Chronologisch overzicht vragen van de week.pdf - Taaltelefoon.be ...

Sceptisch
Spreek je de sc in sceptisch uit als [s] of als [sk]?
U kunt kiezen: zowel de uitspraak [septies] als de uitspraak [skepties] is correct. Normaal gezien wordt
een c voor een e of een i uitgesproken als [s]; voor een a, een o of een u als [k]: centrum, citaat,
scenario; cabine, contact, sculptuur. De woorden scepsis, sceptisch en scepter vormen daarop een
uitzondering: ze kunnen op twee manieren worden uitgesproken. De uitspraak met [sk] gaat terug op de
Griekse woorden waarvan deze woorden zijn afgeleid: skepsis en skèptron.
Bij sommige vergelijkbare woorden vermeldt de Woordenlijst twee spellingen: ceramiek - keramiek,
cineast - kineast, centaur - kentaur. Bij scepsis, sceptisch en scepter is de spelling met k sinds de laatste
editie niet meer opgenomen.
Sommige taalgebruikers willen sceptisch niet met [s] uitspreken, omdat dan verwarring met septisch
mogelijk is. Dat hoeft geen bezwaar te zijn: de context wijst meestal uit welk woord bedoeld is; het
ergste wat u kan overkomen is dat iemand er een flauwe grap over maakt.
25 augustus 2003
Maatgesneden / op maat gesneden
Wat is correct: een maatgesneden dienstenpakket of een op maat gesneden dienstenpakket?
Correct is: een op maat gesneden dienstenpakket.
In het Nederlands kunnen we samengestelde bijvoeglijke naamwoorden vormen die bestaan uit een
zelfstandig naamwoord en een voltooid deelwoord. Hoewel sommigen samenstellingen volgens dit procedé
nog afkeuren, zijn dergelijke woorden in de praktijk niet ongewoon, denk maar aan gehoorgestoord,
luchtgekoeld, computergestuurd, zongedroogd en partijgebonden. Bij niet-ingeburgerde bijvoeglijke
naamwoorden van dit type is een omschrijving met een voorzetsel meestal beter. Een door de FIFA
goedgekeurde wedstrijdbal is bijvoorbeeld gewoner dan een FIFA-goedgekeurde wedstrijdbal.
Maatgesneden is afgeleid van de uitdrukking iets op de maat snijden van iemand. Zo'n uitdrukking laat
zich niet makkelijk samenballen tot een bijvoeglijk naamwoord van het luchtgekoeld-type.
Leestgeschoeide hitsingles en kaartgebrachte problemen doen bijvoorbeeld ook vreemd aan, terwijl op
dezelfde leest geschoeide hitsingles en in kaart gebrachte problemen heel gewoon zijn. In de praktijk
wordt maatgesneden soms als bijvoeglijk naamwoord gebruikt – bijvoorbeeld in maatgesneden
oplossingen –, maar op maat gesneden is nog steeds veel gebruikelijker.
15 september 2003
Taaltelefoon - Taalvragen van de week - Chronologisch overzicht - Jaargang 2003 24