viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

•243 PRAELEGTIONES 244
hoc singulare donum, ut resipiscant: quia ubi
8emel quispiam defiexit a recta via, nisi Deus
manum porrigat, usque in profundam abyssum se
demerget. Non potest igitur homo postquam Deum
semel reliquit ad ipsum redire. Hanc doctrinam
breviter tunc attigimus: nunc addenda est plenior
explicatio. Ac primum expendamus verba prophetae,
tandem de re ipsa videbimus. Promittifc
Deus se daturum populo cor unum. Hoc quidam
exponunt de mutuo consensu, sed non convenu,
meo iudicio. Tertio capite Zephaniae (v. 9) hoc
sensu capitur humerus unus. Ubi enim dicit propheta
Deum facturum ut omnes ipsum pure invocent
et colant humero uno, videtur anteiligere fore
unanimes, ut quisque proximum suum incitet.
Verum hoc loco potius cor unum opponitur duplici.
Nam distracti fuerant Israeli tae post vagos error es.
Debuerani audire quid Deus praeciperet, ac se
subiicere eius legi: ita fuissent contend uno ipso,
et se in solidum addixissent verae pietati. Atqui
cor eorum fuit distractum: quern admodum ubi
mulier non servat fidem coniugii marito, vagatur
post suas libidines, nihil in ea est compositum. Sic
etiam ubi populus defecit a lege Dei, fuit similis
erratico scorto. Videmus ergo ut corda omnium
impiorum divisa sint ac distracta, nihil in illis sit
simplex vel sincerum., lam promittit Deus se facturum,
ut populus non ita distrahatur post suas
superstitiones, sed maneat in puro et simplici legis
obsequio. Si quis obiiciat, perpetuum esse certamen
fidelibus cum carnis. concupiscentiis, ideoque
cor ipsorum esse divisum: facilis est responsio, cor
unum intelligi pro modo regenerationis. Quanquam
ergo fidèles sentiunt in se magnam repugnantiam,
et cor eorum minime integrum est, quin multis
tentationibus agitetur: dum tarnen interea serio
adspirant ad Deum, cor eorum integrum esse dicitur,
quia non est duplex nee fictum. Tenemus ergo
quid velit propheta: et cap. 36, ubi eandem sententiam
repetet, pro corde uno ponet spiritum
novum, sicuti etiam paulo post dicit, Ponam spiritum
novum, in visceribus ipsorum, vel interioribus.
Sicuti per nomen cordis intelligit affectus, ita etiam
per spiritum mentem ipsam, et omnes cogitationes
désignât. Spiritus hominis saepe capitur pro tota
anima : et tunc comprehendit etiam omnes affectus.
Sed ubi haec duo simul iunguntur cor et spiritus,
cor vocatur sedes omnium affectuum, denique est
ipsa voluntas hominis: spiritus autem est facultas
intelligendi. Scimus enim duas esse praecipuas
animae dotes, prior est quod ratione polleat, deinde
quod praedita sit iudicio et electione: postea dicemus
quomodo facultas eligendi sit in hominibus, et
tarnen libero arbitrio careant. Sed hoc prinoipium
tenendum est, animam hominis excellere primum
intelligentia, vel ratione, deinde iudicio, unde pendet
electio et voluntas. Videmus ergo his vocibus prophetam
testari opus esse Integra renovatione, ut
homines in viam redeant ex quo semel coeperunt
errare. Postea addit auferam cor lapidis, vel lapideum
e came ipsorum, et dabo illis cor carneum.
Nomen carnis hie accipitur diverso sensu. Propheta
enim alludit ad cor, quod scimus esse partem
humani corporis, quum dicit auferam ab ipsorum
came cor lapideum. Deus ubi régénérât suos electos
non mutât vel carnem ipsorum, vel cutem, vel
sanguinem: spiritualis et interior gratia nihil ad
corpus : sed propheta crassius loquitur, ut sermonem
suum conformet ad captum rudis et bardi populi.
Oaro igitur priore loco tantuadem valet ac corpus:
cor vero carneum in fine vermis ponitur pro corde
flexibili. Notanda enim est antithesis inter carnem
et lapidem: lapis sua duritie repellit validissimos
etiam quosque ictus mallei, nihil potest illic insoulpi:
sed cor carné*um sua mollitie admittit si
quid in eo scribitur vel insculpitur. Crasse, ut
dixi, loquitur propheta: sensus tarnen minime ambiguës
est, nempe quum fuerint pleni contumacia
Israelitae, flexibiles ac morigeros fore postquam
Deus cor' ipsorum mutaverit, hoc est correcta
duritie reddiderit cor ipsorum molle. Postea adiungit,
Ut in statutis meis ambulent, et iudicia mea
custodiant, et faciant ea, et sint mihi in populum, et
ego illis sim, vel ero in Deum. Nunc clarius ex>
primit propheta quomodo pro cordibus lapideis
Deus conférât corda carnea electis suis, ubi ipsos
régénérât spiritu suo, nempe quoniam ipsos format
in obsequium legis suae, ut velint servare eius
mandata, et efficaciter praestent quod dedit illis
velle.
Nunc consideremus attentius rem totam de qua
propheta disserit. Quum Deus de corde lapideo
loquitur, haud dubie contumaciae damnât cunotos
mortales. Neque enim hic agitur de paucis hominibus,
quorum natura ab alÜB différât: sed tanquam
in speculo proponit nobis Israelitas, ut sciamus
qualis sit nostra conditio, ubi ab eo relicti sequimur
proprios affectus. Colligimus itaque ex hoo loco
omnibus esse cor lapideum, hoc est omnes ita esse
corruptos, ut Deo obedire non sustineant: quin
potius toti ferantur ad contumaciam. Interea certum
est, hoc vitium esse adventitium. Dens enim
quum hominem creavit, non indidit cor lapideum:
et quamdiu Adam stetit integer, haud dubie recta
fuit et bene composita eius voluntas. Propensus
etiam erat in obsequium Dei. Quum ergo dicimus
cor nostrum esse lapideum, hoc originem ducit a
lapsu Adae, et a naturae corruptela. Si enim
creatus fuisset Adam corde duro et praefracto, illud
cederet in opprobrium Dei. Sed quemadmodum
diximus, Adae voluntas ab initio recta fuit, ealtem
flexibilis ad sequendam Dei iustitiam. Ubi autem