viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

377 IN EZECHIBLIS PROPH. CAP. XVI. 378
intelligit, et alios homines facetos: deinde eos qui
ingeniosi sunt ad fabricandas vulgares sententias.
Qui ergo proverbiat, proverbium iactabit contra te,
Sicut mater sic filia. Minime dubium est quin ilia
aetate iam in usu esset hoc dicterium: et saepe
contingit, filias esse matribus similes, quantum
attinet ad vitia. Nam dégénérant saepe ab optimis
matribus filiae: ac reperientur matronae, quae virtutibus
excellunt, pudicitia, modestia, sobrietate,
vigilantia : filiae autem protervae et superbae,
luxuriosae et libidinosae, et intempérantes. Sed
saepe hoc usu eveniet, ut mulier scelerata filias
habeat sibi similes. Hoc autem contingit non tantum
natura, sed magis educatione. Nam mulier
perverso ingenio putabit sibi quodammodo inuri
maculam, si filia sit melior. Yolet igitur formare
ad 8U08 mores. Hinc fit ut paucae filiae reperiantur
pudicae, quae prodeant e sinu matrum impudicarum:
paucae sobriae, quae educatae sint ab ebriosis. Quoniam
ergo experientia semper docuit, filias esse
matribus similes, etiam proverbium semper fuit in
ore omnium. Proverbia autem non semper vera
sunt, sed Inl TÖ UOAO. Et Deus etiam interdum
misericordiam suam eo usque extendet, ut filia improbae
mulieris honesta sit et bene moderata. Sed
illud est rarissimum. Hoc igitur dictum proverbiale
non potuit repudiari, filiam matri esse similem. Iam
sequitur, FiUa matris tuae es, hoc est prorsus similis.
Et haec etiam loquutio apud nos satis trita
est, Tu es fille de ton père, hoc est, refers patrem
sceleribus. Sic ergo intelligit propheta gentem
illam esse similem matri suae, quia nihil différât
a Chananaeis et Ohitaeis. Adiungit etiam sorores
et filias ipsarum, ac si colligeret totam familiam.
Dicit Samariam esse sororem rnaiorem natu, et Sodomam
esse minorem. Qui existimant vocari Samariam
rnaiorem natu comparatione Hierosolymae,
quia prior desciverat a cultu Dei, nescio an satis
firmam rationem habeant. Nam ex progressu videbimus
conferri Samariam cum Sodoma. Quum
ergo deterior esset Sodoma, verisimile est cum ipsa
conferri. Nam Hierosolyma postea statuetur in
summo gradu, quia supefavérât utramque omnibus
flagitÜ8. Samaria igitur una est ex sororibus, deinde
Sodoma. Filiae vocantur oppida. Nam scimus Sodomam
non fuisse absorptam igne coelesti solam.
Fuerunt enim quinque urbes. Quum ita sit, videmus
filias Sodomae vocari urbes illas minores quae
adiacebant. Quantum attinet ad Samariam, erat
caput regni Israel. Ergo filiae eius vocantur omnes
urbes decern tribuum. Quantum attinet ad patrem,
plus hie dicit propheta quam sumpserat. Dicit
patrem fuisse Amorrhaeum, ac si progeniti essent
Iudaei e gentibus profanis, neque originem ducerent
a saneto patre: et hoc etiam saepius Ulis prophetae
obiieiunt, non quod essent spurii, vel descenderent
secundum carnem a gentibus incircumeisis: sed quia
erant indigni patre Abraham, quum essent tarn
dégénères. In summa significat hio Deus, Iudaeos
referre patrem suum; et matrem suam, hoc est
gentes non modo profanas, sed reprobas penitus, et
qua8 Deus non sine iustissima causa iusserat deleri,
quia nimis diu ebntaminaverant terram suis sceleribus.
Dicit autem Iudaeos esse quasi filiam progenitam
a tarn scelerato patre et matre nefanda.
Quod autem dicit tarn matrem eius quam sorores
sprevisse maritos, hoc videri posset absurdum. Sed
scimus in proverbiis, in parabolis, et exemplis, et
comparationibus non omnia debere exigi usque ad
minimum scrupulum. Quum vocatur adventus
Christi furtivus, si quis hie argutus esse appetat,
et interroget quidnam furetur Christus, illud erit
absurdum. Et hoc etiam loco ubi dicitur, mater
tua abominata est maritum et filios suos, idem fecerunt
sorores tuae, simpliciter intelligit Deus, tarn
matrem quam sorores Hierosolymae fuisse mulieres
impuras et perfidas: deinde crudeles, quae non modo
violaverint fidem datam suis maritis, atque ita ab
omni castitate deseiverint: sed etiam fuerint quasi
féroces bestiae contra proprios filios. Perstringit
autem crimen illud quod heri etiam exposuimus,
quod scilicet Iudaei filios suos exurerent. In summa
significat Iudaeos referre gentem Chananaeam, referre
Israelitas, et Sodomitas, quia tarn perfidi sint
quam crudeles. Damnantur itaque priore loco, quod
omnem pudicitiam et fidem coniugalem abiecerint:
secundo autem, quod obliti fuerint humanitatis.
Nunc sequitur,
47. Et non in viis ipsarum ambulasti, et non
secundum abominationes earum fecisti, quasi parum
(pauxillum) et exiguum : et corrupta es prae Ulis in
eunetis viis tuis.
Iam propheta non contentus ea similitudine
quam posuit, dicit Iudaeos esse longe peiores tarn
matre sua quam sororibus. Neque tarnen secum
pugnat: sed Deus voluit ita gradatim attrahere
8celeratos in iudicium. Si primo statim verbo
dixisset esse nequiores Sodomitis, minus attenti
fuissent ad hanc aecusationem. Sed ubi rem incredibilem
proposuit, nempe esse filiam gentium
Chanaan, esse sororem Samariae, et Sodomae, et
postea altius conscendit, ac pronuntiat superare tarn
matrem quam sorores: hoc quemadmodum dixi,
vehementius est ad expergefaciendos animos. Haec
igitur diversitas nihil repugnantiae continet, sed
potius ad amplificationem valere debet. Tu inquit,
non ambulasti secundum vias earum. Non eximit
hie Iudaeos a societate scelerum quasi sint extra
eulpam, quia non imitati sint vel- Chitaeos, vel Sodomitas,
vel Israelitas: sed restringi debet verbum