Chronologisch overzicht vragen van de week.pdf - Taaltelefoon.be ...

Zijn / diens
Over wiens broer gaat het in de zin Hugo vroeg aan Simon of zijn broer al terug was?
Dat is niet met zekerheid op te maken uit de zin op zich. Zijn kan verwijzen naar Hugo, naar Simon, maar
ook naar een derde persoon die eerder aan bod kwam. Uit de context moet blijken over wiens broer het
gaat. Als het om Simons broer gaat, kunnen we de zin ondubbelzinnig maken door zijn te vervangen door
diens.
Diens is de genitiefvorm mannelijk enkelvoud van die. De betekenis is 'van hem, van die persoon'. Diens
is een nogal formeel woord, maar in zinnen als de bovenstaande kan het bruikbaar zijn om verwarring te
voorkomen. Door diens te gebruiken maak je meteen duidelijk dat het om Simons broer gaat. In Hugo
vroeg aan Simon of diens broer al terug was kan diens broer alleen maar 'Simons broer' betekenen.
Diens wordt vooral gebruikt in geschreven taal. In gesproken taal wordt in plaats van diens meestal die
z'n gebruikt: Hugo vroeg aan Simon of die z’n broer terug was van het front.
18 februari 2008
's Donderdags / donderdags
Wat is correct: 's Donderdags repeteert de fanfare of Donderdags repeteert de fanfare?
Correct is: donderdags. Op donderdag en elke donderdag zijn ook goed.
Oorspronkelijk kon voor alle namen van de dagen van de week het verbogen lidwoord des gezet worden,
bijvoorbeeld: des maandags, des dinsdags, des woensdags. De betekenis van die zogeheten
tijdsbepalende genitieven is 'op maandag, op dinsdag, op woensdag'. Met de tijd is het lidwoord des
verkort tot 's, zoals dat ook gebeurd is in 's ochtends, 's avonds, 's middags, 's winters, 's zomers. Bij de
dagen van de week kwamen naast de vormen met 's ook vormen zonder 's in gebruik: maandags,
dinsdags, woensdags enzovoort. Bij dinsdags en donderdags is het verkorte lidwoord 's zelfs niet meer
gangbaar, wellicht door de wat moeilijkere uitspraak. 's Vrijdags zit er een beetje tussenin: die vorm
wordt in België gebruikt, maar in Nederland is vrijdags gebruikelijk.
25 februari 2008
Taaltelefoon - Taalvragen van de week - Chronologisch overzicht - Jaargang 2008 126