viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

423 PRAELECTIONES 424
causam stupori dentium: itaque peccare. Dicebant
dentés sibi obstupefieri, non quod comedissent uvas
acerbas, sed hoc a patribus ad se defluere. In
summa yolebant cum Deo litigare, quod innoxios
affligeret, idque fallaci illo praetextu, quemadmodum
attigi, quod Deus pronuntiabat se ulcisci tot scelera,
quae iam superioribus saeculis patrata fueraat. Vos
inquit, utimini hoc proverbio: atqui vivo ego, dicit
dominator Iehovdh, si amplius erit qui utatur hoc
proverbio. Non significat his verbis, Iudaeos ubi
resipuerint fore modestiores, quam ut audeant talem
blasphemiam contra eum evomere. Neque enim
hic de resipiscentia eorum agitur, sed perinde est
ac si diceret, ego excutiam vobis hanc iactantiam
quia patefiet vestra iniquitas, ut totus mundus
agnoscat vos iustas dare poenas, quas estis promeriti,
et non posse reiici in patres, quemadmodum
hactenus conati estis. Non cessarunt. quidem Iudaei
Deo obstrepere: nee dubium est quin magis
ac magis exacerbati fuerint, ut audacius cum Deo
expostularent: sed quia re ipsa apparuit, ipsos esse
sceleratos, et Deum non frustra nee levibus de
causis esse illis tarn infestum: ac quantumvis severus
esset iudex, tarnen illos venisse usque ad summum
cumulum impietatis, ut nullae poenae illis
sufficerent, vel essent nimium atroces. Nunc tenemus
consilium prophetae, vel spiritus sancti potius,
quod scilicet Deus eripuit omnem colorem tergiversandi
Iudaeis, ubi detexit eorum iniquitatem, ut
palam fieret omnibus, iustam ipsos mercedem recipere
suorum scelerum. Deus autem per se ipsum
iurat: unde colligimus quantopere abominabilis fuerit
ilia blasphemia. Et certe non possunt homines se
ipsos absolvere quin Deum condemnent. Nam tunc
illustratur Dei gloria quum omne OB obstruitur, ut
antea visum est. Simul ergo atque homines descendunt
in illud certamen, ut velint suam innocentiam
probare, perinde est ac si vellent in nihilum
redigere Dei iustitiam. Itaque mirum non est,
si Deus tantopere excandescat quum spoliatur sua
iustitia. Neque enim potest absque ilia esse Deus.
Nunc videmus cur interposito iureiurando pronuntiet
se facturum ne amplius ita obganniant Iudaei:
Ecce inquit, omnes animae sunt meae: sicuti
anima filii sic anima patris, omnes meae sunt. Anima
ergo quae peccaverit ipsa morietur. Principium versus
quidam ita exponunt, frustra et temere homines
conqueri ubi Deus .videtur nimis severe agere, quia
lutum contra figulum non exsurgit. Quoniam ergo
Deus opifex est totius mundi, nos sumus eius
figmentum: quantae insaniae est contra ipsum tumultuari,
ubi nobis non satisfacit? Et vidimus hanc
similitudinem apud Ieremiam. Sententia quidem
per se vera est, nempe omnes animas esse sub Dei
arbitrio iure creationis, ideoque ipsum pro imperio
posse statuere de singulis quidquid visum est: et
nihil eos proficere qui contra blaterant. Et haec
etiam doctrina utilis est cognitu. Verum aliter intelligi
debet hie locus, nempe nihil esse indignius,
quam Deum trahi in crimen quasi tyrannice dominaretur
in homines, quum ipsos potius tueatur tanquam
opus suum. Quum ergo Deus hie pronuntiat
omnes animas esse suas, non vendicat sibi imperium
vel potestatem simpliciter: sed potius ostendit se
paterno affectu esse erga totum humanum genus
quod creavit et formavit. Nam si opifex, quia industriam
suam agnoscit in opere suo, illud amat,
certum est, quum Deus explicuerit suam potentiam
et bonitatem in hominibus formandis, fieri non
posse quin ipsos amplexetur. Verum quidem est,
quia corrupti sumus originali peccato, Deo esse
abominabiles, quemadmodum alibi dicitur: sed quatenus
sumus homines, fieri non potest quin Deo
simus cari, et pretiosa etiam sit nostra salus. Nunc
videmus qualis sit haec refutatio: omnes, inquit,
animae sunt meae, omnes formavi, omnium sum
creator: itaque paterno sum affectu erga omnes: et
potius sentient a minimo usque ad maximum meam
clementiam, quam experiantur nimium rigorem et s
tyrannicum. Tandem subiicit, Anima quae peccaverit
ipsa morietur. Nunc exprimit Ezechiel quomodo
Deus compescet Iudaeos, ut non audeant amplius
iactare se immerito affligi: quia nemo innoxius
morietur. Nam sic debet resolvi sententia. Neque.
enim intelligit, quicunque peccaverint, omnes morituros.
Praecluderet enim ianuam Dei misericordiae,
quando omnes peccavimus. Ita sequeretur nullam
fore spem salutis, quin omnes ad unum pereant,
nisi Deus a morte liberet eos qui peccarunt. Sed
minime ambiguus est prophetae sensus, ut dictum
fuit, eos scilicet qui pereunt non esse extra noxam,
nee posse suam innocentiam Deo obiicere, vel conqueri
de eius crudelitate, quia aliéna scelera persequatur.
Quanquam hie posset obiici quaestio,
quia nemo hodie perit qui aliqua ex parte non
sustineat alienam culpam, nempe Adae, quia eius
lapsu et defectione factum est, ut totum humanum
genus perierit. Quum ergo interitum nobis accersiverit
Adam suo lapsu, sequitur, nos perire aliéna
culpa. Quoniam suo loco tractanda erit iterum -
haec quaestio, nunc sufficiat tribus verbis attingere,
quamvis pereamus aliéna culpa, tarnen culpam
cuiusque propriam simul coniunctam esse. Non
ergo damnamur in Adam ac si essemus in nobis
innoxii, sed contraximus labem ex eius peccato,
atque ita factum est, ut quisque poenam propriae
culpae sustineat: quia non simpliciter grassatur
poena, quam promeritus fuit ille, per totum genus
humanum, sed infecti sumus eius peccato, ut postea
dicendum erit. Quidquid sit, non morimur innocentes,
quia quisque convictus tenetur etiam conscientiae
suae testimonio. Quod ad pueros infantes