viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

559 PRAELECTIONES 560
Dei. Dico enim quid sentire coacti fuerint ipsi
profani homines. Et quanquam Aristoteles libenter
reiiceret omnem sensum divinitatis, ut fuit malignus
in hac parte, quum scilicet ad captum ingénu
vellet Dei natnram exigere, ut omnia raperet
ad acumen suum: tarnen exprimitur ei haec confe8sio,
quod scilicet non temere semper accidant
omnia somnia, sed esse [iavTtxTjv, hoc est, divinationem
in quibusdam. Disputât quidem unde sint
somnia, ad quam partem animi pertineant, vel ad
intellectivam, vel sensitivam: et concludit tandem
ex hac secunda proficisci, sed quatenus est imaginativa.
Fostea quum quaerit sintne sömnia, vel
causae, vel alia eiusmodi, inclinât in hanc partem,
quod sint potius symptomata, vel accidentia quae
fortuito contingunt. Interea non potest hoc admittere,
somnia divinitus immitti: et rationem addit,
quod multi stupidi homines somnient, et eadem
sit in eorum somniis ratio, quae posset perspici in
sapientissimis. Deinde adiicit etiam bruta animalia.
Sunt enim quae somniant, ut elephanti. Quum
ergo brutis animalibus communia sint somnia, quum
sapientes rarius somnient quam rudissimi idiotae,
probabile non est Aristoteli, somnia immitti divinitus.
Negat igitur esse fteOTCSiMtxa vel •8-eïa, sed
8ai|i6via, hoc est, fingit aliquid esse medium inter
divinitatem et daemonicam natnram. Soimus autem
quam in partem accipiant philosophi nomen illud
quod in scriptum male sonat. Dicit igitur somnia
immitti ab Ulis inspirationibus aereis, non autem a
Deo: quia, inquit, non est divina hominis natura,
sed est inferior: et tarnen supra terrenam, hoc est,
quasi angelica. Cicero hac de re prolixe disputât
I. lib. de Divinatione, quanquam refellit quaecunque
dixerat lib. II. ut erat Academicus. Deinde
etiam inter alia argumenta quibus probat esse deos
somnia addit, Quod si qua est divinatio in somniis,
sequitur esse aliquod numen in coelo : neque tarnen
mens hominis posset aliquod somnium concipere
absque inspiratione coelesti. Valet igitur ratio ilia
quam Cicero affert, Si est divinatio in somniis, esse
aliquod numen. Nota est etiam distinctio quae ponitur
a Macrobio: quanquam inscite confundit et
genera, et species, ut erat homo non magni iudicii,
sed rhapsodos qui congerebat absque delectu quidquid
legerat, et sine ratione. Maneat igitur hoc
fixum, non temere fuisse hanc opinionem infixam
omnium cordibus, esse inter somnia aliquam speoiem
divinationis. Unde etiam illud Homericum,
èx Atéç ècrav Sv&p. Si quidem non intelligit hoc
generaliter neque promiscue de somniis quibuslibet,
sed ubi personas heroum in medium adducit, simul
etiam hoc notât: fuisse divinitus admonitos in ipso
somno.
lam venio ad somnium Nebuchadnezer. In
hoc somnio duo notanda sunt, quod scilicet excussa
et obliterata fuerit memoria rei: deinde quod interpretatio
etiam defuerit. Videmus alibi somnii memoriam
non fuisse deletam, et tarnen incognitam
fuisse interpretationem. Hic autem Nebuchadnezer
non tantum perplexus fuit in ipsa interpretatione
somnii, sed etiam quia evanuerat ipsa visio, duplicata
fuit perplexitas, vel anxietas. lam quod ad
illud attinet, Danielem scilicet claruisse interpretatione,
hoc novum non est. Continget interdum,
sed raro, ut somniet quispiam absque figura vel
aenigmate, hoc est, ut rem ipsam agnoscat, neque
opus habeat coniectore (vocarunt enim coniectores
interprètes somniorum) hoc, quemadmodum dixi, continget,
sed raro. Haec autem fere communis est ratio
somniorum, ut Deus vel allegorice, vel aenigmatice
loquatur. Neque hoc tantum agnosoitur in hominibus
profanis, sed in ipsis quoque servis Dei. Quum somniavit
Ioseph se adorari a sole et luna, nescivit quid
hoc sibi vellet: quum etiam manipulum suum somniavit
adorari a manipulis fratrum, non tenuit quorsum illud
spectaret: narravit simpliciter fratribus. Deus ergo per
somnia fere aenigmatice loquitur, donee interpretatio
acoedat, Et tale fuit somnium regis Nebuchadnezer.»
Videmus interea etiam Deum patefacere voluntatem
suam incredulis, sed non ad liquidum: quia videndo
non vident, et perinde est ac si quis librum porrigeret
clausum, vel literas obsignatas: quemadmodum
apud l8aiam dicitur, Deum loqui lingua blaesa, et
, balbutiente cum incredulis (Isa. 28, 11; 29, 11 sq.).
Sic ergo patefacta fuit Dei voluntas regi Nebuchadnezer,
ut tamen haereret perplexus, imo etiam obstupefactus
quodammodo iaceret. Nihil ergo potuit
somnium hoc illi prodesse, nisi oblatus fuisset interpres
Daniel, quemadmodum videbimus. Neque
tantum voluit Deus suspensum tenere regem ilium,
sed ideo ex animo eius delevit memoriam somnii,
ut magis eum pungeret: quia quum alii negligere
soleant sua somnia, quorum non reminiscuntur,
Deus tale cauterium, quemadmodum iam dixi, penitus
infixer at animo huius increduli, ut non posset
tranquillo esse animo, sed vigilando semper somniaret,
quia Deus ilium arcanis vinculis ad se
trahebat. Haec igitur ratio fuit cur Deus neque
interpretationem somnii illi statim dederit, et aboleverit
etiam ex eorde eius memoriam, donee utrumque
a Daniele acciperet. Reliqua differemus in
crastinum.
Heri vidimus edicto regis accitos fuisse magos,
ut non tantum exponerent ei somnium, sed etiam
ut somnium ipsum narrarent, quod exciderat ab
eius memoria. Caeterum quoniam hic quatuor
species magorum ponuntur, vel très saltern,, et genus
additur quarto loco, breviter attingam quid
mihi videatur: D'ollO'in Hartunmim exponunt oomplures
genethliacos, postea G'Stf N Assaphim putant