viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

375 PRAELECTIONES 376
in prima persona, ideo sic transfert, non implevi
cogitationem secundum abominationes tuas, ac si
Deus hie laudaret suam clementiam, quod sibi
moderatus fuerit in vindicta: sed illud est prorsus
alienum).
Primo exprobrat Iudaeis, quod non reputaverint
secum quam liberaliter fuissent tractati. Fuit autem
ilia ingratitudo nimis turpis, quia Deus nullum
beneficentiae genus omiserat, quo non ipsos ornaret.
Quod ergo non reputarunt se tarn splendide fuisse
a Deo ornatos, et ilium fuisse tarn beneficum, hinc
colligi potest, indignos fuisse apud quos locaret tam
ampla et praeclara bénéficia. In summa hic ostendit
Deus, quantumvis severe puniat Iudaeos, tarnen
id esse promeritos sua ingratitudine, quod non expenderint
quam fuisset erga ipsos überaus. Nam
fracti fuissent eorum animi. Si mulier a marito
discedat, vel cogitur perversis eius moribus, vel
prodit ingenium illiberale, si honeste fuerit tractata.
Quum autem Iudaei tantopere tot modis obstricti
essent Deo, perfidia et defectio eorum eo magis
fuit detestabilis. Deus enim non patitur sua bénéficia
a nobis vilipendi: quia finis semper notandus
est cur nihil omittat, quo testetur paternum suum
amorem erga nos, nempe ut celebretur a nobis eius
bonitas. Ubi autem convertimus eius bénéficia ad
profanandum eius ndmen, illud est quasi coelum
terrae miscere. Hie ergo locus notandus est contra
ingratitudinem. lam addit, twmultuata es contra me,
vel commovisti me aut irritasti. m significat aliquando
expavescere: sed accipitur etiam pro rixari,
et contendere, et tumultuari. Potest etiam hoc
verbum, meo iudicio, tam active quam passive accipi,
hoc est in neutro génère. Si accipimus in
neutro genere, optime conveniet Iudaeos fuisse tumultuatos
contra Deum, hoc est quasi turbulente
impetu fuisse correptos, ita ut eo neglecto et despecto
sibi indulgerent in sceleribus. Si magis
placeat activa significatio, sensus erit, irritasti me.
lam adiungit; ego quoque in caput (subaudiendum
est pronomen) in caput tuum reddam viam tuam:
quibus verbis iterum confirmât Deus se non temere
neque inconsiderato zelo ferri ad puniendos Iudaeos:
quia si quis consideret eorum facinora, agnoscet
iustam mercedem illis rependi. In summa, hic os
obstruitur Iudaeis, ne excipiant inclementer Deum
agere, quia fructum duntaxat operum suorum colligunt.
Postea addit, et non fecisti cogitationem.
lam attigi duas expositiones, sed quae mihi non
placent: accipere hoc in persona Dei prorsus est
alienum a contextu prophetae: mutare vero tempus
verbi, et praeteritum accipere pro futuro, non est
consentaneum, quum sensus potius alio t.endat.
Optime porro convenu, Iudaeos non revocasse in
mentem suas abominationes, ut sibi in illis displi-
cerent. Facere ergo cogitationem tantundem valet
ac reputare. Et quoniam nöl accipitur ut plurimum
in bonam partem, et simpliciter vocatur cogitatio,
imo propria est significatio vocis, videmus hie prophetam
Iudaeis obiicere stuporem, quod non induxerint
animum ad reputandas suas abominationes.
Qui accipiunt pro malitia etiam detorquent sensuin
prophetae. Summa est, Iudaeos horribili interitu
dignos esse, qui ipsis impendet: quia non tantum
fuerunt obstinati in sua ingratitudine, sed prorsus
stupidi : foetebant etiam eorum abominationes coram
gentibus, sicuti antea visum fuit, filias Philistim
fuisse pudefactas sceleribus illius gentis. Atqui ad
eas considerandas non adiiciebant ipsi animum.
Quum ergo abominationes eorum essent tam crassae,
animum ad eas reputandas non applicare, hoc
fuit nimiae socordiae signum. lam sequitur,
.44. Ecce quisquis proverbial (ad verbum) super
te proverbiabit dicendo, Sicut mater filia eius.
45. Filia matris tuae es, quae abiecit (vel repudiavit,
vel abominata est) maritum suum, et filios
suos: et soror sororis tuae (nescio an locus corruptus »
sit, et positum sit "jmnx pro "pnvnN, nam sequitur
postea), quae repudiarunt (vel aversatae sunt) maritos
suos (hoc autem non quadraret de una sorore:
deinde paulo post propheta dicet duas fuisse sorores
Iudaeis, Sodomam et Samariam. Certe quod sequitur
non potest de una muliere intelligi, quae
aspernatae sunt viros suos) et filios suos. Mater
vestra Chitaea, et pater vester Amorrhaeus.
46. Et soror tua maior Samaria est, et filiae
eius, quae habitant ad sinistram tuam: et soror tua
minor prae te, quae habitat a dextris tuis, Sodoma,
et filiae eius.
Hie alio genere loquendi utitur propheta. Dicit
enim Iudaeos esse dignos, quorum scelera exagitent
vulgo qui utuntur proverbiis. Sensus est, dignos
esse extrema infamia, ut iactetur eorum turpitudo
vulgaribus dicteriis. Hoc unum est. lam adiungit
cuiusmodi proverbia competant in Iudaeos, nempe
filiam esse similem matri suae, et sororibus suis.
Tandem dicit matrem eius fuisse Chitaeam, sorores
autem esse Samariam, et Sodomam. Haec igitur
ordine nobis breviter tractanda sunt. Quum de
proverbiis loquitur propheta, haud dubie significat
quod attigi, nempe flagitia gentis illius id mereri
ut eorum infamia volitet in omnium Unguis. Nam
multa sunt scelera, quae occultantur, vel quibus
parcitur, vel quae non ita videntur exagitanda.
Sed si quis crudelitate, avaritia, et libidine, et aliis
vitiis omnes superat, turpitudo eius famosa erit, et
quasi proverbiis vulgaribus notabitur. Exaggerat
ergo scelera populi Ezechiel, quod materiam suppeditent
omnibus qui facete ludunt. Nam scurras