viginti capita prioba. - Archive ouverte UNIGE

619 PRAELECTIONES 620
locavit imaginem eodem pertinet. Neque enim dubium
est quin propheta hie designet locum celebrem,
efc qui solebat frequentari vel ob emporia,
vel ob alias commoditates. lam quod ad speciale
consilium regis spectat, diximus frigidam esse eorum
coniecturam, qui putant somnii expiandi causa statuam
hanc fuisse erectam. Magis probabile est,
quum passim habitarent Iudaei in Assyria et Chaldaea,
imaginem hanc fuisse erectam, ne exteri illi,
qui abducti fuerant in exsilium a patria sua, ullam
novitatem inducerent. Haec coniectura habet saltern
aliquid coloris. Sciebat Nebuchadnezer Iudaeos
sic addictos esse Deo patrio, ut alieni essent ab
omnibus gentium superstitionibus. Timuit ergo, ne
plerosque in sententiam suam abducerent: et hoc
modo voluit ire obviam, quum novam statuam erexit,
et adegit omnes suos subditos in eius cultum. Interea
videmus ut statim eyanuerit ex eius animo
cognitio Dei Israel, cuius potentiam et gloriam
paulo ante celebraverat. Nunc enim in eius contumeliam,
quasi devictus esset una cum idolis gentium,
hoc trophaeum erigitur. Verum, quemadmodum
alibi diximus, nunquam serio agnovit Nebuchadnezer
deum Israel, sed quodam repentino impetu
coactus fuit fateri, esse summum et unicum Deum:
interea semper in suis superstitionibus demersus
fuit. Ergo ilia confessio fuit quasi hominis attoniti,
sed non prodiit ex vero cordis affectu. lam veniamus
ad reliqua:
tarnen erant instrumenta musica, quemadmodum
postea sequitur), et omnia instrumenta musices: (ut)
procidatis, et adoretis imaginem auream, quam erextt
Nebuchadnezer rex.
6. Et quisquis non prociderit (hoc est, non
flexerit genua) et adoraverit, eodem hora (id est,
confestim) proiicietur in medium fornacem ignis ardentis
(vel, ardentem).
7. Itaque simul atque (eadem hora atque) audiermt
omnes populi vocem cornu, fistulae, citharae,
sambucae, psalterii, et omnium instrumentorum musices,
prociderunt omnes populi, gentes et linguae
adorantes imaginem auream, quam erexerat Nebuchadnezer
rex.
Videmus ut Nebuchadnezer religionem stabilire
voluerit in cunctis gentibus in quas tunc imperium
tenebat, ne scilicet propter mixturam illam
exterorum aliquid novi contingeret. Ex dissidio
autem timenda fuit aliqua concussio dominationis.
Itaque coniicere licet privatim quieti suae et commodo
regem hune consuluisse: ut soient principes
potius spectare quid sibi expédiât, quam quid exégat
Deus ipse, ubi edicta promulgant de cultu Dei.
Et ab initio grassata fuit haec audacia et temeritas
in mundo, ut qui autoritate pollebant semper ausi
fuerint deos fabricare. Deinde ultra etiam progressi
sunt, ut iuberent deos a se confictos coli. Nota est
ilia partitio, tria scilicet esse genera deorum : quosdam
esse philosophicos, alios autem politicos, ter-
2. Tunc Nebuchadnezer rex misit ad congregantios poeticos. Vocarunt philosophicos deos in quidum
satrapas (est quidem mihi incognita etymologia': bus colendis esset aliqua naturalis ratio. Verum
sed quia certum est, omnia haec nomina esse ma- quidem est, philosophos prorsus desipere, quum
gistratuum, ideo permittam mihi libère vertere has disputant vel de essentia, vel de cultu Dei. Jfam
voces, quae non sunt hebraicae, et quarum etiam quia sequuntur proprium sensum, necesse est ipsos
origo latet ipsos Hebraeos, nisi quod volunt quidam evanescere. Deus enim non potest apprehendi hu-
videri nimis subtiles, sed nihil afferunt nisi frigimano sensu: sed necesse est ut se nobis patefaciat
dum, imo prorsus frivolum. Contenu igitur simus
verbo suo, et quemadmodum ad nos descendit, ita
hac simplicitate, quod miserit ad congregandos sa­
etiam vicissim nos attollamur in coelum. Sed tarnen
trapas), duces et quaestores, primates (vel, procerès),
philosophi in suis disputationibus habent aliquos
iudices, magistratus, optimates et omnes praefectos
praetextus, ita ut possint videri non insanire absque
ratione. Sed poetae deinde fabulati sunt quidquid
provinciarum, ut venirent ad dedicationem imaginis,
libuit: et ita implerunt mundum crassissimis, et
quam erexerat Nebuchadnezer rex.
peraeque etiam foedis erroribus. Quum personarent
3. Tunc congregati sunt sabrapae, duces, proceres, omnia theatra illis vanis commentis, statim imbutae
quaestores, magistratus, iudices, optimates et omnes fuerunt vulgi mentes iisdem deliriis: quemadmodum
praefecti provinciarum ad dedicationem imaginis, quam scimus humana ingénia propensa esse ad vanitatem.
erexerat Nebuchadnezer rex : et steterunt coram ima­ Ubi autem diabolus accendit ignem, iam furiose videgine
quam erexerat Nebuchadnezer. (Pergamus admus abripi et doctos et indoctos. Sic factum est, ut
huc in contextu, nam cohaerent ista.)
sibi persuaserint verum esse quod videbant reprae-
4. Et praeco clamdbat in fortitudine (vel, in ipsa 8entari in theatris. Sed tarnen certa religio fuit gen­
multitudine: nam b'n, haul, potest utroque modo tibus, quae fundata erat in autoritate maiorum:
exponi): Vobis edicitur, populi, gentes, et linguae illos vocarunt deos politicos, qui communi omnium
(hoc est, gentes cuiuscunque linguae sitis): consensu recepti erant. Et qui habiti sunt pruden­
5. Simul ac audieritis vocem cornu (vel, tubae) tes, dixerunt etiam non esse utile induci quod phi­
fistulae, citharae, sambucae, psalterii, symphoniae losophi docebant de natura deorum, quia hoc erat
(non possumus certo coniicere quales fuerint species,