rem hanc, superare sua magnitudine communem
ingenii humani modum: ideo adiiciunt non
posse alios esse interprètes, quam deos vel angelos.
Quidam hoc ad angelos referunt. Sed scimus multitudinem
deorum fuisse cultam inter illos magos.
Ergo simpliciu8 est hoc exponere de ilia deorum
turba, quam imaginabantur. Habebant quidem mi-