viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

45 IN EZECHIELIS PROPH. CAP. I. 46
igitur proportio et aequalitas ostendit in omnibus
Dei operibus esse summam moderationem, non quod
appareat (quin potius putamus omnia versari turbulent*)
impetu), sed si erigimus sensus nostros supra
mundum, haud dubie agnoscere dabitur quod
hie describit propheta: nempe in omnibus Dei operibus
esse rationem sic dispositam, ut nulla linea
possit melius dirigi. Deus ergo dum mundum
versât in speciem, servat, quoad se, aequalem modum,
ita ut conversiones, vel revolutiones quas vocant,
nihil habeant inaequale, ipsius respectu: sed
rota una composita sit ad alias omnes. Tandem
subiicit adspectum illarum et artificium, vel formam
fuisse ac si rota esset in medio rotae: sic ut transversa
sit complexio unius rotae ad alteram. Neque
enim intelligit fuisse rotam unam maiorem, deinde
fuisse minorem: sed intelligit rotas duas sic fuisse
implicita8, ut transversa esset complexio. Nunc cur
duplices fuerint rotae videndum est: et heri iam
breviter attigi, nempe quia Deus non videtur teuere
rectum cursum, sed habere varias conversiones, et
quasi inter se contrarias ac si distraheretur agitatio
ubi inspirât vigorem creaturis. Ideo dicitur rota
una fuisse in medio rotae. Denique hie ad vivum
nobis repraesentat Deus quod docet experientia.
Nam primum mundus fertur quemadmodum si rotae
currerent: neque id simpliciter, sed accedit etiam
tanta varietas, ut nunc videatur Deus proiicere
suum impetum in dextram partem, deinde contrarium
impetum in sinistram. Hoc igitur perinde
est ac si duae rotae simul implicitae forent. Sed
non possem nunc ulterius pergere, reliqua differam
in crastinum. i»
17. Ad quatuor latera sua ambulando ibant, non
revertebantur quum ambularent.
Quod iam satis expliouerat conflrmandi causa
repetit, ambulasse ad quatuor latera, hoc est ut singula
animalia rectum suum cursum tenerent. Quod
dicit non fuisse reversa ad perseverantiam spectat:
non quod spatio confecto longius perrexerint: sed
quia sine intermissione perrexerint usque ad scopum.
Levius attingo quae iam satis fuerunt exposita.
18. M circumferentiae ipsis (dorsa proprie: sed
intelligit circumferentias, vel canthos, sunt ligamina
ferrea), et proceritas ipsis, et terror ipsis: et terga
ipsarum (id est circumferentiae vel canthi: circumferentiae
ergo) plenae oculis per circuitum ipsis
quatuor.
Quod dicit fuisse circumferentias in rôtis videri
posset supervacuum: sed refertur hoc ad secundum ,
membrum versus, ubi dicit illas circumferentias
fuisse plenas oculis. Hic ergo nunc tantum agendum
est de àltitudine, et terrore. Significat rotas
illas fuisse amplas. Quum enim essent rotundae,
non potuit altitudo maior esse quam latitudo. Itaque
ubi dicit fuisse altas, haud dubie significat
fuisse tantae ainplitudinis, ut solo conspectu incuterent
terrorem.v quod etiam paulo post addit.
Summa est igitur, rotas illas non fuisse vulgares,
sed quae excédèrent usitatum modum, ut ipsa proceritas,
vel amplitudo esset formidabilis. Haec
autem omnia eo spectarunt, ut propheta ad visionem
magis attenderet: quia nisi Dominus quasi
violenter nos ad se rapiat, torpemus pro nostra
segnitie. Oportuit igitur prophetam varus modis
sic affici, ut quum reputaret nihil suis oculis obiici
vulgare, reverenter sensus omnes suos ad rem considerandam
applicaret. Iam quod dicit circumferentias
rotarum fuisse plenas oculis, significat rotas
non temere fuisse versatas, sed motum fuisse con-
Bideratum. Si fuissent oculi in aliis partibus, nulla
erat utilitas: sed quum rotae volvantur per suos
canthos, hoc est per ilia ferrea ligamina, illic vidit
propheta defixos esse oculos. Nunc ergo videmus,
quamvis in speciem Deus mundum hue et illuc
verset, nihil tarnen fieri nisi ratione et consilio.
Per oculos enim intelligit propheta providentiam
quae nunquam errat. Non dicit cuique rotae fuisse
duos oculos, sed dicit circumferentias fuisse plenas
oculis: quod multo plus exprimit, quam si dixisset
rotas fuisse oculatas: quasi diceret ne minimum
quidem motum fuisse in rotis, nisi compositum vel
temperatum optima ratione. Et hinc refellitur
eorum error, qui putarunt notari annos per rotas
implicitas: puto hoc mutuatos fuisse ab Aegyptiis.
Nam in hieroglyphicis annus repraesentabatur sub
serpentis imagine, qui in se contortus caudam suam
morderet. Verum quidem est continuam temporum
seriem sic contexi, ut annus annum post se trahat,
quemadmodum etiam dicit Vergilius,
Atqne in se sua per vestigia volvitur annus.*)
Sed hoc prorsus alienum est a praesenti loco, ubi
propheta significat motus, qui videntur nobis confusi,
esse tarnen compositos, quia Deus nihil agit
temere, vel inconsiderate. Nunc ergo tenemus etiam
sensum huius partis. Addit,
19. Et quum incederent animalia, incedebant
rotae prope ilia: et quum attollerentur animalia e
terra, simul elevabantur rotae.
Hoc versu docet propheta omnes mundi conversiones
pendere aliunde, nempe a coelesti motu.
Diximus enim per animalia repraesentari nobis an-
*) Georg. II. 402.