Chronologisch overzicht vragen van de week.pdf - Taaltelefoon.be ...

U hebt zich gemeld / u hebt u gemeld
Wat is correct: U hebt zich gemeld of U hebt u gemeld bij het secretariaat?
Beide mogelijkheden zijn correct, maar u hebt u gemeld klinkt wat gewoner dan u hebt zich gemeld.
Het persoonlijk voornaamwoord u (de eerste u in u hebt u gemeld) is van oorsprong een derde persoon
enkelvoud (afgeleid van uwe edelheid). Het wederkerend voornaamwoord dat daarbij hoort, is zich, zoals
in hij heeft zich gemeld, zij heeft zich gemeld. Tegenwoordig geldt u als een vorm voor de tweede
persoon met als wederkerend voornaamwoord u. De combinatie van het persoonlijk voornaamwoord u
met het wederkerend voornaamwoord zich (u hebt zich gemeld) wordt soms als iets formeler aangevoeld,
maar wordt nog altijd gebruikt naast de combinatie met u (u hebt u gemeld).
Ook van het hulpwerkwoord hebben zijn er twee vormen mogelijk na het persoonlijk voornaamwoord u: u
hebt (zoals in de tweede persoon jij hebt) en u heeft (zoals in de derde persoon hij heeft). Als u zowel van
het werkwoord hebben als van het wederkerend voornaamwoord consequent de tweede of derde persoon
wilt gebruiken, schrijft u: u hebt u vergist (tweede persoon) of u heeft zich vergist (derde persoon). U
heeft zich is – net als u hebt zich – iets formeler. U heeft u vergist is weinig gebruikelijk.
19 februari 2007
Ik ben de enige die ziek geworden ben / is
Wat is correct: Ik ben de enige die ziek geworden ben of is?
De correcte vorm is: Ik ben de enige die ziek geworden is.
In een betrekkelijke bijzin komt de persoonsvorm in getal en persoon overeen met het antecedent, dat is
het woord of zinsdeel waarop de bijzin slaat. In de zin Ik ben de enige die ziek geworden is, is het
antecedent de enige. De persoonsvorm van de bijzin staat dus in de derde persoon enkelvoud. Dat wordt
duidelijk als u het antecedent specificeert: Ik ben de enige leerling die ziek geworden is.
Veel taalgebruikers gebruiken in dit soort bijzinnen dezelfde vorm als in de hoofdzin. Ze denken dat het
betrekkelijk voornaamwoord die zich moet aanpassen aan het onderwerp van de hoofdzin (ik of jij), maar
dat is niet correct.
26 februari 2007
Taaltelefoon - Taalvragen van de week - Chronologisch overzicht - Jaargang 2007 101